Giáo án môn KHTN Lớp 6 Kết nối tri thức - Bài 24: Thực hành: Quan sát và mô tả cơ thể đơn bào, cơ thể đa bào

Nội dung text: Giáo án môn KHTN Lớp 6 Kết nối tri thức - Bài 24: Thực hành: Quan sát và mô tả cơ thể đơn bào, cơ thể đa bào

1. Ngày soạn: Ngày dạy: Bài 24: THỰC HÀNH: QUAN SÁT VÀ MÔ TẢ CƠ THỂ ĐƠN BÀO, CƠ THỂ ĐA BÀO. Thời lượng: 02 tiết Tiết 01: thực hành (hoạt động 1, 2) Tiết 02: viết thu hoạch và luyện tập (hoạt động 3, 4) I. MỤC TIÊU 1. Kiến thức - Quan sát và vẽ được cơ thể đơn bào. - Quan sát mô hình và mô tả được cấu tạo cơ thể người. - Quan sát và mô tả được các cơ quan cấu tạo thực vật. 2. Năng lực 2.1. Năng lực chung - Năng lực tự chủ và tự học: Tìm kiếm thông tin, quan sát tranh ảnh mẫu vật. Nêu được tên các thiết bị, dụng cụ cần thiết để làm tiêu bản quan sát và quan sát cơ thể đơn bào trong nước ao hồ. Trình bày được các bước tiến hành làm tiêu bản và quan sát cơ thể đơn bào. Nhận biết được sinh vật đơn bào. - Năng lực giao tiếp và hợp tác: Hoạt động nhóm để làm tiêu bản và quan sát cơ thể đơn bào trong nước ao hồ, quan sát một số cơ quan của cơ thể người, thực vật và hoàn thành vào bảng thu hoạch. - Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo: Làm thế nào để lấy được mẫu nước có nhiều sinh vật đơn bào nhất để quan sát làm tiêu bản. 2.2. Năng lực KHTN - Nhận thức KHTN: Phân biệt cơ thể đơn bào, cơ thể đa bào. Mô tả cơ thể đơn bào, cấu tạo cơ thể người, cấu tạo cơ thể thực vật. - Tìm hiểu tự nhiên: Thực hiện được thí nghiệm để quan sát cơ thể đơn bào. 3. Phẩm chất - Chăm chỉ: Tìm tòi tài liệu thực hiện nhiệm vụ cá nhân để nêu được thiết bị và dụng cụ dùng làm tiêu bản và quan sát cơ thể đơn bào trong nước ao hồ. - Trung thực: Báo cáo chính xác kết quả thực hành. - Trách nhiệm: Chủ động nhận và thực hiện nhiệm vụ tiến hành làm tiêu bản và quan sát cơ thể đơn bào, quan sát cấu tạo cơ thể người và thực vật. II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU 1. Giáo viên - Nghiên cứu SGK, tài liệu tham khảo, soạn bài. - Thiết bị, dụng cụ thực hành: Lam kính, lamen, cốc đong, kinh hiển vi, ống nhỏ giọt, giấy thấm, thìa thủy tinh. - Mẫu vật thật, tranh, ảnh : + Mẫu vật: Nước ao hồ, nước ngâm rơm hoặc cỏ, một số cây: cây hành lá, cây ớt (HS có thể tự chuẩn bị)
2. + Hình ảnh: Một số cơ thể đơn bào, cơ thể đa bào, một số hệ cơ quan của cơ thể người, một số hình ảnh về thực vật. + Mô hình cơ thể người hoặc Video: "Bên trong cơ thể bạn có gì" đường link: + Bảng phụ trò chơi “Ai nhanh hơn”, bảng phụ sắp xếp các bước làm tiêu bản, phiếu thu hoạch của nhóm. 2. Học sinh - SGK và các dụng cụ học tập cá nhân. - Mẫu vật: Nước ao hồ, nước ngâm rơm, một số cây (cây hành, cây ớt ). III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC Hoạt động 1: Mở đầu a. Mục tiêu: Tạo hứng thú học tấp cho học sinh, giúp học sinh biết được nội dung chính của bài học, củng cố các năng lực, phẩm chất đã thực hiện trong bộ môn sinh học. b. Nội dung: Học sinh tham gia trò chơi “Ai nhanh hơn” để tìm được nhiều cơ thể đơn bào và cơ thể đa bào nhất. c. Sản phẩm: Câu trả lời của học sinh trong bảng phụ. d. Tổ chức thực hiện Hoạt động của GV Hoạt động của HS - GV thông báo luật chơi: Trong vòng 2 - HS ghi nhớ luật chơi. phút các đội hãy kể tên các loài có cấu tạo cơ thể đơn bào và loài có cấu tạo cơ thể đa bào vào phiếu học tập. Đội nào kể được nhiều đáp án chính xác hơn sẽ là đội chiến thắng. - GV chia lớp thành 4 đội chơi, các đội ghi - Các nhóm thảo luận trong vòng 2 kết quả thảo luận vào phiếu học tập số 1. phút, hoàn thành phiếu học tập. - GV tổ chức cho các nhóm chấm chéo. - Các nhóm báo cáo kết quả. - GV nhận xét và dẫn dắt vào bài. Hoạt động 2: Hình thành kiến thức Hoạt động 2.1: Chuẩn bị a. Mục tiêu: HS kể tên được thiết bị, dụng cụ và mẫu vật để chuẩn bị cho bài thực hành. b. Nội dung: HS nghiên cứu tài liệu xác định được thiết, bị, dụng cụ và mẫu vật dành cho bài thực hành. c. Sản phẩm: Câu trả lời của HS. d. Tổ chức thực hiện Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh 1. Thiết bị, dụng cụ - Yêu cầu HS nghiên cứu thông tin mục - HS nghiên cứu thông tin + quan sát I (SGK- tr.83) cho biết: thiết bị, dụng cụ. ? Nêu thiết bị, dụng cụ và mẫu vật để + Thiết bị, dụng cụ: Lam kính, lamen,
3. quan sát cơ thể đơn bào? cốc đong, kính hiển vi, ống nhỏ giọt, giấy thấm. 2. Mẫu vật ? Nêu mẫu vật dùng cho bài thực hành? + Nước ao hồ. + Mô hình, tranh, ảnh giải phẫu một số hệ cơ quan người. + Một số loài thực vật có ở địa phương. - GV gọi một vài HS trả lời => HS khác - HS trả lời, HS khác nhận xét, bổ nhận xét, bổ sung. sung. - GV nhận xét. * Tiểu kết: - Chuẩn bị: SGK-tr.83 * Đánh giá Bảng kiểm đánh giá phẩm chất Chăm chỉ: Chủ động thực hiện nhiệm vụ thu thập các thông tin Các tiêu chí Có Không Ghi chép đúng thông tin về thiết bị, dụng cụ và mẫu vật Ghi chép đủ thông tin về thiết bị, dụng cụ và mẫu vật Hoạt động 2.2: Cách tiến hành a. Mục tiêu: HS nắm được các bước làm tiêu bản và quan sát cơ thể đơn bào; quan sát được mô hình và mô tả được cấu tạo cơ thể người; quan sát và mô tả được các cơ quan cấu tạo thực vật. b. Nội dung: HS nghiên cứu SGK, tranh ảnh hoặc mô hình xác định được các bước làm tiêu bản và quan sát được các tiêu bản và tranh ảnh hoặc mô hình. c. Sản phẩm: Hình vẽ một số cơ thể đơn bào, bản mô tả về cấu tạo cơ thể người và các cơ quan cấu tạo thực vật. d. Tổ chức thực hiện Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh 1. Làm tiêu bản và quan sát cơ thể đơn bào trong nước ao (hồ). - GV yêu cầu HS nghiên cứu thông tin - HS nghiên cứu thông tin tranh ảnh, mục II.1 (SGK- tr.83) cho biết: mô hình tìm câu trả lời. ? Nêu các bước để làm tiêu bản và quan sát cơ thể đơn bào. - Gọi một vài HS trả lời => HS khác - HS trả lời => HS khác nhận xét, bổ nhận xét, bổ sung. sung (nếu có). - GV nhận xét. - HS ghi nhớ các làm tiêu bản. - GV yêu cầu các nhóm làm tiêu bản, quan - HS hoạt động theo nhóm vận dụng sát dưới kính hiển vi và hoàn thành nội kiến thức đã học về cách làm tiêu bản, dung số 1 trong bảng thu hoạch nhóm. sử dụng kính hiển vi để thực hiện nhiệm vụ của nhóm. - GV quan sát và hỗ trợ HS (nếu cần).
