Giáo án bồi dưỡng HSG Lịch sử Lớp 5 - Trường PTDTBT THCS Tủa Sín Chải

Nội dung text: Giáo án bồi dưỡng HSG Lịch sử Lớp 5 - Trường PTDTBT THCS Tủa Sín Chải

1. BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI MÔN LỊCH SỬ 8 I. PHẦN LỊCH SỬ THẾ GIỚI NỘI DUNG 1. NHỮNG CUỘC CÁCH MẠNG TƯ SẢN ĐẦU TIÊN (Cách mạng tư sản Anh, Pháp, Mỹ) 1. Cách mạng tư sản Anh Câu 1. Sự phát triển của cách mạng tư sản Anh vào thế kỷ XVII đã đưa đến những hệ quả gì? * Sự phát triển của CNTB ở Anh vào thế kỷ XVII - Những biểu hiện: + Kinh tế: phát triển nhất Châu Âu, nhiều công trường thủ công: luyện kim, cơ khí, làm đồ sứ, dệt len dạ,.. ra đời phục vụ tiêu dùng và xuất khẩu. Nhiều trung tâm công nghiệp, thương mại, tài chính hình thành. Những phát mình mới về kĩ thuật, hình thức lao động hợp lý làm cho năng suất lao động tăng nhanh. Kinh tế TBCN bị quan hệ sản xuất phong kiến kìm hãm. - Trong nông nghiệp, số đông quý tộc kinh doanh theo lối TBCN đuổi nông dân ra khỏi ruộng đồng, biến đồng ruộng trồng lúa thành trồng cỏ, thuê nhân công chăn nuôi cừu lấy lông làm len, trở thành quý tộc mới có thế lực lớn về kinh tế. Xuất hiện hiện tượng “rào đất cướp ruộng”, “cừu ăn thịt người”. Nông dân trở nên nghèo khổ, phải ra thành thị làm thuê hoặc di cư ra nước ngoài. Trong công nghiệp xuất hiện nhiều ngành công nghiệp mới: sản xuất thủy tinh, khai khoáng, Hình thức sản xuất công trường thủ công chiếm ưu thế. - Thương nghiệp, xuất hiện nhiều trung tâm thương mại – tài chính lớn, tiêu biểu là Luân Đôn. Thị trường buôn bán mở rộng khắp các châu lục. Nhiều công ti thương mại của Anh hoạt động mạnh ở các nước khác, tiêu biểu là Công ti Đông Ấn Độ. - Hệ quả: Đến đầu TK XVII, Anh trở thành nước có nền kinh tế phát triển bậc nhất Châu Âu. Sự phát triển kinh tế TBCN kéo theo những biến đổi to lớn trong đời sống xã hội. Nông dân bị tước đoạt RĐ trở nên nghèo đói, túng quẫn. Để duy trì cuộc sống, họ buộc phải bán sức lao động, tham gia làm việc trong các nhà máy, công xưởng của GCTS. + Mâu thuẫn nảy sinh giữa GCTS, quý tộc mới, mẫu thuẫn giữa nông dân với quý tộc phong kiến gay gắt dẫn đến cách mạng bùng nổ. + TS và quý tộc mới có tiềm lực kinh tế song không có vị thế chính trị tương xứng, bị quý tộc phong kiến và giáo hội Anh kìm hãm. - Tư tưởng, Anh giáo là chỗ dựa của vua Sác-lơ I, quý tộc phong kiến và giáo hội. Giai cấp tư sản và quý tộc mới sử dụng “Thanh giáo” để chống lại chế độ phong kiến. 1
