Giáo án môn KHTN Lớp 6 Kết nối tri thức - Bài 39: Tìm hiểu sinh vật ngoài thiên nhiên

Nội dung text: Giáo án môn KHTN Lớp 6 Kết nối tri thức - Bài 39: Tìm hiểu sinh vật ngoài thiên nhiên

1. Ngày soạn: Ngày dạy: CHƯƠNG VII: ĐA DẠNG THẾ GIỚI SỐNG BÀI 39: TÌM HIỂU SINH VẬT NGOÀI THIÊN NHIÊN 03 tiết (Tiết 1 mục I; tiết 2 mục II; tiết 3 mục III) I. MỤC TIÊU DẠY HỌC 1. Kiến thức - Thực hiện được một số phương pháp tìm hiểu sinh vật ngoài thiên nhiên. - Nhận biết được vai trò của sinh vật trong tự nhiên. - Quan sát và phân biệt được một số nhóm sinh vật ngoài thiên nhiên. - Sử dụng khóa lưỡng phân để phân biệt một số nhóm sinh vật. - Làm bộ sưu tập hình ảnh các sinh vật quan sát được và báo cáo kết quả tìm hiểu sinh vật ngoài thiên nhiên. 2. Năng lực 2.1. Năng lực chung - Giao tiếp và hợp tác: Phân công nhiệm vụ, trao đổi và hợp tác giữa các thành viên để thực hành. - Giải quyết vấn đề và sáng tạo: Giải quyết các vấn đề phát sinh sảy ra trong tiết học trải nghiệm. 2.2. Năng lực KHTN - Tìm hiểu về tự nhiên: Quan sát, thu thập và tìm hiểu được một số sinh vật trong thiên nhiên về vai trò, phân loại. - Vận dụng kiến thức và kĩ năng đã học: Vận dụng các kiến thức đã học để phân loại một số loài động vật, thực vật trong khu vực quan sát. 3. Phẩm chất - Chăm chỉ: Chăm chỉ quan sát, nghiên cứu và tìm hiểu các loài động vật, thực vật trong khu vực quan sát. - Trung thực: Báo cáo thông tin chính xác về động vật, thực vật trong khu vực quan sát. - Trách nhiệm: bảo vệ các loài sinh vật và có trách nhiệm với công việc được giao. II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU 1. Giáo viên - Kính lúp 12 cái, vợt thủy sinh 8 cái, ống nhòm 4 cái, máy ảnh hoặc điện thoại thông minh (tùy theo điều kiện thực tế), lọ đựng mẫu 20 cái, vợt bắt bướm 8 cái, panh kẹp 8 cái, tài liệu ảnh để nhận diện nhanh sinh vật ngoài thiên nhiên, khóa phân loại một số nhóm sinh vật. - Phân nhóm và phân công công việc của các nhóm. - Phiếu học tập.
2. 2. Học sinh - Cá nhân: Bút viết, bút chì, sổ ghi chép cá nhân. - Nhóm: Nhãn dán mẫu, ghim, băng dính. III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC Hoạt động 1: Mở đầu a. Mục tiêu: Tạo hứng thú trước tiết học và kích thích trí tò mò, ham hiểu biết, khám phá thiên nhiên của học sinh. b. Nội dung: Thi giữa các nhóm để dự đoán các dụng cụ cần có trong tiết học. c. Sản phẩm: Học sinh kể ra được một số dụng cụ sử dụng trong tiết học và công dụng của các dụng cụ đó. d. Tổ chức thực hiện Hoạt động của GV Hoạt động của HS - Giáo viên chia lớp thành 4 nhóm: Các - Lớp chia làm 4 nhóm thảo luận. nhóm thảo luận kể tên các dụng cụ cần có trong tiết Tìm hiểu sinh vật ngoài thiên nhiên và công dụng của các dụng cụ đó. - Giáo viên cho các nhóm báo cáo kết - Đại diện các nhóm báo cáo. quả thảo luận. - Giáo viên nhận xét chốt lại. - Các nhóm lắng nghe và ghi nhớ. Hoạt động 2: Hình thành kiến thức Hoạt động 2.1: Chuẩn bị a. Mục tiêu: HS biết được các yêu cầu về địa điểm quan sát; dụng cụ và yêu cầu của bài học. b. Nội dung: HS nghiên cứu SGK, kết hợp với vốn hiểu biết để biết được các dụng cụ cần thiết, các yêu cầu đảm bảo an toàn và hiệu quả cho cho buổi tham quan. c. Sản phẩm: Tên địa điểm quan sát, dụng cụ và yêu cầu của bài học. d. Tổ chức thực hiện Hoạt động của GV Hoạt động của HS 1. Địa điểm - GV lựa chọn địa điểm thuận lợi và phù hợp với điều kiện của trường: Khu vực suối nước ở bản 2. Dụng cụ - Qua hoạt động khởi động GV yêu cầu - HS nêu một số dụng cụ chuẩn bị HS nêu một số dụng cụ để chuẩn bị cho cho buổi tìm hiểu sinh vật ngoài buổi tìm hiểu sinh vật ngoài thiên nhiên. thiên nhiên.
