Giáo án môn Ngữ văn Lớp 9 - Đọc hiểu ngữ liệu ngoài chương trình - Năm học 2024-2025 - Trường PTDTBT THCS Tủa Sín Chải

Nội dung text: Giáo án môn Ngữ văn Lớp 9 - Đọc hiểu ngữ liệu ngoài chương trình - Năm học 2024-2025 - Trường PTDTBT THCS Tủa Sín Chải

1. ĐỌC HIỂU NGỮ LIỆU NGOÀI CHƯƠNG TRÌNH - NGỮ VĂN LỚP 9 I. LÝ THUYẾT 1 .ĐỌC HIỂU NGOÀI CHUONG TRÌNH THEO ĐẶC TRƯNG THỂ LOẠI THƠ STT Câu hỏi Hướng dẫn làm bài 1 Thể thơ + Căn cứ vào số chữ và đặc điểm cơ bản của từng thể thơ để xác định + Một số thể thơ thường gặp * Thể thơ 5 chữ ( ngũ ngôn): - Mỗi câu thường có 5 chữ - Thường dduocj chia thành nhiều khổ nhỏ, mỗi khổ gồm 4 dòng thơ * Song thất lục bát - Mỗi loại có 4 câu - Hai câu đầu mỗi câu 7 chữ, câu thứ ba 6 chữ, câu thứ tư 8 chữ * Lục bát - Mỗi câu 6 chữ, rồi đến một câu 8 chữ , cứ thê nối liền nhau - Thường bắt đầu bằng câu 6 chữ và kết thúc bằng câu 8 chữ * Thất ngôn bát cú đường luật - Câu 1 và 2 là phá đề và thừa đề - Câu 3 và 4 là thực hay trạng, dùng để giải thích hoặc đưa thêm chi tiết bổ nghĩa đề bài cho rõ ràng - Câu 5 và 6 là luận, dùng để bàn luận cho nghĩa rộng hay cũng có thể dùng như câu 3 và 4 - Câu 7 và 8 là kết, kết luận ý của bài thơ * Thơ 4 chữ, thơ 6 chữ, thơ 7 chữ, thơ 8 chữ - Dựa vào số chữ trong một dòng * Thơ tự do - Đếm số chữ trong 1 dòng thơ, dòng nhiều, dòng ít không gò bó, không theo quy luật 2 Nhân vật trữ + Nhân vật trữ tình (còn gọi là chủ thể trữ tình) là người trực tiếp bộc lộ rung tình động và tình cảm trong bài thơ trước một khung cảnh hoặc sự tình nào đó. Nhân vật trữ tình có mối liên hệ mật thiết với tác giả song không hoàn toàn đồng nhất với tác giả. + Nhân vật trữ tình có thể là tác giả (Mùa xuân nho nhỏ), là người cha (nói với con), người lính Trường Sơn (Lá đỏ)... 3 Đối tượng Trong văn học, đặc biệt là thơ ca, "đối tượng trữ tình" là đối tượng mà nhà thơ 1 NĂM HỌC 2024 - 2025
2. ĐỌC HIỂU NGỮ LIỆU NGOÀI CHƯƠNG TRÌNH - NGỮ VĂN LỚP 9 trữ tình hoặc người viết dành tình cảm, cảm xúc của mình vào. Đây có thể là con người, cảnh vật, sự việc, hoặc bất kỳ điều gì mà nhà thơ muốn thể hiện cảm xúc. 4 Xác định từ HS dựa vào ngữ liệu để xác định ngữ, hình (Không ghi lại máy móc cả câu/ đoạn thơ nếu đề chỉ hỏi từ ngữ, hình ảnh, ảnh, chi tiết chi tiết) 5 Nội dung * Làm ra nháp chính + Xác định đối tượng chính (1) + Xác định khía cạnh của đối tượng (2) + Xác định tình cảm tác giả gửi gắm(3) * Làm vào bài: Đoạn thơ trên viết về (2) của (1) để từ đó thể hiện tình cảm ... dành cho... (3) 6 Cảm hứng + Cảm hứng chủ đạo là tình cảm sâu sắc, mãnh liệt chi phối toàn bộ cách thể chủ đạo hiện đời sống, con người và sự lựa chọn hình thức nghệ thuật trong tác phẩm. + Hiểu đơn giản: Cảm hứng chủ đạo là tình cảm chính được tác giả thể hiện trong bài thơ Ví dụ: + Cảm hứng chủ đạo của bài thơ “Bếp lửa”: Tình cảm yêu mến, trân trọng, biết ơn đối với bà, với gia đình và với quê hương đất nước + Cảm hứng chủ đạo trong bài thơ Lá đỏ: ngợi ca tinh thần yêu nước, những đóng góp lớn lao của những người anh hùng chưa biết tên để tạo nên sức mạnh dân tộc, góp phần làm nên chiến thắng trong những cuộc kháng chiến chống giặc ngoại xâm. 7 Ý nghĩa của Bài làm cần đạt được những ý chính sau: một / một vài + Giới thiệu được câu thơ/ hình ảnh/ chi tiết câu thơ/ từ + Xác định được nội dung chính của câu thơ/ giải thích nghĩa của từ ngữ/ hình ngữ/ hình ảnh/ chi tiết ảnh/ chi tiết + Xác định được dụng ý của tác giả khi viết câu thơ/ lựa chọn từ ngữ, hình ảnh, chi tiết đó: thể hiện tình cảm gì? nhắc nhở người đọc điều gì? 8 Bài học rút - Dẫn dắt giới thiệu và nêu bài học chung (bài học về điều gì?)(1) ra từ đoạn - Nêu bài học nhận thức và lí giải(2) thơ - Nêu bài học hành động và lí giải (3) - Nêu ý nghĩa của bài học (4) Ví dụ: DÂNG CHA 2 NĂM HỌC 2024 - 2025
3. ĐỌC HIỂU NGỮ LIỆU NGOÀI CHƯƠNG TRÌNH - NGỮ VĂN LỚP 9 Tết này nhà lại vắng cha Thuốc không thơm nữa ấm trà hết ngon Cha đi về phía vuông tròn Trần gian lấm láp mãi còn nắng mưa Đời người mới đấy thành xưa Nhìn lên nhân ảnh ảo mờ khói hương Con không tin có thiên đường Nhưng tin có thật nỗi buồn, cha ơi! Con tìm đâu giữa chơi vơi Cha đi về phía xanh lời cỏ hoa Cách người thước đất mà xa Rót mời cha một chén trà hư không Rưng rưng tàn thuốc quặn vòng Thương cha khói cũng nặng lòng không bay. ( Trích, trong tập thơ Viếng tặng những mùa xưa, Trương Nam Hương, NXB Thanh niên, 1999) Gợi ý: (1)Qua đoạn trích trên, tác giả đã đem đến cho người đọc những bài học có ý nghĩa vô cùng to lớn. Đó là bài học về tình phụ tử, tình cảm gia đình. (2)Từ đoạn thơ, chúng ta cần nhận thức được rằng cha mẹ đã dành cả cuộc đời để yêu thương và hi sinh cho con cái. Cha mẹ không chỉ là người sinh ra mà còn nuôi dưỡng ta khôn lớn trưởng thành. Ho sẵn sàng hi sinh cả cuộc đời cho con. (3) Chính vì thế, chúng ta hãy trân trọng, biết ơn và yêu thương cha mẹ của mình khi còn có thể. Đừng đợi đến khi họ mất đi rồi mới ân hận khóc thương bởi khi ấy dù có khóc thương họ cũng chẳng thể trở về với chúng ta được nữa. (4)Những bài học này có ý nghĩa bởi nó không chỉ tác động đến nhận thức và hành động của mỗi người, giúp chúng ta có những suy nghĩ và lối sống đẹp hơn mà nó còn góp phần làm cho xã hôi ngày càng trở nên tốt đẹp. 9 Câu hỏi - Dẫn dắt giới thiệu và nêu thông điệp chung (thông điệp về điều thông điệp gì?)(1) - Nêu thông điệp thứ nhất và lí giải (2) - Nêu thông điệp thứ hai và lí giải(3) - Nêu ý nghĩa của thông điệp (4) (áp dụng dạng bài tập về bài học để diễn đạt 4 ý của bài tập này) 10 Câu hỏi về + Giới thiệu được đoạn thơ (1) tình cảm của + Đoạn thơ khơi gợi trong ta tình cảm gì?(2) người đọc + Vì sao ta lại có tình cảm như vậy?(3) 3 NĂM HỌC 2024 - 2025
4. ĐỌC HIỂU NGỮ LIỆU NGOÀI CHƯƠNG TRÌNH - NGỮ VĂN LỚP 9 Ví dụ: Cho đoạnn thơ sau: Hạt gạo làng ta Hạt gạo làng ta Có vị phù sa Có bão tháng bảy Çủa sông Kinh Thầy Có mưa tháng ba Có hương sen thơm Giọt mồ hôi sa Trong hồ nước đầy Những trưa tháng sáu Có lời mẹ hát Nước như ai nấu Ngọt bùi đắng cay Chết cả cá cờ Cua ngoi lên bờ Mẹ em xuống cấy (1)Đoạn thơ trên được trích từ bài thơ “Hạt gạo làng ta của nhà thơ Trần Đăng khoa.(2) Đoạn thơ khiến ta càng thêm yêu mến, trân trọng và biết ơn đối với những người đã làm ra hạt gạo. (3)Họ chính là những người nông dân đã phải vất vả quanh năm, chân lấm tay bùn để làm nên được hạt gạo như lời ca " dẻo thơm từng hạt- đắng cay muôn phần". Hạt gạo là hạt ngọc của trời, kết tinh những gì tinh túy nhất của thiên nhiên, của đất trời và cả công sức của người lao động. Không ai khác, chính những người nông dân làm ra hạt gạo đã làm nên nét đẹp trong văn hoá ẩm thực của người Việt và họ cũng là những người tạo nên một nền văn minh lâu đời ở nước ta: nền văn minh lúa nước. 11 Câu hỏi về Một số từ ngữ thể hiện thái độ, tình cảm của tác giả: Yêu, thương, tự hào, biết tình cảm của ơn, xót xa, thương cảm, tin tưởng, căm ghét... tác giả? + Câu trả lời cần trả lời đc 2 ý: - Qua đoạn thơ/ đoạn trích trên, người đọc cảm nhận được tình cảm ... của tác giả... dành cho... (1) - Tình cảm ấy được bộc lộ như thế nào?(2) + Tình cảm ấy trước hết được bộc lộ trực tiếp qua các từ ....(từ ngữ diễn tả tình cảm), các từ cảm thán...., câu cảm thán.... (nếu có) + Tình cảm ấy được bộc lộ gián tiếp qua các biện pháp nghê thuật được tác giả sử dụng trong đoạn thơ/ đoạn trích (các BPTT – phân tích các BPNT để thấy được tình cảm của tác giả) -Có thể mở rộng thêm 1 ý để nói về tình cảm của bản thân (3) Ví dụ: Cảm nhận của em về tình cảm của tác giả qua đoạn thơ sau: “Ôi Tổ quốc, ta yêu như máu thịt 4 NĂM HỌC 2024 - 2025
5. ĐỌC HIỂU NGỮ LIỆU NGOÀI CHƯƠNG TRÌNH - NGỮ VĂN LỚP 9 Như mẹ cha ta, như vợ như chồng Ôi Tổ quốc, nếu cần, ta chết Cho mỗi ngôi nhà, ngọn núi, con sông” (Sao chiến thắng, Chế Lan Viên) Đoạn văn tham khảo: (1) Đoạn thơ trên được trích từ bài thơ “Sao chiến thắng” của tác giả Chế Lan Viên. (2)Đọc đoạn thơ này, người đọc có thể cảm nhận được tình yêu tha thiết và khát vọng được hi sinh hết mình cho Tổ quốc của nhà thơ. Tình cảm ấy trước hết được bộc lộ một cách trực tiếp qua những từ cảm thán “ôi” được đặt ở đầu câu và tiếng “yêu” đầy thân thương trìu mến. Trong cái “yêu như máu thịt” ấy không chỉ là tình yêu mà còn là sự trân trọng, niềm tự hào của Chế Lan Viên về đất nước của mình. Song không chỉ được bộc lộ trực tiếp, tình cảm của tác giả dành cho quê hương đất nước còn được bộc lộ một cách gián tiếp qua các biện pháp tu từ được tác giả sử dụng trong