Giáo án môn KHTN Lớp 6 Kết nối tri thức - Bài 35: Thực hành quan sát và phân biệt một số nhóm thực vật

Nội dung text: Giáo án môn KHTN Lớp 6 Kết nối tri thức - Bài 35: Thực hành quan sát và phân biệt một số nhóm thực vật

1. Ngày soạn: Ngày giảng: CHƯƠNG VI- ĐA DẠNG THẾ GIỚI SỐNG Bài 35: THỰC HÀNH QUAN SÁT VÀ PHÂN BIỆT MỘT SỐ NHÓM THỰC VẬT (2 tiết) (Tiết 1: Mục II: Thực hành; tiết 2: Mục III: Làm bài thu hoạch) I. MỤC TIÊU DẠY HỌC 1. Kiến thức - Quan sát hình ảnh, mẫu vật thực vật. - Phân chia được các mẫu vật vào các nhóm thực vật theo vị trí đã học. 2. Năng lực 2.1. Năng lực chung - Tự chủ và tự học: Biết chủ động và tích cực thực hiện những công việc của bản thân để hoàn thành nhiệm vụ học tập. - Giao tiếp và hợp tác: Tích cực, chủ động, hợp tác với bạn bè và thầy cô trong thực hiện các nhiệm vụ học tập theo nhóm hay cá nhân. - Giải quyết vấn đề và sáng tạo: vận dụng lý thiết đã học để nhận biết đại diện của các ngành thực vật thông qua các dấu hiệu đặc điểm hình thái. 2.2. Năng lực KHTN - Nhận thức khoa học tự nhiên: quan sát, nhận biết được các cơ quan sinh dưỡng,cơ quan sinh sản của thực vật trên tranh, vật mẫu. - Tìm hiểu tự nhiên: thực hiện quan sát tranh ảnh, mẫu vật thật và đối chiếu với kiến thức lý thuyêt về các nhóm thực vật. - Vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học: phân loại các loài thực vật trong thiên nhiên thành các nhóm thực vật chính đã học. 3. Phẩm chất - Nhân ái: tôn trọng kết quả làm việc của nhóm khác, sẵn lòng giúp đỡ nhau trong học tập. - Chăm chỉ: chăm học, chăm làm và nhiệt tình tham gia công việc chung. - Trung thực: báo cáo kết quả trung thực, không sao chép kết quả của bạn. - Trách nhiệm: tích cực thực hiện các hoạt động (nhiệm vụ được giao). II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU 1. Giáo viên: - Nghiên cứu SGK, tài liệu tham khảo, soạn bài. - Thiết bị - dụng cụ: theo yêu cầu bài thực hành. - Mẫu vật thật hoặc tranh, ảnh: Rêu tường, dương xỉ, cỏ bợ, cành thông có cả hai loại nón đực và nón cái, quả bí ngô, cây bí ngô có hoa, quả, rễ, thân, lá. 2. Học sinh: - Đọc nội dung bài học trước khi đến lớp. - SGK và các dụng cụ học tập cá nhân. - Mẫu vật: cây rêu, cây dương xỉ, cành thông, cây bí ngô có hoa, quả. III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC Hoạt động 1: Mở đầu a. Mục tiêu: Tạo hứng thú cho học sinh khi nghiên cứu bài mới.
2. b. Nội dung: Nghiên cứu thông tin và trả lời câu hỏi của GV. c. Sản phẩm: Nội dung câu trả lời của HS. d. Tổ chức hoạt động: Giáo viên tổ chức cho học sinh chơi trò chơi “ Vòng quay may mắn” Luật chơi: Có 5 câu hỏi mỗi HS khi trả lời đúng 1 câu hỏi sẽ được quay điểm (Hs có quyền lấy điểm hoặc không lấy điểm) Câu 1: Thực vật được phân chia thành mấy nhóm chính? Nêu tên của nhóm. chính? Câu 2: Rêu thuộc nhóm thực vật nào sau đây: A. Thực vật không có mạch B. Thực vật có mạch Câu 3: Nhóm thực vật có mạch gồm những ngành thực vật nào sau đây? A. Dương xỉ B. Hạt trần C. Hạt kín D. Cả A, B, C Câu 4: Thực vật không có mạch có đặc điểm gì? Câu 5: Nêu đặc điểm của nhóm thực vật có mạch? GV dựa vào các câu trả lời của HS đặt vấn đề: Như vậy chúng ta đã được tìm hiểu các đặc điểm của 2 nhóm thực vật không có mạch