3. - GV bổ sung thêm các loại dụng cụ còn - HS lắng nghe, ghi chép hoặc ghi thiếu và công dụng của chúng để chuẩn nhớ. bị cho buổi tìm hiểu sinh vật ngoài thiên nhiên. 3. Yêu cầu - GV chia lớp làm 3 nhóm và yêu cầu - HS phân chia thành 3 nhóm, các các nhóm hoàn thiện các nội dung được nhóm tự bầu nhóm trưởng và thư phân công. ký để hoạt động. - GV yêu cầu các nhóm: - Các nhóm ghi nhớ. + Chấp hành nghiêm các quy định của buổi ngoại khóa. + Tuyệt đối tuân thủ hướng dẫn của GV. + Trang phục gọn gàng, phù hợp. + Chú ý các loài sinh vật có thể gây độc. - Nhóm trưởng phân công công việc cho các thành viên trong nhóm. * Tiểu kết: 2. Dụng cụ - Kính lúp 12 cái, vợt thủy sinh 8 cái, ống nhòm 4 cái, máy ảnh hoặc điện thoại thông minh (tùy theo điều kiện thực tế), lọ đựng mẫu 20 cái, vợt bắt bướm 8 cái, panh kẹp 8 cái, tài liệu ảnh để nhận diện nhanh sinh vật ngoài thiên nhiên, khóa phân loại một số nhóm sinh vật. * Đánh giá Rubrics đánh giá năng lực chung: Giao tiếp và hợp tác Các tiêu chí Mức 3 Mức 2 Mức 1 Nói to, rõ ràng, Nói to, lúng Nói nhỏ, lắp, Kĩ năng trình bày, diễn đủ nội dung túng, thiếu ít thiếu nhiều nội đạt ý tưởng nội dung dung Sự hợp tác của các Rất tích cực Tích cực Chưa tích cực thành viên trong nhóm Hoạt động 2.2: Cách tiến hành a. Mục tiêu: Giúp HS biết được: - Thực hiện được một số phương pháp tìm hiểu sinh vật ngoài thiên nhiên. - Nhận biết được vai trò của sinh vật trong tự nhiên. - Quan sát và phân biệt được một số nhóm sinh vật ngoài thiên nhiên. - Sử dụng khóa lưỡng phân để phân biệt một số nhóm sinh vật. b. Nội dung: Học sinh tiến hành quan sát, ghi chép các loài động vật, thực vật tại địa điểm quan sát và sử dụng vốn kiến thức đã học hoặc sử dụng
4. khóa lưỡng để tìm hiểu vai trò, phân loại một số loài động vật, thực vật. c. Sản phẩm: Ghi chép của HS về các loài động vật, thực vật và các sản phẩm qua ảnh chụp, mẫu vật và một số đặc điểm của chúng. d. Tổ chức thực hiện Hoạt động của GV Hoạt động của HS 1. Hướng dẫn chung - GV hướng dẫn HS cách quan sát: - HS ghi chép hoặc ghi nhớ + Quan sát bằng mắt thường: Các sinh + Các cách quan sát. vật và bộ phận của các loài có kích thước lớn. + Quan sát bằng kính lúp: Các loài và bộ phận của loài có kích thước nhỏ. + Quan sát bằng ống nhòm: Các sinh vật ở xa, ở cao. - GV hướng dẫn HS chụp ảnh: Sử dụng + Cách chụp ảnh. máy ảnh hoặc điện thoại (nếu có) chụp lại các loài sinh vật đã quan sát được để làm bộ sưu tập. - GV hướng dẫn HS cách ghi chép: GV + Cách ghi chép hướng dẫn HS ghi chép một số thông tin như tên loài, môi trường sống, số lượng loài, kích thước - GV hướng dẫn HS cách làm bộ sưu tập ảnh: + Cách làm bộ sưu tập ảnh. + Sử dụng các loài sinh vật đã chụp ảnh được phân theo: Môi trường sống, vai trò hoặc nhóm phân loại. + Xác định tên của các loài. + Dán ảnh và trang trí tập san. 2. Tìm hiểu về thực vật và động vật a. Quan sát môi trường sống, vai trò của thực vật và động vật - GV yêu cầu các nhóm: - Các nhóm có thể phân chia các + Quan sát và ghi chép vào sổ tên các thành viên trong nhóm ra để quan loài thực vật và môi trường sống của sát theo môi trường hoặc theo giới. chúng. Chỉ ra một vài vai trò của các + Nhóm quan sát các loài trong môi loài thực vật này. trường nước, nhóm quan sát loài + Quan sát và ghi chép vào sổ tên các trong môi trường cạn