2. => Yêu cầu bức thiết đặt ra cho nhân dân Anh phải đánh đổ chế độ phong kiến bảo thủ, lạc hậu mở đường cho sự phát triển của CNTB và thiết lập một chế độ mới tiến bộ hơn. Câu 2. Tại sao nói, CM Anh thế kỷ XVII mang tính chất của cuộc cách mạng tư sản không triệt để? 1. Nguyên nhân - Nguyên nhân sâu xa: Đầu TK XVII, Anh có nền kinh tế tư bản chủ nghĩa phát triển nhất Châu Âu. Tuy nhiên, kinh tế TBCN Anh lại bị chế độ phong kiến chuyên chế (đứng đầu là vua Sác - lơ I) kìm hãm nặng nề -> mâu thuẫn sâu sắc giữa lực lượng sản xuất mới (TBCN) với quan hệ sản xuất cũ (PK chuyên chế). + Dưới ách cai trị của chế độ phong kiến chuyên chế, đời sống các tầng lớp nhân dân Anh ngày càng khổ cực -> mâu thuẫn giữa quần chúng nhân dân Anh với chính quyền PK chuyên chế ngày càng sâu sắc. - Nguyên nhân trực tiếp: Tháng 4/1640, vua Sác - lơ I triêu tập Quốc hội nhằm tăng thuế, để có tiền chi cho việc đàn áp cuộc nổi dậy của người Xcốt len. Tuy nhiên, Quốc hội (gồm đa số quý tộc mới và tư sản) không phê duyệt yêu cầu của Sác - lơ I, kịch liệt lên án các chính sách cai trị phản động của nhà vua. => Vua Sác - lơ I với sự ủng hộ của Giáo hội và quý tộc phong kiến đã tập hợp lực lượng tấn công Quốc hội và nhân dân. 2. Tiến trình cách mạng (hay diễn biến chính) a. GĐ 1 (1642 - 1648): - Tháng 4/1640, Vua Sác – lơ I triệu tập Quốc hội đòi tăng thuế -> quý tộc mới, tư sản bất mãn -> Sác - lơ I tập hợp lực lượng, chuẩn bị tấn công Quốc hội và nhân dân. - 1642 – 1648, xảy ra nội chiến giữa nhà vua, QH. Cuối 1648, vua Sác - lơ I bị bắt, nội chiến kết thúc. b. GĐ 2 (1649 – 1688): - Năm 1649, vua Sác - lơ I bị xử tử, Anh trở thành nước CH, cách mạng đạt đến đỉnh cao. - 1653 – 1658, chế độ độc tài quân sự được thiết lập, do Ô. Crôm – Oen đứng đầu. - 1659 – 1688, sau khi Ô. Crôm - Oen qua đời, nước Anh rối loạn về chính trị. Quốc hội thỏa hiệp với phong kiến cũ -> chế độ quân chu chuyên chế được khôi phục. - Tháng 12-1688, Quốc hội tiến hành chính biến đưa Vimhem Ôrangiơ lên ngôi vua, chế độ quân chủ lập hiến được xác lập. 3. Kết quả, Ý nghĩa: Cuộc cách mạng TS Anh thành công, nhân dân là động lực chủ yếu nhưng mọi quyền lợi không được đáp ứng. Cách mạng đưa quý tộc mới và tư sản lên nắm chính quyền. 2
3. - GCTS và quý tộc mới giành thắng lợi, đã xác lập chủ nghĩa TB ở Anh, mở đường cho CNTB phát triển, thoát khỏi sự thống trị của chế độ phong kiến. Là cuộc cách mạng có ý nghĩa trọng đại trong thời kỳ quá độ từ chế độ phong kiến sang chế độ tư bản. - Tạo tiền đề nước Anh trở thành nước đầu tiên tiến hành cách mạng công nghiệp. - Có ảnh hưởng đến toàn Châu Âu, cổ vũ nhân dân các nước khác đứng lên đấu tranh chống phong kiến. - CMTS Anh là cuộc cách mạng không triệt để, còn hạn chế + Lãnh đạo cách mạng là liên minh TS và quý tộc mới nên nhiều tàn dư phong kiến không bị xóa bỏ (duy trì ngôi vua, thế lực của các tầng lớp quý tộc mới được duy trì, ). + Quần chúng nhân dân không được hưởng thành quả cách mạng. Sau cách mạng vấn đề ruộng đất của nông dân vẫn không được giải quyết, nông dân không được chia ruộng đất, ruộng đất của họ tiếp tục bị chiếm, tình trạng “rào đất cướp