Đề cương ôn tập môn Địa lý Lớp 9 trong thời gian nghỉ vì dịch COVID

Nội dung text: Đề cương ôn tập môn Địa lý Lớp 9 trong thời gian nghỉ vì dịch COVID

1. ĐỀ CƯƠNG ÔN TẬP Môn ĐỊA LÍ 9 I/ VÙNG ĐÔNG NAM BỘ 1. Điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên ảnh hưởng ntn đến sự phát triển ở ĐNB: A.Thuận lợi -Về vị tríđịa + ĐNB tiếp giáp với Tây Nguyên, Duyên Hải NTB và Đồng bằng sông Cửu Long là những vùng giàu nông, lâm, thủy sản + ĐNB giáp Cam-Pu-Chia với nhiều cửa khẩu quốc tế quan trọng + ĐNB giáp biển, vùng biển giàu tiềm năng phát triển kinh tế. -Về tài nguyên thiên nhiên + ĐNB có điạ hình thoải, đất badan, đất xám, khí hậu cận xích đạo nóng ẩm-> mặt bằng xây dựng tốt, trồng các cây trồng thích hợp: cao su, cà phê, tiêu, điều, mía, hoa quả. + ĐNB có vùng biển ấm, ngư trường rộng, hải sản phong phú, gần đường hàng hải quốc tế. Thềm lục địa nông, rộng giàu tiềm năng dầu khí -> khai thác dầu khí, đánh bắt hải sản, giao thông và du lịch biển + Có mạng lưới sông ngòi thuận lợi cho sự phát triển thủy điện cung cấp nước tưới cho nông nghiệp. B.Khó khăn -Trên đất liền nghèo khoáng sản -Diện tích rừng tự nhiên thấp -Nguy cơ ô nhiễm môi trường do chất thải công nghiệp tăng 2) Vì sao ĐNB có sức hút mạnh mẽ đối với lao động cả nước? -ĐNB là vùng giàu tiềm năng phát triển kinh tế, tài nguyên thiên nhiên, cơ sở vật chất kĩ thuật và cơ sở hạ tầng tốt -ĐNB là một trong những vùng phát triển kinh tế mạnh nhất nước ta - Thu nhập bình quân đầu người cao, có nhiều việc làm thu hút lao động từ các vùng khác tới -Việc phát triển các ngành công nghiệp, dịch vụ, với việc hình thành nhiều khu công nghiệp, khu chế xuất có ý nghĩa thu hút lao động cả nước 3) Công nghiệp ĐNB? -Công nghiệp tăng trưởng nhanh, chiếm tỉ trọng cao nhất trong cơ cấu kinh tế của vùng (59,3% ) -Cơ cấu sản xuất cân đối, đa dạng gồm: công nghiệp nặng, công nghiệp nhẹ, công nghiệp chế biến lương thực thực phẩm.
2. -Một số ngành công nghiệp hiện đại đã hình thành đang trên đà phát triển: dầu khí, điện tử, công nghệ cao -Trong sản xuất công nghiệp còn gặp nhiều khó khăn như cơ sở hạ tầng chưa đáp ứng yêu cầu sản xuất, chất lượng môi trường đang bị suy giảm -Hướng khắc phục? 4) Nông nghiệp ĐNB? -ĐNB là vùng trồng cây công nghiệp, cây ăn quả quan trọng của cả nước (cây gì?) -Ngành chăn nuôi gia cầm, gia súc áp dụng theo phương pháp chăn nuôi công nghiệp. Nuôi trồng đánh bắt thủy sản phát triển -Vấn đề thủy lợi có tầm quan trọng trong việc đẩy mạnh thâm canh cây công nghiệp 5) Dịch vụ ĐNB? -Đa dạng gồm hoạt động thương mại, du lịch, vận tải, bưu chính viễn thông -Là địa bàn có sức hút mạnh nhất nguồn đầu tư nước ngoài -ĐNB dẫn đầu cả nước trong hoạt động xuất nhập khẩu, xuất dầu thô, thực phẩm chế biến..., nhập máy móc thiết bị, nguyên liệu cho sản xuất Câu 6/ Nhờ những điều kiện thuận lợi nào mà ĐNB trở thành vùng sản xuất cây CN lớn cuả cả nước? -ĐNB có nhiều điều kiện tự nhiên thuận lợi cho phát triển cây công nghiệp nhiệt đới -Điạ hình thoải, vùng đất badan, đất xám thích hợp trồng các cây công nghiệp -Khí hậu cận xích đạo nóng ẩm thích hợp cho trồng cây công nghiệp nhiệt đới nói chung và cây cao su noí riêng -Vùng có 1 số hệ thống sông có ý nghĩa cung cấp nước tưới cho cây -ĐNB có điều kiện thuận lợi về KT - XH -Dân cư, nguồn lao động dồi dào, người lao động có kinh nghiệm trồng cây công nghiệp -Đã xây dựng được hệ thống cơ sở vật chất kĩ thuật có trình độ nhất định -Thị trường tiêu thụ sản phẩm rộng lớn, phát triển cây công nghiệp gắn với giải quyết việc làm, cải thiện đời sống nhân dân Câu 7/ Tình hình sản xuất công nghiệp ĐNB thay đổi từ khi đất nước thống nhất? Ngành công nghiệp phát triển đã gây tác hại cho môi trường như thế nào? - Trước ngày miền Nam giải phóng công nghiệp ở Đông Nam Bộ phụ thuộc vào nước ngoài, chỉ sản xuất hàng tiêu dùng và chế biến lương thực thực phẩm, phân bố chủ yếu ở Sài Gòn- Chợ Lớn. - Ngày nay công nghiệp tăng trưởng nhanh chiếm tỉ trọng lớn nhất trong cơ cấu kinh tế của vùng, có cơ cấu sản xuất cân đối
3. -Cơ cấu ngành công nghiệp đa dạng, bao gồm các ngành công nghiệp quan trọng như: khai thác dầu khí, hóa dầu, cơ khí điện tử, công nghệ cao, chế biến lương thực thực pha63mxua61t khẩu, hàng tiêu dùng -Có nhiều trung tâm công nghiệp rất lớn: TP Hồ Chí Minh, Vũng Tàu, Biên Hòa -Hiện nay là vùng có số lượng các khu công nghiệp tập trung, khu chế xuất nhiều nhất nước Ngành công nghiệp phát triển đã gây tác hại cho môi trường như thế nào? Câu 8/ * ĐNB có những điều kiện thuận lợi gì để phát triển các ngành dịch vụ? - ĐNB là vùng kinh tế năng động, 6 tỉnh ở ĐNB đều nằm trong vùng kinh tế trọng điểm phía Nam - Vị trí tiếp giáp với Tây nguyên, Duyên Hải NTB, đồng bằng sông Cửu Long với mạng lưới giao thông thủy, bộ thuận lợi - ĐNB có trữ lượng dầu khí lớn, việc khai thác dầu khí phát triển các hoạt động dịch vụ kèm theo - ĐNB có vườn quốc gia Nam Cát Tiên, Cần Giờ, nhiều bãi biển... tiềm năng để phát triển dịch vụ du lịch - ĐNB có dân đông, thu nhập đầu người cao, thị trường rộng lớn để phát triển dịch vụ Câu 9/ Tại sao tuyến du lịch từ TP Hồ Chí Minh đến Đà Lạt, Nha Trang, Vũng Tàu quanh năm hoạt động nhộn nhịp?(trang 123) -Du lịch phát triển nhờ vị trí địa lí thuận lợi, có nhiều di tích văn hóa lịch sử, cơ sở hạ tầng (nhà hàng, khách sạn) tốt. Du khách đến thành phố Hồ Chí Minh ngày một nhiều và các tuyến hoạt động quanh năm vì thành phố Hồ Chí Minh là một đầu mối tỏa đi các điểm du lịch hấp dẫn quanh vùng bằng nhiều phương tiện giao thông như đường bộ, sắt, hàng không, tàu cách ngầm để đi đến Đà lạt: du lịch nghỉ mát vùng có khí hậu ôn đới; đến Vũng Tàu, Nha trang: du lịch sinh thái biển, tắm biển Câu 10) Vẽ biểu đồ ở BT 3 trang 123 - Xử lí số liệu: 3 vùng kinh tế là 100%, tính vùng kinh tế trọng điểm phía Nam so với 3 vùng KT trọng điểm của cả nước (ghi vào bài là)m - Vẽ 3 biểu đồ : hình tròn hoặc cột chồng : DT, DS, GDP - Chú giải nên chú ý: vùng KT trọng điểm phiá Nam - các vùng kinh tế trọng điểm còn lại