4. - GV kiểm tra, đánh giá kết quả hoạt động nhóm của học sinh thông qua quan sát tiêu bản của mỗi nhóm. - Yêu cầu học sinh ghi chép kết quả - Ghi chép các nội dung theo yêu cầu quan sát được. của GV để làm thu hoạch. 2. Quan sát mô hình hoặc tranh, ảnh cấu tạo một số hệ cơ quan của cơ thể người - GV chiếu tranh và đoạn video. - HS quan sát tranh và xem băng hình để ghi nhớ kiến thức. - GV yêu cầu HS quan sát tranh và băng - Nghiên cứu thông tin mục II.2 (SGK- hình để hoàn thành nội dung số 2 trong tr.84), thảo luận nhóm để hoàn thành bảng thu hoạch nhóm. bảng phụ. - GV hướng dẫn HS hoàn thành bảng với đối tượng HS yếu. - GV yêu cầu 1-2 nhóm trình bày, các - Nhận xét, bổ sung cho nhóm bạn. nhóm khác nhận xét, bổ sung. - GV nhận xét và chốt lại kiến thức. - HS hoàn thành bài tập 2. - GV yêu cầu học sinh ghi chép kết quả - Cá nhân hoàn thiện, bổ sung kiến quan sát được để viết thu hoạch. thức kiến thức. 3. Quan sát các cơ quan của thực vật - GV yêu cầu HS quan sát mẫu vật đã - HS quan sát trên mẫu vật. Cá nhân chuẩn bị để thực hiện nhiệm vụ. HS nghiên cứu trả lời câu hỏi. ? Hãy nêu tên các cơ quan, hệ cơ quan trên cơ thể thực vật? ? Hãy mô tả cấu tạo các cơ quan trên cơ thể thực vật? ? Quan sát mẫu vật và hoàn thành nội dung số 3 trong bảng thu hoạch nhóm. - GV gọi HS trả lời, HS khác nhận xét, - Đại diện HS trả lời => HS khác nhận bổ sung. xét, bổ sung (nếu có). - GV nhận xét và chốt nội dung về cấu - Ghi chép các nội dung theo yêu cầu tạo cơ thể thực vật. của GV để làm thu hoạch * Đánh giá: Thang đánh giá: Năng lực của học sinh tự chủ và tự học, giải quyết vấn đề và sáng tạo TT Các tiêu chí Mức 5 Mức 4 Mức 3 Mức 2 Mức 1 1 Trả lời các câu hỏi của giáo viên 2 Sử dụng kính hiển vi 3 Làm tiêu bản để quan sát 4 Kết quả của sản phẩm của nhóm - Thang đánh giá về năng lực (làm = trả lời) mức độ từ 1 đến 5: + Mức 1: Chưa làm được - chưa có sản phẩm;
5. + Mức 2: Đã làm nhưng còn lúng túng - chưa có sản phẩm hoặc sản phẩm chưa hoàn chỉnh; + Mức 3: Đã biết làm nhưng còn sai sót - có sản phẩm; + Mức 4: Làm đúng - sản phẩm chưa thật rõ ràng, chính xác; + Mức 5: Làm được ở mức độ thành thạo - sản phẩm rõ ràng, chính xác. Thang đánh giá: Năng lực giao tiếp và hợp tác và phẩm chất trách nhiệm TT Nội dung quan sát Mức 5 Mức 4 Mức 3 Mức 2 Mức 1 1 Tham gia đóng góp ý kiến cho nhóm 2 Nhận xét ý kiến của bạn - Thang đánh giá về phẩm chất mức độ từ 1 đến 5: + Mức 1: Không quan sát, không thực hiện hoạt động gì trong nhóm; + Mức 2: Chỉ quan sát các thành viên khác trong nhóm hoạt động; + Mức 3: Chỉ Tham gia đóng góp ý kiến hoặc phản hồi ý kiến; + Mức 4: Tham gia đóng góp và phản hồi ý kiến; + Mức 5: Tham gia đóng góp và phản hồi ý kiến nhẹ nhàng, chính xác Hoạt động 2.3: Thu hoạch a. Mục tiêu: Hệ thống được kiến thức trong bài thực hành. b. Nội dung: Dựa vào các sản phẩm của hoạt động 2.2 để hoàn thành phần báo cáo thu hoạch. c. Sản phẩm: Bài thu hoạch của học sinh. d. Tổ chức thực hiện Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh - GV yêu cầu HS nhắc lại nội dung đã - HS nhắc lại nội dung đã làm trong bài làm trong bài thực hành. thực hành. - GV yêu cầu HS hoàn thiện và nộp - HS hoàn thành báo cáo thu hoạch. bài thu hoạch. - GV gọi ngẫu nhiên một vài em báo - HS báo cáo. cáo bài thu hoạch. - GV nhận xét và thu bài thu hoạch. - GV nhận xét buổi thực hành. * Đánh giá: Rubrics đánh giá năng lực nhận thức KHTN Nội dung Mức 4 Mức 3 Mức 2 Mức 1 đánh giá (Giỏi) (Khá) (Trung bình) (Yếu) Bảng thu Bảng thu hoạch Bảng thu hoạch Bảng thu hoạch hoạch đầy đủ, đầy đủ hoàn chưa đầy đủ chưa đầy đủ Bảng thu chính xác, thiện trên 80%; trên 50%, còn dưới 50%, còn hoạch khoa học, trình trình bày sạch sẽ sai sót nhỏ; sai sót; trình bày bày sạch sẽ, rõ trình bày chưa chưa rõ ràng ràng rõ ràng Báo cáo kết Báo cáo đúng, Báo cáo được Báo cáo được Báo cáo được rất