5. loài động vật và môi trường sống của + Hoặc nhóm quan sát động vật, chúng. Chỉ ra một vài vai trò của các nhóm quan sát thực vật. loài động vật này. + Chụp ảnh một số loài thực vật, động vật cùng môi trường sống của chúng. Có thể dùng vợt để lưu lại một số loài có kích thước phù hợp và dùng nhãn dán để ghi lại thông tin về mẫu vật. b. Quan sát hình thái, phân loại một số nhóm thực vật và động vật - GV yêu cầu: - HS các nhóm ghi nhớ: + Quan sát và ghi vào sổ đặc điểm hình + Quan sát các loài thực vật và đặc thái của thực vật như: rễ, thân, lá, cơ điểm của chúng. quan sinh sản để phân loại vào các ngành phù hợp. + Dùng máy ảnh để chup lại một số mẫu hoặc bộ phận của chúng để làm bộ sưu tập ảnh. + Quan sát và ghi vào sổ đặc điểm hình + Quan sát các loài động vật và đặc thái của các loài động vật để phân loại điểm của chúng. vào các ngành/lớp phù hợp (có thể dùng ống nhòm quan sát các loài ở xa hoặc ở trên cao). + Tìm và ghi vào sổ các đặc điểm bên ngoài để giúp các loài động vật thích nghi được với môi trường sống. + Sử dụng khóa lưỡng phân để phân loại + Phân loại các loại mẫu vật thu các mẫu vật thu thập được. thập được. c. Cách bắt thả mẫu - GV hướng dẫn HS cách bắt thả mẫu: - HS ghi nhớ các cách bắt và thả + Với các loài động vật ở nước thì dùng mẫu vật. vợt thủy sinh bắt và cho vào khay nước hoặc lọ đựng mẫu. + Với các loài bay, nhảy thì dùng vợt bắt côn trùng và phải có thao tác khóa vợt để chúng không thoát ra ngoài. + Một số loài có thể dùng tay bắt như: dế, bọ cánh cứng
6. + Một số loài có độc thì dùng panh kẹp để bắt như: Kiến, ong + Sau khi bắt các loài động vật phải cho vào lọ mẫu vật hoặc đồ đựng phù hợp sau khi quan sát và ghi chép xong lại thả chúng về thiên nhiên. * Đánh giá Thang đánh giá phẩm chất chăm chỉ: mức độ tham gia đóng góp cho sản phẩm của các thành viên trong nhóm Mức độ tham gia STT Họ và tên Rất tích cực Tích cực Chưa tích cực 1 2 3 4 5 .... Hoạt động 2.3: Thu hoạch a. Mục tiêu: HS hoàn thành được các yêu cầu của bài thực hành. b. Nội dung: Dựa vào ghi chép về các loài động vật, thực vật và các sản phẩm qua ảnh chụp, mẫu vật và một số đặc điểm của chúng. c. Sản phẩm: Bài thu hoạch của các nhóm. d. Tổ chức thực hiện Hoạt động của GV Hoạt động của HS - GV yêu cầu các nhóm hoàn thành các - Các nhóm dựa vào việc quan sát yêu cầu sau: và ghi chép hoàn thành các yêu cầu + Mỗi nhóm có một bộ sưu tập về một số của bài thu hoạch. loài sinh vật quan sát được. + Kê tên các loài thực vật mà em đã quan sát được. + (K-G) Nhóm động vật và thực vật nào em gặp nhiều nhất, ít nhất? Vì sao? + Hoàn thành phiếu học tập số 1. + Trong các loài thực vật em đã quan sát, loài nào có kích thước lớn nhất? Loài nào có kích thước nhỏ nhất? Em có nhật xét gì về kích thước của các loài thực vật quanh em? + Hoàn thành phiếu học tập số 2.