ruộng” tiếp tục diễn ra; họ còn bị đày đến chỗ phá sản hoàn toàn (hơn 3 triệu người nông dân Anh bị biến thành vô sản). Câu 3. Chiến tranh giành độc lập của các thuộc địa Anh ở Bắc Mĩ? 1. Tổng quan về Bắc Mĩ: Là một phần của Châu Mĩ, được Cô lôm bô phát hiện trong cuộc phát kiến địa lý vào cuối TK XV. - Qúa trình xâm chiếm thuộc địa của người Châu Âu tại châu Mĩ bắt đầu từ TK XVI: TBN là quốc gia đi tiên phong trong việc xác định quyền lợi của mình ở châu lục mới, tiếp đó là Anh, Pháp, Hà Lan, - Qúa trình TD hóa Bắc Mĩ của Anh diễn ra rất mạnh mẽ và hiệu quả. Từ 1603 – 1752, Anh từng bước thiết lập được 13 bang thuộc địa ở Bắc Mĩ dọc theo bờ Đại Tây Dương, với dân số 1,3 triệu người, với 3 miền: miền Bắc, miền Trung, miền Nam. - Cuối TK XVIII, nhân dân 13 thuộc địa Bắc Mĩ nổi dậy lật đổ ách thống trị của TD Anh, Hợp chủng quốc Mĩ ra đời. 2. Tình hình các thuộc địa. Nguyên nhân của chiến tranh - Sự xâm nhập và thành lập các thuộc địa của TD Anh ở Bắc Mĩ. + Từ đầu TK XVII, TD Anh đã tiêu diệt hoặc dồn đuổi thổ dân da đỏ vào vùng đất phía Tây, bắt người dân da đen Châu Phi sang làm nô lệ, khai khẩn đất hoàng, lập đồn điền. Đến đầu TK XVIII, TD Anh đã thành lập được 13 thuộc địa ở Bắc Mĩ. - Nguyên nhân các thuộc địa đấu tranh chống TD Anh + Đến giữa TK XVIII, nền kinh tế thuộc địa phát triển theo con đường TBCN. TD Anh tìm mọi cách ngăn cản sự phát triển của CNTB của thuộc địa. Đời sông của các tầng lớp nhân dân ở Bắc Mĩ vô cùng cực khổ. Các tầng lớp ND mâu thuẫn gay gắt với chính quốc Anh. Vì vậy, họ nổi dậy đấu tranh chống TD Anh. 3. Diễn biến chính cuộc chiến tranh 3
4. + Tháng 12/1773, nhân dân cảng Bô-xtơn tấn công 3 tàu chở chè của Anh -> TD Anh phong tỏa cảng Bô - xtơn -> nguy cơ một cuộc chiến tranh đến gần. + Tháng 4/1775, chiến tranh giữa các thuộc địa với chính quốc bùng nổ. Chỉ huy quân thuộc địa là Giooc Giơ OaSinhTơn. + Ngày 4/7/1776, ĐH Phi la đen phia thông qua “Tuyên ngôn độc lập” xác định quyền con người và quyền độc lập của các thuộc địa. + Ngày 7/10/1777, nghĩa quân thắng lớn ở Xa ra tô ga, bắt 5000 tù binh => tạo nên bước ngoặt của cuộc chiến tranh. + Năm 1781, Quân dân Bắc Mĩ giành thắng lợi ở I - Ooc tao -> Anh buộc phải đầu hàng, chiến tranh kết thúc. + 1783, Anh buộc phải kí hiệp ước Véc sai công nhận nền độc lập của 13 thuộc địa. 3. Kết quả, ý nghĩa - Kết quả: Theo hiệp ước Véc sai (1783) Anh thừa nhận nền độc lập của các thuộc địa Bắc Mĩ. Một nước CH tư sản mới ra đời – Hợp chủng quốc Mĩ (nước Mĩ). + Hiến pháp 1787 được ban hành, củng cố vị trí của Nhà nước, quy định Mĩ là nước CH liên bang. Điểm hạn chế của Hiến pháp ở chỗ chỉ quy định những người da trắng có tài sản mới có quyền bầu cử, ứng cử, phụ nữ không có quyền bầu cử, thổ dân và người da đen không có quyền chính trị. - Ý