6. quả chính xác với hầu hết kết quả khoảng 50% ít ý đúng, với kết quả của của nhóm, các ý đúng, có kết quả của nhóm, trình không thêm, bớt thêm, bớt với nhóm, có thêm, bày rõ ràng, với kết quả của kết quả của bớt làm thay đổi ngắn gọn. nhóm, có thể nhóm, diễn đạt quá nhiều kết trình bày còn dài còn chưa súc quả của nhóm, hoặc quá ngắn tích. diễn đạt còn lúng túng. Hoạt động 3: Luyện tập a. Mục tiêu: Củng cố, luyện tập kiến thức đã học. b. Nội dung: Dựa vào kiến thức đã học hoàn thành các bài tập. c) Sản phẩm: Câu trả lời của HS. d) Tổ chức thực hiện: - GV đưa các bài tập, yêu cầu HS vận dụng kiến thức đã học để trả lời. 1. Câu trả lời cho câu hỏi: Để quan sát được trùng roi chúng ta cần lưu ý gì khi lấy mẫu nước ao hồ? Vì sao? - Gợi ý: Lấy nước ao hồ hoặc chỗ nước đọng có ánh sáng rọi tới cho vào lọ thủy tinh rộng miệng, cắt nhỏ rơm rạ, cỏ khô thả vào lọ, đặt lọ ở chỗ có ánh sáng trong thời gian 5 - 7 ngày. 2. Nối tên các hệ cơ quan với chức năng tương ứng của nó. Hệ cơ quan Chức năng A. Trao đổi khí Oxygen và khí Carbon dioxide giữa cơ thể và môi 1. Tiêu hóa trường. 2. Tuần hoàn B. Thực hiện các di chuyển và vận động. 3. Bài tiết C. Biến đổi thức ăn và cung cấp chất dinh dưỡng cho cơ thể. 4. Hô hấp D. Lọc máu và tạo nước tiểu. 5. Vận động E. Điều khiển và phối hợp hoạt động của các cơ quan. G. Vận chuyển Oxygen và các chất dinh dưỡng tới các cơ quan, 6. Thần kinh chuyển các chất thải đến cơ quan bài tiết. - HS trả lời, HS khác nhận xét, bổ sung. - GV nhận xét và đưa đáp án: 1-C, 2-G, 3-D, 4-A, 5-B, 6-E. Hoạt động 4: Vận dụng a. Mục tiêu: Vận dụng các kiến thức vừa học quyết các vấn đề học tập và thực tiễn. b. Nội dung: HS dựa vào các kiến thức đã học giải quyết một số vấn đề thực tiễn. c. Sản phẩm: Câu trả lời của HS. d. Tổ chức thực hiện - HS có thể hoạt động độc lập hoặc theo nhóm ở nhà tiến hành trả lời câu hỏi sau: Sự khác nhau giữa cơ thể đơn bào và cơ thể đa bào? Lấy dẫn chứng chứng minh. * Dặn dò: - Hoàn thành các nội dung chưa hoàn thành ở trên lớp (nếu có);
7. - Ôn tập lại các nội dung đã học trong chương V, VI để giờ sau ôn tập chương VI. PHỤ LỤC Nội dung bảng thu hoạch bài tập số 2 Các cơ quan cấu tạo Vị trí trên cơ thể. Miệng, ống tiêu hóa (thực Kéo dài từ phần đầu qua khoang Hệ tiêu quản, dạ dày, ruột, trực tràng, ngực và khoang bụng. hóa hậu môn), tuyến tiêu hóa (gan, tụy, túi mật) Hệ tuần Tim, mạch máu, máu (hệ Tim: nằm trong khoang ngực. Hệ hoàn mạch) mạch chạy khắp cơ thể. Não, tủy sống, hạch thần Não: nằm trong hộp sọ. kinh và dây thần kinh Tủy sống: chạy dọc bên trong xương sống. Hệ thần Hạch thần kinh: nằm ở một số vị kinh trí nhất định trong cơ thể. Dây thần kinh: ở khăp mọi nơi trong cơ thể. Nội dung bảng thu hoạch bài tập số 3 Tên cây Cơ quan quan Mô tả sát được Cây hành lá - Rễ - Rễ dạng chùm, gồm nhiều rễ nhỏ màu trắng - Thân - Thân ngắn, phần cứng nỗi giữa rễ và bẹ lá - Lá - Hình ống màu xanh với phần bẹ màu trắng xếp chồng lên nhau. Cây ớt - Rễ - Rễ cọc gồm 1 rễ cái và nhiều rễ con - Thân - Thân dưới cứng, phân nhánh nhiều - Lá - Lá: đơn, mọc so le, thuôn dài, đầu nhọn - Hoa - Hoa màu trắng, mọc riêng lẻ ở kẽ lá - Quả - Quả: thon, đầu nhọn, nhiều màu.