và nhóm thực vật có mạch. Vậy để khắc sâu kiến thức lí thuyết đã học trong các tiết trước hôm nay cô trò chúng ta sẽ tiến hành thực hành: Quan sát và phân biệt một số nhóm thực vật. Hoạt động 2: Hình thành kiến thức 2.1. Tiến hành a. Mục tiêu: Quan sát, nhận biết và phân biệt được các bộ phận cơ quan sinh dưỡng (rễ, thân, lá...); cơ quan sinh sản (túi bào tử, nón cái, nón đực, hoa...); vị trí của hạt (hạt trần, hạt kín) trên hình ảnh hoặc mẫu vật. b. Nội dung: Nghiên cứu thông tin và hình SKG thực hiện yêu cầu học tập. c. Sản phẩm: Thực hiện được yêu cầu của GV. d. Tổ chức thực hiện: Hoạt động của GV Hoạt động của HS - Chia lớp thành các nhóm, mỗi nhóm gồm 4-5 HS, phát dụng cụ - HS nhận nhóm theo phân công. thực hành theo nhóm. - Phân công nhóm trưởng nhận dụng cụ học tập của nhóm. - Giao nhiệm vụ cho các nhóm: yêu - HS nhận nhiệm vụ, đặt mẫu vật lên cầu các nhóm tiến hành quan sát lần bàn và hoạt động nhóm thực hiện các lượt các mẫu vật theo hướng dẫn và yêu cầu của GV. yêu cầu SGK. - HS hoạt động nhóm (4-5 HS), quan sát vật mẫu, hoàn thành nhiệm vụ học tập. 1. Quan sát đại diện thực vật không có mạch. - GV yêu cầu HS: Dùng kính lúp - HS lấy mẫu vật đã chuẩn bị và tiến quan sát các cơ quan của cây rêu: rễ, hành quan sát thân, lá và vị trí của bào tử. - HS: Dùng kính lúp quan sát các cơ quan của cây rêu: rễ, thân, lá và vị trí
3. của bào tử. - HS thực hành theo yêu cầu của GV + HS xác định được rễ, thân, lá và vị trí của bào tử của cây rêu. - Khi HS đã xác định được các cơ quan của cây rêu GV yêu cầu trả lời câu hỏi: - HS các nhóm hỏi – đáp lẫn nhau, hoàn thành nhiệm vụ học tập và thống nhất câu - Trả lời các câu hỏi sau: trả lời: ? Thân cây rêu có phân nhánh hay + Thân cây rêu không phân nhánh không. - Hướng dẫn HS thao tác thực hiện -HS tiếp tục thực hành theo hướng dẫn cắt ngang thân cây rêu. của GV để tìm kết quả xem rêu có mạch - Lưu ý HS: Lát cắt càng mỏng và dẫn trên kính hiển vi. đều thì quan sát bằng kính hiển vi càng rõ và đẹp, cần cẩn thận khi sử dụng kính hiển vi, dao lam và kim mũi mác khi tiến hành cắt lát thân cây rêu. - Nếu HS không quan sát được mạch dẫn của cây rêu GV có thể chiếu kết quả cho HS quan sát trên video. + HS xác định được rêu không có mạch - Để kiểm tra kết quả của các nhóm dẫn. GV yêu cầu trả lời câu hỏi: ( K-G) Thân cây rêu có mạch dẫn -Dựa vào kết quả trả lời: không. + Thân cây rêu không có mạch dẫn. - Đại diện các nhóm báo cáo kết quả của nhóm mình. - Các nhóm khác nhận xét và bổ sung. 2. Quan sát đại diện ngành dương xỉ - GV yêu cầu HS lấy mẫu vật cây - HS lấy mẫu vật ra để quan sát vị trí của: dương xỉ đã chuẩn bị để xác định các Rễ, thân, lá (lá non, lá già) vị trí của bào bộ phân: rễ, thân, lá của cây. tử. + HS xác định được rễ, thân, lá của cây dương xỉ trên mẫu vật. -Khi HS xác định được vị trí của cây dương xỉ GV yêu cầu: ? Nhận xét đặc điểm lá non của cây + Nêu nhận xét lá non có đặc điểm dương xỉ. cuộn tròn lại. ? Vị trí bào tử của cây dương xỉ. + Vị trí của bào tử nằm mặt dưới lá già. -GV có thể kiểm tra kết quả của các nhóm bằng cách đi đến từng nhóm quan sát và xác định từng bộ phận của cây. 3. Quan sát đại diện ngành Hạt trần - Quan sát vật mẫu và so sánh với