4. - Nhận xét : vùng KTTĐ phía Nam chỉ chiếm 39.3% DT, 39.3% DS cuả 3 vùng KTTĐ, nhưng GDP chiếm đến 65.0% của 3 vùng KTTĐ nên đây là vùng KT trọng điểm phát triển nhất Câu 11) BT 3 trang 120 - Vẽ biểu đồ tròn - Nhận xét: + Trong cơ cấu kinh tế cuả TPHCM tỉ trọng ngành dịch vụ cao nhất (51.6%) tiếp đến là CN -XD (46.7%) + Nông, lâm, ngư nghiệp có tỉ trọng rất thấp Câu 12) Vùng kinh tế trọng điểm phía Nam - Gồm 6 tỉnh ĐNB + Long An + Tiền Giang = 8 tỉnh (kể tên) - Vai trò cuả vùng KTTĐ phía Nam đối với cả nước + Ta thấy tổng GDP của vùng KTTĐ phía Nam chiếm 35.1% so với cả nước (2002) + GDP Công nghiệp xây dựng chiếm 56.6% so với cả nước + Giá trị xuất khẩu chiếm 60.3% so với cả nưốc -> Có vai trò rất quan trọng đối với sự phát triển kinh tế chung cả nước II/ VÙNG ĐỒNG BẰNG SÔNG CỬU LONG 1) Nêu thế mạnh về một số tài nguyên thiên nhiên dể phát triển kinh tế- xã hôị ở đồng bằng sông Cửu Long -Với diện tích tương đối rộng, địa hình bằng phẳng, khí hậu cận xích đạo, nóng ẩm quanh năm, sự đa dạng sinh học, ĐBSCL có điều kiện tự nhiên thuận lơi để phát triển sản xuất như: + Đất đai: diện tích gần 4 triệu ha, trong đó đất phù sa ngọt 1,2 triệu ha, đất phèn đất mặn 2,5 triệu ha -> đất đai phì nhiêu màu mỡ, rất thuận lợi cho sản xuất lương thực + Rừng ngập mặn ven biển và trên bán đảo Cà Mau chiếm diện tích lớn, trong rừng giàu nguồn lợi động thực vật +Khí hậu cận xích đạo nóng ẩm, lượng mưa dồi dào. Sông ngòi kênh rạch chằng chịt tạo nên tiềm năng cung cấp phù sa cho đồng ruộng, cung cấp nước để cải tạo đất phèn mặn là địa bàn đánh bắt, nuôi trồng thủy sản và phát triển giao thông vận tải đường sông + Vùng biển và hải đảo: Có nhiều nguồn hải sản phong phú. Biển ấm, ngư trường rộng lớn thuận lợi cho khai thác hải sản, du lịch Câu 2. Nêu một số khó khăn về mặt tự nhiên của đồng bằng sông Cửu Long? các biện pháp khắc phục * Khó khăn
5. - Diện tích đất phèn mặn lớn (2,5 triệu ha) - Hằng năm lũ lụt của sông Mêcông ảnh hưởng tơí sản xuất nông nghiệp, sinh hoạt - Mùa khô thiếu nước cho sản xuất, sinh hoạt vì xâm nhập mặn * Biện pháp khắc phục Chủ động chung sống với lũ , khai thác các lợi thế kinh tế do lũ mang lại 3) Nông nghiệp đồng bằng sông Cửu Long -Là vùng trọng điểm lúa lớn nhất của cả nước (chiếm 51,1% diện tích và 51,5% sản lượng lúa cả nước 2002) - Lúa được trồng ở các tỉnh : KG, AG, ĐT , LA, ST, TG - Là vùng xuất khẩu gạo chủ lực của cả nước - Nghề nuôi vịt phát