7. + (K-G) Nhận xét về sự phân bố của thực vật và động vật ở các môi trường khác nhau và độ đa dạng sinh học ở khu vực em quan sát. - Giáo viên yêu cầu các nhóm trình bày - Các nhóm cử đại diện trình bày bài thu hoạch. sản phẩm thu hoạch của nhóm mình. - GV đánh giá về sản phẩm thu hoạch - Các nhóm trao đổi thông tin, đánh của các nhóm. giá về nội dung bài thu hoạch. - GV nhận xét về buổi ngoại khóa. * Đánh giá Rubric đánh giá năng lực nhận thức KHTN, kĩ năng trình bày Tiêu chí Mức 1 Mức 2 Mức 3 đánh giá Mức độ Hoàn thành được Hoàn thành được 5/7 Hoàn thành được hoàn 3/7 nội dung của nội dung của bài thu 7/7 nội dung của bài thành bài thu hoạch hoạch thu hoạch Bài thu hoạch còn Bài thu hoạch trình Bài thu hoạch trình Bài thu sơ sài, chưa khoa bày tương đối khoa bày khoa học, sạch hoạch học học đẹp Sản phẩm trưng bày Sản phẩm trưng Sản phẩm trưng bày Sản phẩm tương đối đa dạng, bày chưa đa dạng, đa dạng, phong phú trưng bày phong phú nhưng sắp chưa phong phú và sắp xếp khoa học xếp chưa khoa học Bảng kiểm đánh giá phẩm chất trách nhiệm Các tiêu chí Có Không Chuẩn bị đầy đủ dụng cụ cho bài thực hành Ghi chép đầy đủ quá trình thực hành Chấp hành nghiêm túc nội quy giờ học Hoạt động 3: Luyện tập a. Mục tiêu: Vận dụng kiến thức đã học được để báo cáo thực hành. b. Nội dung: Các nhóm báo cáo bài thu hoạch c. Sản phẩm: Câu trả lời của học sinh. d. Tổ chức thực hiện - GV yêu cầu HS trả lời một số câu hỏi sau: Câu 1: Qua buổi thực hành em nhận thấy các loài sinh vật ở khu vực quan sát có đa dạng hay không? Lấy dẫn chứng chứng minh? Câu 2: Theo em làm thế nào để có thể bảo vệ sự đa dạng sinh học tại địa điểm quan sát?
8. - HS suy nghĩ trả lời câu hỏi. Hoạt động 4: Vận dụng a. Mục tiêu: Vận dụng các kiến thức vừa học quyết các vấn đề học tập và thực tiễn. b. Nội dung: Học sinh phân loại một số loài động vật, thực vật quanh nhà, quanh trường học c. Sản phẩm: Các bảng phân loại thực vật và động vật. d. Tổ chức thực hiện - HS có thể hoạt động độc lập hoặc theo nhóm ở nhà tiến hành phân loại các loài động vật, thực vật ở quanh nhà, quanh trường học chụp ảnh để tạo thành các bộ sưu tập. * Dặn dò: Ôn lại các kiến thức đã học từ học kì II. PHỤ LỤC Phiếu học tập số 1 Môi Đặc điểm Vị trí Tên cây trường Thân Cơ quan phân Vai trò Rễ cây sống cây sinh sản loại ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? Phiếu học tập số 2 Tên động Môi trường Đặc điểm hình Vị trí phân Vai trò vật sống thái nổi bật loại ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ?