Giáo án môn KHTN Lớp 6 Kết nối tri thức - Bài 28: Thực hành làm sữa chua và quan sát vi khuẩn

Nội dung text: Giáo án môn KHTN Lớp 6 Kết nối tri thức - Bài 28: Thực hành làm sữa chua và quan sát vi khuẩn

1. Ngày soạn: Ngày giảng: . TIẾT 63, 64. BÀI 28: THỰC HÀNH LÀM SỮA CHUA VÀ QUAN SÁT VI KHUẨN 02 tiết (Tiết 1: Quan sát tế bào vi khuẩn trong sưa chua và làm sữa chua; Tiết 2: Báo cáo sản phẩm và viết thu hoạch) I. MỤC TIÊU BÀI HỌC 1. Kiến thức - Thực hành quan sát vi khuẩn bằng kính hiển vi và vẽ lại hình quan sát được. - Biết cách làm sữa chua. 2. Năng lực 2.1. Năng lực chung - Năng lực tự chủ và tự học: tìm kiếm thông tin trên internet, đọc sách giáo khoa. - Năng lực giao tiếp và hợp tác: thảo luận nhóm để đề xuất nguyên liệu và phương án làm sữa chua; hợp tác thực hiện làm sữa chua tại nhà; sử dụng ngôn ngữ kết hợp với sản phẩm nhóm để trình bày ý tưởng thực hiện nhiệm vụ và những sai lầm gặp phải trong quá trình thực hiện. - Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo: Thiết kế và tổ chức hoạt động làm sữa chua theo nhóm; giải quyết vấn đề trong quá trình thực hiện làm sữa chua đạt yêu cầu về chất lượng, thẩm mĩ; sáng tạo các hương vị sữa chua khác nhau thu hút người sử dụng. 2.2. Năng lực KHTN - Nhận thức KHTN + Nêu được các nguyên liệu cần dùng để làm tiêu bản quan sát vi khuẩn; nguyên liệu và dụng cụ cần dùng để làm sữa chua. + Trình bày được vai trò của vi khuẩn lactic có trong sữa chua đối với quá trình tiêu hóa thức ăn trong đường ruột. + Xác định được những thiếu sót hoặc sai lầm trong quá trình làm tiêu bản và làm sữa chua. Từ đó tìm cách điều chỉnh và khắc phục những sai lầm trong quá trình làm sữa chua. - Tìm hiểu tự nhiên: + Làm được tiêu bản và quan sát tiêu bản dưới kính hiển vi, cách khắc phục một số sai lầm trong quá trình làm sữa chua. + Vẽ hình ảnh vi khuẩn quan sát được dưới kính hiển vi. - Vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học: Giải thích vì sao trong khi làm sữa chua không dùng nước đun sôi mà chỉ dùng nước đun sôi để nguội đến khoảng 500C? 3. Phẩm chất - Chăm chỉ: Chăm học, chịu khó tìm tòi tài liệu và thực hiện các nhiệm vụ cá nhân nhằm tìm hiểu các bước làm sữa chua. - Trung thực: Báo cáo kết quả thực hành trung thực. - Trách nhiệm: Có trách nhiệm trong nhiệm vụ được giao.
2. II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU 1. Giáo viên - Hình ảnh các bước làm tiêu bản. - Phiếu học tập, bảng phụ A1, bút dạ. - Đoạn video hướng dẫn làm sữa chua - Chuẩn bị cho mỗi nhóm học sinh: + Kính hiển vi có độ phóng đại 1000. + Bộ lam kính và lamen. + Ống nhỏ giọt. + Nước cất. + Giấy thấm. 2. Học sinh - HS tìm hiểu về một số loại vi khuẩn thường gặp; đọc trước nội dung bài học. III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC Hoạt động 1: Khởi động a. Mục tiêu: Giúp học sinh xác định được vấn đề cần học tập là thực hành quan sát và vẽ hình ảnh vi khuẩn. b. Nội dung: - Chia lớp thành 2 đội chơi. GV tổ chức trò chơi “Ai thông minh hơn?” c. Sản phẩm: - Câu trả lời của 2 đội chơi như: trực khuẩn, xoắn khuẩn, liên cầu khuẩn, tụ cầu khuẩn, vi khuẩn lao, vi khuẩn tả, vi khuẩn E.coli, vi khuẩn Lactobacillus, vi khuẩn probiotic, .. - Các vi khuẩn có lợi: vi khuẩn E.coli, vi khuẩn Lactobacillus - Vi khuẩn có lợi thường có nhiều trong sữa chua, rau củ muối, hạt đậu tương lên men d. Tổ chức thực hiện: - GV cho HS đọc luật chơi; tổ chức cho 2 đội trưởng bốc thăm quyền trả lời trước. - Luật chơi: Trong thời gian 1 phút, hai đôi chơi lần lượt đọc tên 1 loại vi khuẩn thường gặp mà HS biết. Trò chơi kết thúc khi hết thời gian 1 phút hoặc có đội không đọc kể tên được 1 loại vi khuẩn tiếp theo. Đội chiến thắng là đội cuối cùng vẫn kể được tên vi khuẩn. Đội chiến thắng có quyền nói với đội còn lại là “Tôi là người thông minh hơn!”. - HS nhớ lại kiến thức đã học ở tiết trước để kể tên các loại vi khuẩn. - GV quan sát HS thực hiện nhiệm vụ - GV đặt câu hỏi: + Trong số các vi khuẩn vừa kể trên, Vi khuẩn nào là loại vi khuẩn có lợi? + Vi khuẩn có lợi thường có nhiều trong loại thực phẩm nào? - HS nhớ lại kiến thức đã học ở tiết trước để trả lời câu hỏi của GV.
3. - HS 2 đội chơi lần lượt trả lời nhanh các loại vi khuẩn. Đội chiến thắng là đội trả lời đúng đến khi hết thời gian quy định hoặc đội chơi còn lại không trả lời được. - GV làm trọng tài để xác định các phương án trả lời đúng và theo dõi thời gian. - HS trả lời câu hỏi do GV đặt ra. HS khác nhận xét, bổ sung. - GV nhận xét và thông báo đội chiến thắng. - GV nhận xét câu trả lời của HS và dẫn dắt vào bài: Qua bài học trước các em đã biết nhiều loại vi khuẩn có hại nhưng cũng có nhiều loại vi khuẩn có lợi. Các vi khuẩn này luôn tồn tại xung quanh chúng ta. Một loại thực phẩm có chứa nhiều vi khuẩn có lợi đó là sữa chua. Vậy trong sữa chua có những loại vi khuẩn nào, chúng có hình dạng ra sao và để làm sữa chua cần có những thao tác thế nào? Chúng ta cùng tìm hiểu trong bài học hôm nay. Hoạt động 2: Hình thành kiến thức mới Hoạt động 2.1: Tiến hành a. Mục tiêu: - Thực hành làm tiêu bản mẫu sữa chua. - Thực hành quan sát và vẽ được hình vi khuẩn quan sát được dưới kính hiển vi quang học. b. Nội dung: - GV: Yêu cầu các nhóm tiến hành làm tiêu bản và quan sát tiêu bản bằng kính hiển vi; vẽ hình và nhận xét vào phiếu thực hành. c. Sản phẩm: Đáp án của HS, có thể: - HS làm được tiêu bản mẫu sữa chua để quan sát. - HS vẽ hình vi khuẩn quan sát được bằng kính hiển vi. - HS nhận xét được: Vi khuẩn có nhiều hình dạng khác nhau (hình que, hình xoắn, hình cầu). Phân bố riêng lẻ hoăc thành từng đám. d. Tổ chức thực hiện: Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh 1. Quan sát tế bào vi khuẩn trong sữa chua. a. chuẩn bị lam kính chứa mẫu vật. - GV Yêu cầu HS nghiên cứu thông tin - HS nghiên cứu thông tin SGK, thảo mục II.1 SGK trang 96, thảo luận luận nhóm, theo dõi hướng dẫn thực nhóm 6 – 8 HS, đề xuất các dụng cụ, hiện các nhiệm vụ do GV đưa ra. nguyên liệu cần dùng cho thí nghiệm thực hành quan sát vi khuẩn trong sữa chua vào phiếu thực hành. - GV chiếu hình ảnh hoặc video hướng - HS quan sát hình ảnh hoặc video. dẫn làm tiêu bản mẫu sữa chua để HS quan sát.
4. - GV Yêu cầu các nhóm tiến hành làm tiêu bản - HS tiến hành làm tiêu bản sữa chua - GV quan sát HS thực hiện nhiệm vụ/ hỗ trợ các nhóm (nếu cần). GV yêu cầu quan sát tiêu bản bằng b. Quan sát bằng kính hiển vi. kính hiển vi; vẽ hình và nhận xét vào - HS quan sát sản phẩm của nhóm dưới phiếu thực hành. kính hiển vi -> vẽ hình đã quan sát được. - GV gọi 1 – 2 nhóm báo cáo kết quả thực hành. Các nhóm khác nhận xét, bổ - HS đại diện các nhóm báo cáo kết quả sung. của nhóm mình. HS nhóm khác nhận xét, bổ sung. 2. Thu hoạch - GV yêu cầu HS dựa vào các kiến thức - HS làm việc cá nhân -> Nộp bài cho đã học, đã làm, đã quan sát hoàn thiện GV. nội dung thu hoạch theo SGK. * Đánh giá. - GV tổ chức cho HS các nhóm tự đánh giá và các nhóm đánh giá đồng đẳng. - GV nhận xét, đánh giá hoạt động học tập của học sinh. Bảng đánh giá năng lực vận dụng kiến thức kỹ năng. Nội dung Mức 4 Mức 3 Mức 2 Mức 1 đánh giá (Giỏi) (Khá) (Trung bình) (Yếu) - Mẫu tiêu - Tiêu bản làm - Tiêu bản làm - Tiêu bản làm - Tiêu bản bản. đúng cách và đúng cách và đúng cách và làm chưa quan sát được quan sát được quan sát chưa đúng cách và rất rõ vi vi khuẩn. rõ vi khuẩn. không quan khuẩn. sát vi khuẩn. - Hình vẽ. - Vẽ đẹp, đúng - Hình Vẽ - Hình Vẽ chưa - Không vẽ hình quan sát đúng hình đúng hình quan được hình được trên mẫu quan sát được sát được trên trên mẫu mẫu Hoạt động 2.2: Thực hành làm sữa chua. a. Mục tiêu: - Vận dụng được hiểu biết về vi khuẩn vào giải thích một số hiện tượng trong thực tiễn (biết cách làm sữa chua). - Đề xuất được các nguyên liệu và cách thức làm sữa chua đạt yêu cầu. - Nêu được vai trò của vi khuẩn có trong sữa chua đối với quá trình tiêu hóa của con người. b. Nội dung:
5. - GV yêu cầu thảo luận nhóm, đề xuất phương án làm sữa chua theo phiếu học tập; phân công nhiệm vụ cho từng thành viên trong nhóm. - GV yêu cầu HS tiến hành thực hành làm sữa chua, thống nhất làm báo cáo thực hành. - GV yêu cầu các nhóm trưng bày sản phẩm của nhóm (mẫu vật, bảng báo cáo thực hành). - GV yêu cầu các nhóm lần lượt thuyết trình về sản phẩm của nhóm đã làm được và rút ra các bước tiến hành làm sữa chua. c. Sản phẩm: - Sản phẩm sữa chua mà các nhóm đã làm được. - Phiếu học tập. - Báo cáo thực hành. d. Tổ chức thực hiện: Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh 2. Làm sữa chua. - GV đặt vấn đề: Trong sữa chua có nhiều lợi khuẩn, rất tốt cho hệ tiêu hóa. Chúng ta có thể sử dụng sữa chua hàng ngày với một lượng vừa đủ. Vậy sau đây các nhóm hãy thực hành làm sữa chua. - GV chia lớp thành 6 nhóm (6-8 HS) - GV yêu cầu thảo luận nhóm, đề xuất - HS nghiên cứu thông tin SGK thảo phương án làm sữa chua theo phiếu luận nhóm để đề xuất phương án làm học tập; phân công nhiệm vụ cho từng sữa chua (nguyên liệu, dụng cụ, các thành viên trong nhóm. thao tác tiến hành ); phân công nhiệm vụ các thành viên trong nhóm. - GV nêu yêu cầu về thành phẩm và - HS tiến hành thực hành làm sữa chua hướng dẫn bảo quản. theo phương án đã đề xuất ở tiết học trước. HS quay video hoặc chụp ảnh các thao tác làm. - GV yêu cầu HS tiến hành thực hành - HS thảo luận và thống nhất phương làm sữa chua, thống nhất làm báo cáo án trình bày báo cáo và thuyết trình sản thực hành phẩm, các thao tác tiến hành (Giấy A0, poster hoặc ppt ). - GV yêu cầu các nhóm trưng bày sản - HS trưng bày sản phẩm của nhóm. phẩm của nhóm (mẫu vật, bảng báo cáo thực hành). - GV yêu cầu các nhóm lần lượt thuyết - Nhóm cử đại diện HS trình bày báo trình về sản phẩm của nhóm đã làm cáo của nhóm. được và rút ra các bước tiến hành làm sữa chua. Mỗi nhóm trình bày trong thời gian 3 phút.
6. - GV yêu cầu đại diện HS các nhóm - Đại diện HS các nhóm trình bày báo trình bày phương án làm sữa chua, các cáo thực hành, các nhóm khác lắng nhóm khác lắng nghe, nhận xét và bổ nghe, nhận xét và bổ sung. sung. * Đánh giá. ? - GV tổ chức cho HS lần lượt chấm điểm sản phẩm của nhóm bằng cách dán sticker mặt cười hoặc mặt buồn vào bảng đánh giá của từng nhóm theo sơ đồ trong thời gian 1 phút. Sơ đồ di chuyển - GV tổ chức cho HS các nhóm tự đánh giá và các nhóm đánh giá đồng đẳng. - GV nhận xét, đánh giá hoạt động học tập của học sinh. - GV chốt các thao tác tiến hành làm sữa chua. Hoạt động 3: Luyện tập a. Mục tiêu: Hệ thống được một số kiến thức đã học về vi khuẩn và các thao tác làm sữa chua. b. Nội dung: GV yêu cầu HS trả lời một số câu hỏi trắc nghiệm thông qua trò chơi “Vi khuẩn có lợi hay có hại?” Câu 1: Vi khuẩn lactic được sử dụng để tạo ra món ăn nào dưới đây? A. nước tương. B. nước mắm. C. Rượu nếp. D. Sữa chua. Câu 2: Để bảo quản thực phẩm trước sự tấn công của vi khuẩn hoại sinh, chúng ta có thể áp dụng phương pháp nào sau đây? A.Ướp muối, sấy khô, ướp lạnh. B. Sấy khô, ướp lạnh. C. Ướp muối, ướp lạnh. D. Ướp muối, sấy khô. Câu 3: Vi khuẩn trong sữa chua tốt cho: A. da và hệ thống tuần hoàn. B. ruột và hệ thống tiêu hóa. C. xương và cơ bắp. D. da, hệ tuần hoàn và hệ tiêu hóa. Câu 4: Qua bài học, có bao nhiêu bước trong quy chình chế biến sữa chua? A. 3 B. 5 C. 6 D. 7 Câu 5: Sau khoảng thời gian ủ bao lâu thì sữa chua đông lại? A. 10 – 12h B. 2 – 3h C. 4 – 5h D. 8 – 9h Câu 6: Nhiệt độ thích hợp để vi khuẩn lactic trong sữa chua phát triển là A. 10oC – 20oC B. 5oC – 10oC C. 40oC – 50oC D. 60oC – 90oC c. Sản phẩm: HS đưa ra đáp án các câu hỏi trắc nghiệm.
7. d. Tổ chức thực hiện: - GV yêu cầu HS trả lời một số câu hỏi trắc nghiệm luyện tập kiến thức đã học. - HS sử dụng những kiến thức đã được học, thảo luận nhóm để trả lời câu hỏi. - GV quan sát HS thực hiện nhiệm vụ/ hỗ trợ các nhóm (nếu cần). - HS các nhóm trả lời câu hỏi. - GV tổ chức cho HS các nhóm tự đánh giá và các nhóm đánh giá đồng đẳng. - GV nhận xét, đánh giá hoạt động học tập của học sinh. Hoạt động 4: Vận dụng a. Mục tiêu: Vận những kiến thức đã học trả lời câu hỏi. b. Nội dung: - GV đặt câu hỏi: Tại sao khi làm sữa chua, người ta phải thêm sữa chua và ủ ấm ở nhiệt độ 40oC – 50oC? - GV yêu cầu các nhóm làm sữa chua bằng nguyên liệu khác (sữa đậu nành) c. Sản phẩm: Sản phẩm sữa chua từ đậu nành d. Tổ chức thực hiện: (Có thể giao cho học sinh thực hiện ngoài giờ học trên lớp) - GV đặt câu hỏi: Tại sao khi làm sữa chua, người ta phải thêm sữa chua và ủ ấm ở nhiệt độ 40oC – 50oC? - GV yêu cầu các nhóm tiến hành làm sữa chua từ nguyên liệu sữa đậu nành. HS thảo luận nhóm, thực hiện các nhiệm vụ do GV đưa ra. - GV gọi 1 – 2 nhóm báo cáo kết quả thực hành. Các nhóm khác nhận xét, bổ sung. - GV tổ chức cho HS các nhóm tự đánh giá và các nhóm đánh giá đồng đẳng. - GV nhận xét, đánh giá hoạt động học tập của học sinh. * Dặn dò - Đọc trước bài 29 SGK - Tìm hiểu trước về vaccine