triển - Nghề nuôi trồng đánh bắt thủy sản phát triển - Nghề rừng cũng giữ vị trí quan trọng 4) Công nghiệp đồng bằng sông Cửu Long - Tỉ trọng sản suất công nghiệp chiếm khỏang 20% GDP toàn vùng - Ngành chế biến lương thực thực phẩm chiếm tỉ trọng cao (65% trong cơ cấu CN của vùng) Câu hỏi SGK: Câu 5/Phát triển mạnh công nghiêp chế bíên lương thực, thưc phẩm có ý nghĩa như thế nào đối với sản suất nông nghiệp ở ĐBSCL? -Phát triển công nghiệp chế biến lương thực góp phần nâng cao giá trị và chất lượng sản phẩm, giúp sử dụng và bảo quản sản phẩm được lâu dài, đa dạng hóa sản phẩm lương thực thực phẩm -Giúp cho sản phẩm lương thực thực phẩm nước ta mở rộng ra thị trường quốc tế -Làm cho nền nông nghiệp của vùng dần tiến tới mô hình sản xuất liên kết công, nông nghiệp. Đẩy mạnh quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn Câu 6/Vì sao tỉ trọng trong cơ cấu công nghiệp vùng ĐBSCL ngành chế biến lương thực thực phẩm cao hơn cả ? -Vì sản phẩm nông nghiệp dồi dào, phong phú là nguồn cung cấp nguyên liệu cho công nghiệp chế biến Vùng ĐBSCL là nguồn cung cấp lúa gạo, hoa quả tôm, cá basa, cá tra để xuất khẩu chiếm tỉ lệ rất cao đối với cả nước Gạo sản xuất chiếm 80% xuất khẩu cả nước (năm 2000) -Nghề chăn nuôi vịt cũng được phát triển mạnh -Thủy sản ở ĐBSCL chiếm hơn 50% tổng sản lượng thủy sản cả nước
6. -Do có thị trường rộng lớn trong nước và quốc tế -> Vì vậy tỉ trọng trong cơ cấu công nghiệp vùng ĐBSCL ngành chế biến lương thực thực phẩm đứng đầu chiếm 65% Câu 7) Dịch vụ ở đồng bằng sông Cửu Long Gồm các ngành chủ yếu: xuất nhập khẩu, vận tải thủy, du lịch Hàng xuất khẩu chủ lực: gạo, thủy sản đông lạnh, hoa quả Câu 8) Vẽ biểu đồ bài tập 3 trang 133 -Vẽ biểu đồ cột thể hiện sản lượng thủy sản ở ĐBSCL và cả nước -Vẽ biểu đồ ở bài tập 3 Bảng 36.3 Sản lượng thủy sản ở Đồng bằng sông Cửu Long thời kì 1995-2000 (nghìn tấn) 1995 2002 2002 Đồng bằng sông Cửu Long 819,2 1169,1 1354,5 Cả nước 1584,4 2250,5 2647,4 Vẽ biểu đồ cột thể hiện sản lượng thủy sản ở Đồng bằng sông Cửu Long và cả nước thời kì 1995-2002. - Vẽ biểu đồ cột thể hiện sản lượng thủy sản ở Đồng bằng sông Cửu Long và cả nước - Nêu nhận xét + Sản lượng thủy sản của cả nước, Đồng bằng sông Cửu Long từ 1995 đến 2002 đều tăng và tăng? lần (1354,5:819,2 = ?) + Trong tổng sản lượng thủy sản của cả nước thì Đồng bằng sông Cửu Long luôn chiếm tỉ trọng lớn 51,1% (năm 2002) 6) Vẽ biểu đồ ở bài thực hành trang 134, cột chồng : qui đổi cả nươc 100% Câu 9/Ý nghiã của việc cải tạo đất phèn, đất mặn ở ĐBS Cửu long Việc cải tạo đất phèn, đất mặn ở ĐBSCL có ý nghĩa rất quan trọng vì: - ĐBSCL có diện tích đất phèn, đất mặn lớn 2,5 triệu ha diện tích của vùng chiếm 62%. - Việc cải tạo đất phèn, đất mặn góp phần đưa thêm diện tích đất vào sử dụng, tăng diện tích đất canh tác.