4. hình SGK H. 35.2 và trả lời câu hỏi - Thảo luận thống nhất ý kiến và trả lời trong phiếu học tập số 1: câu hỏi trong phiếu học tập -GV thu phiếu và thông báo một vài - Các nhóm theo dõi kết quả khi GV kết quả của các nhóm để thống nhất thông báo và thống nhất nội dung kết kết quả phiếu. quả. - GV nhận xét và đánh giá kết quả - Nội dung phiếu học tập số 1: các nhóm. 4. Quan sát đại diện ngành Hạt kín -GV yêu cầu HS lấy mẫu vật và tranh ảnh đã chuẩn bị và thực hiện theo nhóm các yêu cầu sau: + Tiến hành quan sát và xác định được: ? Quan sát vật mẫu xác định cơ + Cơ quan sinh dưỡng: Rễ, thân, lá quan sinh dưỡng và cơ quan sinh + Cơ quan sinh sản: Hoa, quả, hạt sản của cây bí ngô. ? Xác định trên tranh vẽ hoa đực và + Phân biệt được hoa đực, hoa cái hoa cái của cây bí ngô. ? Quan sát và nêu nhận xét về vị trí + Vị trí hạt bí nằm bên trong quả bí của hạt bí ngô (nằm bên trong hay bên ngoài quả bí ngô). - Trong khi HS hoạt động nhóm tiến hành quan sát theo yêu cầu thực hành SGK và của GV thì GV sẽ quan sát các nhóm thực hiện và hỗ trợ các nhóm yếu. - Nội dung các câu trả lời và phần trình bày của các nhóm HS. - GV theo dõi và lắng nghe, sửa sai. - Nhận xét và đánh giá các nhóm: * Đánh giá + Câu hỏi tự luận: ? Thân cây rêu có phân nhanh hay không. ?Thân cây rêu có mạch dẫn không. ? Nhận xét đặc điểm lá non của cây dương xỉ. ? Vị trí bào tử của cây dương xỉ. * Thang đánh giá kĩ năng thực hành và quan sát Các tiêu chí Mức 1 Mức 2 Mức 3 Mức 4 Mức 5 - Sử dụng các dụng cụ thực hành: Chưa Đã Đã Đã làm kính lúp, kính hiển vi, làm làm biết làm thành được được làm đúng thạo. nhưng nhưng còn còn lúng sai sót túng - Xác định được cơ quan sinh Chưa Đã Đã Đã làm dưỡng: Rễ, thân, lá làm làm biết làm thành
5. được được làm đúng thạo. nhưng nhưng còn còn lúng sai sót túng - Xác định được cơ quan sinh sản: Chưa Đã Đã Đã làm Hoa, quả, hạt làm làm biết làm thành được được làm đúng thạo. nhưng nhưng còn còn lúng sai sót túng - Xác định được vị trí của hạt thông Chưa Đã Đã Đã làm và hạt bí làm làm biết làm thành được được làm đúng thạo. nhưng nhưng còn còn lúng sai sót túng * Rubrics đánh giá năng lực chung: Giao tiếp và hợp tác Nội dung đánh Mức 4 (Giỏi) Mức 3 Mức 2 Mức 1 giá ( Khá) (Trung ( Yếu) bình) Trả lời câu hỏi Trả lời đúng Trả lời được Trả lời được Trả lời câu hỏi. trình hầu hết các ý khoảng 50% được rất ít ý bày rõ ràng, đúng, có thể các ý đúng, đúng, diễn ngắn gọn. trình bày còn diễn đạt còn đạt lúng dài hoặc quá chưa súc túng. ngắn. tích. Hoạt động 2.2: Thu hoạch a. Mục tiêu: Học sinh có thể sắp xếp các mẫu vật đã quan sát vào vị trí phân loại cho phù hợp và giải thích được vì sao sắp xếp như vậy. b. Nội dung: Nghiên cứu thông tin SKG, mẫu vật, tranh hình thực hiện yêu cầu học tập. c. Sản phẩm: Thực hiện được các yêu cầu của GV. d. Tổ chức thực hiện: Hoạt động của GV Hoạt động của HS - Chia lớp thành nhiều nhóm (mỗi nhóm gồm 2 HS trong 1 bàn) và yêu cầu thảo - HS các nhóm nhận nhiệm vụ luận trả lời các câu hỏi sau và ghi chép lại theo phân công của GV. Phân câu trả lời vào vở bài tập. công nhóm trưởng nhận dụng cụ ? Em hãy sắp xếp các mẫu vật đã quan sát học tập của nhóm. vào vị trí phân loại thực vật cho phù hợp - HS nhận nhiệm vụ.
6. và giải thích vì sao em sắp xếp như vậy. Hoàn thành bảng theo mẫu sau: Tên cây Tên ngành Lí do ? Nêu dấu hiệu nhận biết một số đại diện thực vật thông qua đặc điểm hình thái - Nội dung các câu trả lời và phần trình bày - HS thảo luận theo nhóm tìm của các nhóm HS. các câu trả lời và hoàn thành - Theo dõi và lắng nghe, sửa sai. theo yêu cầu của GV. - Các câu trả lời của HS - Báo cáo kết quả. - Nhận xét và đánh giá các nhóm. * Đánh giá * Rubrics đánh giá năng lực chung: Giao tiếp và hợp tác Các tiêu chí Mức 4 Mức 3 Mức 2 Mức 1 (Giỏi) ( Khá) (Trung ( Yếu) bình) Kĩ năng trình bày, Nói to, rõ Nói to, lúng Nói nhỏ, lắp, Nói nhỏ, diễn đạt ý tưởng ràng, đủ túng, thiếu ít thiếu nhiều không đúng nội dung nội dung nội dung nội dung Sự hợp tác của các Rất tích Tích cực Chưa tích Chưa tích cực thành viên trong cực cực nhóm Sản phẩm (phiếu Đúng, đủ Sơ sài, còn nội dung Nội dung học tập của các 4 nội thiếu nội chưa chính chưa chính nhóm) dung, dung, trình xác, trình xác, chưa biết trình bày bày tương bày chưa cách trình khoa học đối khoa học khoa học bày Hoạt động 3: Luyện tập a. Mục tiêu: Củng cố, luyện tập kiến thức vừa học. b. Nội dung: Nghiên cứu thông tin và hình SGK thực hiện yêu cầu của giáo viên. c. Sản phẩm: Câu trả lời của HS d. Tổ chức thực hiện:Tổ chức theo phương pháp: đặt và giải quyết vấn đề, học sinh hợp tác, vận dụng kiến thức hoàn thành nhiệm vụ. Câu 1. Ở cây rêu không tồn tại cơ quan nào dưới đây ? A. Rễ giả B. Thân C. Hoa D. Lá Câu 2. Ở dương xỉ, các túi bào tử nằm ở đâu ? A. Mặt dưới của lá B. Mặt trên của lá C. Thân cây D. Rễ cây Câu 3. Nón đực của cây thông có màu gì ? A. Màu đỏ B. Màu nâu C. Màu vàng D. Màu xanh lục
7. Câu 4. Cơ quan sinh sản của cây thông có tên gọi là gì ? A. Hoa B. Túi bào tử C. Quả D. Nón Câu 5. Đặc điểm nào dưới đây không có ở thực vật Hạt kín ? A. Có rễ thật sự B. Có hoa và quả C. Sinh sản bằng bào tử D. Thân có mạch dẫn - Đáp án: 1. C 2. A 3. C 4. D 5. C Hoạt động 4: Vận dụng a. Mục tiêu: Vận dụng các kiến thức vừa học quyết các vấn đề học tập và thực tiễn. b. Nội dung: Nghiên cứu thông tin SGK, tìm hiểu tự nhiên thực hiện yêu cầu học tập. c. Sản phẩm: HS xếp được 1 số đại diện trong tự nhiên vào các ngành thực vật đã học. d. Tổ chức thực hiện: - Y/c học sinh quan sát tranh hình về các mẫu thực vật khác và sắp xếp các đại diện đó vào các Ngành đã học. - Giải thích vì sao lại sắp xếp được như vậy. *Dặn dò: Yêu cầy học bài và trả lời câu hỏi cuối sách. Đọc và chuẩn bị trước bài 36. PHỤ LỤC Phiếu học tập số 1 Đặc điểm thân (thân gỗ hay thân bò) ? Màu sắc. Hình dạng và kích thước của lá? Đặc điểm của hai loại nón (số lượng, kích thước của hai loại)? Vị trí của hạt thông: được bao bọc hay lộ ra ngoài? Đáp án phiếu học tập số 1 Đặc điểm thân Thân gỗ: màu nâu, xù xì (thân gỗ hay thân bò) Màu sắc? Hình dạng và kích thước của lá? Lá: nhỏ hình kim, rất ngắn. Đặc điểm của hai loại nón (số lượng, kích - Nón đực: nhỏ, mọc thành cụm, thước của hai loại)? màu vàng - Nón cái: lớn, mọc riêng lẻ, Vị trí của hạt thông: được bao bọc hay lộ ra - Hạt thông nằm lộ ra ngoài. ngoài? Phiếu học tập số 2:
8. Tên cây Tên ngành Lí do Kết quả phiếu học tập số 2: Tên cây Tên Lí do ngành Cây rêu Ngành thân không phân nhánh, không có mạch dẫn, cơ quan Rêu sinh sản là bào tử Dương xỉ Ngành cơ quan sinh sản là bào tử, tập trung thành túi, lá non Dương xỉ cuộn tròn Thông Ngành Cơ quan sinh sản là nón, hạt nằm lộ trên lá noãn Hạt trần Bí ngô Ngành hạt Có quả thực sự, hạt nằm trong quả kín