nghĩa: Giải phóng nhân dân Bắc Mĩ khỏi ách thực dân Anh, khai sinh ra quốc gia dân tộc tư sản đầu tiên ở Châu Mĩ, tạo điều kiện mở đường cho kinh tế CNTB Mĩ phát triển. + Thúc đẩy phong trào cách mạng chống phong kiến ở Châu Âu. Ảnh hưởng đến cuộc đấu tranh giành độc lập của nhiều nước vào cuối TK XIX đầu TK XX. + Cổ vũ nhân dân MLT đứng lên đấu tranh chống ách cai trị của TD TBN và Bồ Đào Nha, giành độc lập. => Cuộc đấu tranh giành độc lập của các thuộc địa Anh ở Bắc Mĩ là một cuộc cách mạng TS không triệt để. Tuy về hình thức cuộc đấu tranh của nhân dân Bắc Mĩ là một cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc, nhưng về bản chất lại là một cuộc cách mạng TS. Vì cuộc chiến tranh nổ ra không chỉ nhằm giải quyết nhiệm vụ giải phóng dân tộc mà còn giải quyết những nhiệm vụ kinh tế - xã hội của một cuộc CM dân chủ TS, thủ tiêu nền thống trị của quý tộc địa chủ Anh ở Bắc Mĩ, mở đường cho sự phát triển của CNTB. - Cuộc đấu tranh của các thuộc địa Anh ở Bắc Mĩ còn tồn tại nhiều hạn chế: + Không thủ tiêu chế độ nô lệ. Do lực lượng lãnh đạo cách mạng là liên minh giữa giai cấp TS và chủ nô. Chỗ dựa kinh tế của tầng lớp chủ nô là chế độ sở hữu ruộng đất lớn về kinh tế và đồn điền, sử dụng sức lao động cưỡng bức nô lệ da đen. Do đó họ kiên quyết bảo vệ chế độ nô lệ -> sự tồn tại của chế độ nô lệ là rào cản, kìm hãm sự phát triển của CNTB ở Mĩ. 4
5. + Quần chúng ND không được thừa hưởng thành quả cách mạng. Hiến pháp 1787 quy định chỉ những người đàn ông giàu có mố có quyền bầu cử, phụ nữ, nô lệ, người India không có quyền tham gia bầu cử -> trong tổng số 3 triệu dân chỉ có khoảng 120.000 người có quyền bầu cử (chiếm khoảng 4% dân số). 2. Cách mạng tư sản pháp cuối thế kỉ XVIII * HÖ thèng c©u hái th­êng gÆp C©u 1: Nªu ý nghÜa lÞch sö cña cuéc c¸ch m¹ng t­ s¶n Ph¸p? Vai trß cña quÇn chóng nh©n d©n trong cuéc c¸ch m¹ng nµy ®­îc thÓ hiÖn nh­ thÕ nµo? T¹i sao nãi ®©y lµ cuéc c¸ch m¹ng t­ s¶n triÖt ®Ó nhÊt? Nªu nh÷ng h¹n chÕ cña cuéc c¸ch m¹ng nµy? C©u 2: Nªu nh÷ng sù kiÖn chñ yÕu qua c¸c giai ®o¹n ®Ó chøng tá sù ph¸t triÓn cña CM t­ s¶n Ph¸p? * Hệ thống câu hỏi cụ thể: Câu 1. Trình bày những nét chính về CMTS Pháp (1789 – 1794)? Ý nghĩa đối với nước Pháp và thế giới 1. Tình hình nước Pháp trước CM (trước 1789) a. Tình hình KT - Nông nghiệp: công cụ, phương thức canh tác thô sơ, lạc hậu, năng suất lao động thấp, ruộng đất bỏ hoang, nạn đói thường xuyên xảy ra. Ruộng đất nằm trong tay quý tộc phong kiến và giáo hội. - Công thương nghiệp TBCN phát triển, nhiều trung tâm công nghiệp ra đời, các hải cảng trở nên sầm uất. Nhưng chế độ phong kiến chuyên chế đã cản trở sự phát triển của công thương nghiệp: thuế má nặng, đơn vị tiền tệ và đo lường không thống nhất, sức mua của dân hạn chế. b. Tình hình chính trị - XH - Trước CM nước Pháp là nước quân chủ chuyên chế, chế độ đẳng cấp được duy trì, >< XH gay gắt. - XH phân chia thành 3 đẳng cấp: Tăng lữ, quý tộc và đẳng cấp thứ ba. + Tăng lữ và quý tộc được hưởng mọi đặc quyền, không phải đóng thuế. + Đẳng cấp thứ ba gồm TS, nông dân, bình dân thành thị. Nông dân chịu nhiều tầng áp bức, bóc lột, tư sản có thế lực kinh tế nhưng không có quyền lực chính trị. c. Đấu tranh trên mặt trận tư tưởng - Tư tưởng: trào lưu “Triết học Ánh sáng” tấn công vào hệ tư tưởng của chế độ phong kiến, chế độ quân chủ chuyên chế bị tố cáo, phê phán gay gắt trên lĩnh vực văn hóa, tư tưởng, dọn đường cho cuộc cách mạng XH. Tiêu biểu là trào lưu “Triết học Ánh sáng” với các đại biểu như Sác Lơ Mông tex kiơ, Vôn te, Giăng Rút xô. Mông te kiơ nói về quyền tự do của con người và việc đảm bảo quyền tự do. Vôn te thể hiện quyền quyết tâm đánh đổ bọn phong kiến thống trị và tăng lữ. 5
6. => Mục tiêu: lật đổ chế độ quân chủ chuyên chế, mở đường cho chủ nghĩa tư bản phát triển. => Tình hình trên cho thấy nước Pháp sắp bùng nổ một cuộc cách mạng xã hội. 2. CM TS Pháp bùng nổ a. Sự khủng hoảng của chế độ quân chủ chuyên chế - Chế độ phong kiến ngày càng suy yếu, số nợ nhà nước vay của TS không thể trả được lên tới 5 tỉ livrơ (1789), nên nhà vua phải thu thêm thuế. Công thương nghiệp đình đốn, nhiều công nhân và thợ thủ công thất nghiệp. b. Mở đầu thắng lợi của CM - Ngày 5-5-1789, HN ba đẳng cấp do nhà vua triệu tập được khai mạc. Đại biểu tăng lữ, quý tộc ủng hộ nhà vua tăng thuế, còn đăng cấp thứ ba thì kịch liệt phản đối chủ trương này. - Ngày 17/6/1789, đại biểu đẳng cấp thứ ba họp thành Hội đồng dân tộc, tuyên bố là Quốc hội lập hiến, có quyền soạn thảo Hiến pháp, thông qua các đạo luật tài chính. - Ngày 14/7/1789 nhân dân chiếm ngục Baxti cách mạng bùng nổ -> quyền lực về tay phái lập hiến. 3. Sự phát triển của CM a. Chế độ quân chủ lập hiến (14-7-1789 -> 10-8-1792) - Thắng lợi ngày 14/7 đưa phái Lập hiến của đại TS lên cầm quyền nhưng Lui XVI vẫn giữ ngôi vua song không có quyền hành gì. - Ngày 26/8/1789, Quốc hội thông qua Tuyên ngôn Nhân quyền và dân quyền, nêu cao khẩu hiệu nổi tiếng “Tự do, bình đẳng, bác ái”. Tuyên ngôn khẳng định quyền bình đẳng giữa các công nhân, tuyên bố những quyền tự do dân chủ, nhấn mạnh quyền tư hữu tài sản là thiêng liêng bất khả xâm phạm. - Ngày 21/9/1791, Hiến pháp được thông qua, chế độ quân chủ lập hiến được xác lập. Mọi quyền lực thuộc về Quốc hội. - Tháng 4/1792, liên minh phong kiến Áo Phổ can thiệp vào nước Pháp chống lại cách mạng. Ngày 10/8/1792, nhân dân lật đổ phái Lập hiến, quyền lực thuộc về tay phái Girôngđanh. b. Bước đầu nền cộng hòa (21-9-1792 -> 2-6-1793) - Ngày 21/9/1792 nền cộng hòa thứ nhất được thiết lập. Phái Girôngđanh không đưa cách mạng tiến xa hơn -> các yêu cầu lịch sử đặt ra chưa được giải quyết. - Ngày 2-6-1793, nhân dân nổi dậy đấu tranh -> chính quyền về tay phái Gia cô banh. Phái Gia cô banh thi hành nhiều chính sách tiến bộ -> đáp ứng quyền lợi của nhân dân, đánh đuổi thù trong giặc ngoài -> cách mạng đạt đến đỉnh cao. c. Chuyên chính dân chủ CM Gia cô banh (2-6-1793 -> 27-7-1794) 6
7. - Quốc hội do phái Gia cô banh chiếm đa số lên nắm chính quyền, đứng đầu là Luật sư Rô be pie, thực hiện các biện pháp: + Trả lại cho ND những RĐ bị quý tộc, PK chiếm, chia đất đai thành từng mảnh nhỏ bán cho nông dân. + Trưng thu lúa mì, quy định giá tối đa đối với các nhu yếu phẩm. + Quy định mức lương tối đa đối với công nhân. - Ngày 27/7/794, TS phản cách mạng đảo chính, thiết lập chế độ đốc chính -> cách mạng thoái trào. - Ngày 9/11/1799, Na pô lê ông Bô na pác đảo chính, lập nền độc tài quân sự. 4. Ý nghĩa lịch sử CMTS Pháp - Đối với nước Pháp: CM Pháp 1789 là cuộc cách mạng TS triệt để nhất, lật đổ chế độ PK, giải phong nông dân, giải quyết vấn đề RĐ cho nông dân, đưa GCTS lên nắm chính quyền, xóa bỏ những trở ngại trên con đường phát triển của CNTB. Thúc đẩy sự phát triển hơn nữa của chủ nghĩa tư bản ở Pháp (thủ tiêu mọi tàn dư phong kiến, hình thành thị trường dân tộc thống nhất, tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của công – thương nghiệp). Quần chúng nhân dân là lực lượng chủ yếu đưa cách mạng đạt đến đỉnh cao đó là nền chuyên chính dân chủ Gia cô banh. - Đối với thế giới: làm lung lay chế độ phong kiến ở khắp Châu Âu. Mở ra một thời đại mới – thời đại chiến thắng và củng cố của CNTB ở các nước tiên tiến lúc bấy giờ. - Tuy còn hạn chế, nhưng CM Pháp 1789 đã để lại dấu ấn sâu sắc trong lịch sử thế giới suốt TK XIX và sang cả TK XX. Nó thức tỉnh lực lượng dân chủ, tiến bộ đứng lên chống chế độ phong kiến chuyên chế, chế độ thực dân. Câu 2. So sánh nước Anh và nước Pháp trước CM? + Giống nhau: + Chế độ phong kiến quân chủ chuyên chế đã lỗi thời lạc hâu. + Nền kinh tế TBCN hình thành và ngày càng phát triển. + Chế độ phong kiến kìm hãm sự phát triển của TB. + Khác nhau: - Ở Anh: KT tư bản chủ nghĩa xâm nhập vào nông thôn, nông nghiệp phát triển. - Hình thành tầng lớp quý tộc mới. - Ở Pháp, kinh tế nông nghiệp lạc hậu, kém phát triển, - XH tồn tại chế độ 3 đẳng cấp. - Xuất hiện trào lưu Triết học Ánh sáng dọn đường cho cuộc CM TS. Câu 3. Tại sao nói: Thời kỳ chuyên chính dân chủ cách mạng Gia-cô-banh là thời kỳ phát triển tới đỉnh cao của cách mạng tư sản Pháp cuối thế kỷ XVIII? 7
8. - Ngày 2/6/1793, sau khi lật đổ phái Gi-rông-đanh, chính quyền thuộc về phái Gia-cô- banh do luật sư trẻ tuổi Rô-be-xpi-e lãnh đạo. Trước những khó khăn thử thách, ngoại xâm nội phản, phái Gia-cô-banh đã đưa ra những biện pháp kịp thời và những chính sách tiến bộ: - Về chính trị: Chính quyền cách mạng đã thi hành nhiều biện pháp kiên quyết để trấn áp và trừng trị bọn phản cách mạng, giải quyết nhu cầu của nhân dân, thiết lập nền dân chủ cách mạng. - Về kinh tế: Đã giải quyết và đáp ứng được nhu cầu của nhân dân: chia ruộng đất cho nhân dân, trưng thu lúa mỳ, quy định giá bán các mặt hàng thiết yếu cho dân nghèo, quy định mức lương tối đa cho công nhân.. - Về quân sự: Chính quyền cách mạng thông qua sắc lệnh tổng động viên quân đội huy động sức mạnh của nhân dân chống thù trong giặc ngoài. Ngày 26/6/1794, Liên minh chống Pháp bị đánh bại và tan rã. Các cuộc nổi loạn trong nước bị dập tắt. - Nhận xét: Như vậy có thể thấy đây là những biện pháp tiến bộ đem lại quyền lợi cơ bản cho nhân dân, vì thế có tác dụng động viên quần chúng, tập hợp đông đảo quần chúng, khơi dậy và phát huy tinh thần cách mạng, sức mạnh của quần chúng trong việc chống ngoại xâm, nội phản. Bài học về tập hợp quần chúng Câu 4. Vai trò của nhân dân trong Cách mạng tư sản Pháp được thể hiện ở những điểm nào ? 1. Vai trò của nhân dân trong Cách mạng tư sản Pháp thể hiện ở các sự kiện: - Ngày 14/7/1789, quần chúng được vũ trang kéo đến tấn công chiếm pháo đài nhà tù Ba-xti - Ngày 10/8/1792 trước tình hình “ Tổ quốc lâm nguy”, nhân dân Pa-ri cùng với quân tình nguyện các địa phương đứng lên lật đổ sự thống trị của phái Lập hiến, đồng thời xóa bỏ chế độ phong kiến. - Mùa xuân năm 1793, quân Anh cùng quân các nước phong kiến châu Âu tấn công nước Pháp cách mạng, bọn phản động nổi loạn ở Văng-đê, Tây Bắc, nạn đầu cơ tích trữ hoành hành, giá cả tăng vọt, đời sống nhân dân khốn khổ, phái Gi-rông-đanh không tổ chức chống ngoại xâm, nội phản, ổn định đời sống nhân dân mà chỉ lo củng cố quyền lực. Trước tình hình đó, ngày 2/6/1793, nhân dân Pa-ri, dưới sự lãnh đạo của Rô- bi-spie khởi nghĩa lật đổ phái Gi-rông-đanh. - Từ ngày 26/6/1794 quần chúng hưởng ứng lệnh tổng động viên cùng với quân đội cách mạng đánh bại liên minh chống Pháp. Câu 5. So sánh CMTS Anh, chiến trang giành độc lập của 13 thuộc địa Anh ở Bắc Mĩ và cách mạng tư sản Pháp? 8
9. Nội CMTS Anh CM Bắc Mĩ CMTS Pháp dung Thời Giữa thế kỉ XVII Thế kỉ XVIII Thế kỉ XVIII gian 1640-1688 1773-1783 1789-1794 Hình Cuộc nội chiến Chiến tranh giành Nội chiến thức độc lập Nhiệm Lật đổ chế độ Lật đổ ách thống trị Lật đổ chế độ phong kiến, vụ phong kiến, mở thực dân Anh, giành mở đường cho chủ nghĩa đường cho chủ độc lập dân tộc, mở tư bản phát triển nghĩa tư bản phát đường cho chủ nghĩa triển tư bản phát triển Lãnh Tư sản, quý tộc Tư sản và chủ nô Tư sản đạo mới Động Chủ yếu là nông Quần chúng nhân Quần chúng nhân dân lực dân dân lao động, nông động lực chủ yếu là nông dân, tư sản, nô lệ dân Kết quả Lật đổ chế độ Lật đổ ách thống trị Lật đổ chế độ phong kiến, phong kiến, mở thực dân Anh, thành mở đường cho chủ nghĩa đường cho chủ lập Hợp chủng quốc tư bản phát triển, thiết lập nghĩa tư bản phát Hoa Kì, mở đường chế độ bảo hộ công triển, thiết lập cho chủ nghĩa tư bản chế độ quân chủ phát triển, lật đổ chế lập hiến độ phong kiến Tính Là cuộc cách Là cuộc cách mạng Là cuộc cách mạng tư sản chất mạng tư sản ko tư sản còn hạn chế triệt để triệt để vì tàn dư (chủ nô vẫn nắm của chế độ phong quyền) kiến vẫn còn Câu 6. Vì sao nói cuộc cách mạng tư sản Pháp cuối TK XVIII được coi là “cuộc đại cách mạng”? 1. CM TS Pháp được coi là cuộc đại cách mạng vì: - CMTS Pháp có sự tham gia của đông đảo quần chúng nhân dân mà trước tiên là nông dân, đây chính là động lực quyết định cách mạng luôn phát triển đi lên, gạt bỏ mọi trở ngại ngăn cản sự phát triển của cách mạng. 9
10. - Dưới áp lực của quần chúng nhân dân, cách mạng đã đập tan chế độ phong kiến, lật đổ chế độ quân chủ chuyên chế, đưa Lu-I XVI lên đoạn đầu đài (lên máy chém), thiết lập nền cộng hòa với bản Tuyên ngôn nhân quyền và dân quyền nổi tiếng - CM đã thực hiện những biện pháp kiên quyết để trừng trị bọn phản cách mạng và giải quyết những yêu cầu cấp thiết của nhân dân. Ví dụ: Đất công xã mà quý tộc phong kiến chiếm đoạt, được lấy chia cho nông dân... - CMTS Pháp đã lật đổ chế độ phong kiến, đưa giai cấp tư sản lên cầm quyền, mở đường cho CNTB phát triển, đồng thời cần tiến hành cuộc chiến tranh yêu nước chống lại liên minh phong kiến ở Châu Âu can thiệp vào nước Pháp. - CMTS Pháp có tác dụng ảnh hưởng sâu sắc đến nhiều nước trên thế giới, làm lung lay tận gốc rễ chế độ PK ở Châu Âu nó được ví như “cái chổi quyét sạch mọi rác rưởi của chế độ phong kiến Châu Âu”. Câu 7. Nêu các hình thức của các cuộc cách mạng tư sản thời cận đại? Mỗi hình thức hãy kể tên, thời gian một cuộc cách mạng tư sản? Tên cuộc CM và thời gian (HS có thể lấy STT Các hình thức CMTS VD khác) Cao trào cách mạng của quần Cách mạng tư sản Pháp. Thời gian 1789 - 1 chúng 1794 2 Nội chiến Cách mạng Anh. Thời gian 1642 – 1688 Giải phóng dân tộc, chống 3 Cách mạng Hà Lan. Thời gian 1566 phong kiến 4 Cải cách, duy tân Minh Trị Duy Tân ở Nhật. Thời gian 1868 5 Thống nhất quốc gia Thống nhất nước Đức. Thời gian 1871 Câu 8. Hoàn thiện bảng dưới đây: Những nét chính về CM Hà Lan (thế kỷ XVI), CM TS Anh (thế kỷ XVII), và cuộc đấu tranh giành độc lập của các thuộc địa Anh ở Bắc Mĩ (thế kỷ XVIII)? Nội dung CMTS Anh CM Bắc Mĩ CMTS Hà Lan Thời gian Giữa thế kỉ XVII Thế kỉ XVIII Thế kỉ XVIII 1640-1688 1773-1783 1789-1794 Nguyên - Mâu thuẫn giữa - Mâu thuẫn giữa nhân - Mâu thuẫn giữa nhân lực lượng sản xuất dân các thuộc địa Bắc lực lượng sản xuất mới và quan hệ sản Mĩ với thực dân Anh. mới và quan hệ sản xuất cũ. xuất cũ 10