7. - Việc đẩy mạnh cải tạo đất phèn, đất mặn để nuôi thủy sản làm cho vị trí của vùng trong sản xuất thủy sản của cả nuớc được nâng cao. *Câu 10/Nêu những đặc điểm chủ yếu về dân cư, xã hội ở ĐBSCL? Tại sao phải đặt vấn đề phát triển kinh tế đi đôi với nâng cao mặt bằng dân trí và phát triển đô thị ở ĐB này a) Những đặc điểm chủ yếu của dân cư, xã hội ở ĐBSCL - Số dân của ĐBSCL : 16,7 triệu (2002) - Diện tích: 39.734 Km² -MĐDS: 407 người/km². (so với cả nước là 233 người/km²)→năm 1999 - Tỉ lệ gia tăng dân số của vùng năm 1999 là 1,4%. - Tuổi thọ trung bình là 71,1 cao hơn cả nước là 70,9. - Là vùng cư trú của nhiều dân tộc: nguời Kinh, Khơ -me, Chăm, Hoa,... - ĐBSCL có tỷ lệ hộ nghèo 10,2% so với cả nước là 13,3%. - Tuy nhiên mặt bằng dân trí của vùng chưa cao, tỉ lệ người lớn biết chữ 88,1% (so với cả nước là 90,3%). b) Tại sao - ĐBSCL mới được khai thác cách đây hơn ba trăm năm, ngày nay đã trở thành vùng nông nghiệp trù phú, tuy nhiên những nguồn tài nguyên chưa được khai thác còn khá phong phú. - Người dân ở ĐBSCL có tỉ lệ người biết chữ thấp so với cả nước cho thấy trong phát triển kinh tế-xã hội thiếu lao động lành nghề và lao động có chuyên môn kỹ thuật cao. - Tỉ lệ dân thành thị thấp mà đẩy mạnh việc phát triển đô thị được gắn liền với quá trình phát triển công nghiệp và đẩy mạnh công nghiệp hóa. Câu 11/ Những điều kiện nào giúp ĐBSCL trở thành vùng sản xuất lương thực lớn nhất cả nước 1. Điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên + Đất đai: là vùng đồng bằng châu thổ có diện tích lớn nhất nước ta, với diện tích gần 4 triệu ha, trong đó đất phù sa ngọt 1,2 triệu ha, đất phèn đất mặn 2,5 triệu ha -> đất đai phì nhiêu màu mỡ, kết hợp với địa hình thấp bằng phẳng rất thuận lợi cho sản xuất lương thực với quy mô lớn + Rừng ngập mặn ven biển và trên bán đảo Cà Mau chiếm diện tích lớn, trong rừng giàu nguồn lợi động thực vật +Khí hậu cận xích đạo nóng ẩm, lượng mưa dồi dào, thời tiết khí hậu ổn
8. định hơn miền Bắc giúp cho ĐBSCL đẩy mạnh sản xuất lương thực thực phẩm cho năng suất cao và có thể sản xuất 3 vụ mỗi năm + Sông ngòi kênh rạch chằng chịt tạo nên tiềm năng cung cấp phù sa cho đồng ruộng, cung cấp nước để cải tạo đất phèn mặn . + Vùng biển và hải đảo: Có nhiều nguồn hải sản phong phú. Biển ấm, ngư trường rộng lớn thuận lợi cho khai thác hải sản. b. Điều kiện kinh tế - xã hội + Dân đông nguồn lao động dồi dào, người lao động có kinh nghiệm trồng lúa + Thị trường tiêu thụ sản phẩm rộng lớn + Chính sách của nhà nước khuyến khích nhân dân sản xuất