đoạn thơ. Nhà thơ đã so sánh tình yêu của mình với đất nước với tình yêu bản thân, tình yêu gia đình- thứ tình cảm có thể nói là thiêng liêng, sâu đậm nhất. Phép điệp ngữ cũng đã được tác giả sử dụng, Chế Lan Viên nhắc lại 2 lần cụm từ “ôi Tổ quốc” Tất cả đã góp phần thể hiện tình yêu và niềm tự hào của tác giả đối với đất nước của mình cũng như khát vọng được hi sinh cho tổ quốc. (3) Và dường như tình cảm đó còn lan sang cả trái tim bạn đọc khiến ta càng thêm yêu, thêm trân trọng và tự hào về quê hương đất nước của mình. 2. ĐỌC HIỂU VĂN TỰ SỰ STT Câu hỏi Gợi ý 1 Ngôi kể, người - Ngôi thứ nhất: xưng “tôi, chúng tôi” trong lời kể. kể - Ngôi thứ 3: không có “tôi, chúng tôi” trong lời kể - Người kể: nêu rõ nhân vật nào kể chuyện (Người kể chỉ có ở ngôi thứ nhất. Ngôi thứ 3 không xác định được người kể) 2 Điểm nhìn trần + Điểm nhìn trần thuật là một vị trí mà từ đó, người trần thuật lại thuật câu chuyện có thể nhìn ra và miêu tả lại sự vật, sự việc trong tác phẩm. + Mỗi văn bản tự sự đều có một người đóng vai người kể chuyện để kể lại câu chuyện diễn ra ở đâu, vào lúc nào, như thế nào, có những nhân vật nào tham gia vào câu chuyện. Người kể chuyện đó kể chuyện gì và kể như thế nào sẽ có ảnh hưởng rất lớn đến sự 5 NĂM HỌC 2024 - 2025
6. ĐỌC HIỂU NGỮ LIỆU NGOÀI CHƯƠNG TRÌNH - NGỮ VĂN LỚP 9 thành công của truyện kể. Do vậy, vị trí và xuất phát điểm mà từ đó sự kiện được quan sát, được cảm nhận và được kể lại là rất quan trọng. Đó là “điểm nhìn” theo cách hiểu thông dụng nhất. 3 Nhân vật + Đề có thể hỏi nhân vật chính (nhân vật có vai trò quan trọng nhất, không thể thiếu trong ngữ liệu) + Đề có thể hỏi nhân vật gắn với hành động ... (đọc ngữ liệu để tìm câu trả lời) + Đề có thể hỏi nhân vật chính diện là nhân vật đại diện cho lực lượng chính nghĩa trong xã hội, cho cái thiện, cái tiến bộ. Khi nhân vật chính diện được xây dựng với những phẩm chất hoàn hảo, có tính chất tiêu biểu cho tinh hoa của một giai cấp, một dân tộc, một thời đại, mang những mầm mống lí tưởng trong cuộc sống có thể được coi là nhân vật lí tưởng. + Đề có thể hỏi nhân vật phản diện là nhăn vật đại diện cho lực lượng phi nghĩa, cho cái ác, cái lạc hậu, phản động, cần bị lên án 4 Lời kể (lời Lời người kể chuyện đảm nhận việc thuật lại các sự việc trong câu người kể chuyện bao gồm cả việc thuật lại mọi hoạt động của nhân vật. chuyện) 5 Lời nhân vật + Lời nhân vật (lời thoại) là lời nói trực tiếp của nhân vật (đối (lời thoại) thoại, độc thoại): ✓ Đối thoại là hình thức đối đáp trò chuyện giữa hai hoặc nhiều người. Trong văn bản tự sự, đối thoại được thể hiện bằng các gạch đầu dòng ở đầu lời trao và lời đáp (mỗi lượt lời là một lần gạch đầu dòng). ✓ Độc thoại là lời của một người nào đó nói với chính mình hoặc nói với một ai đó trong tưởng tượng. (có nói thành lời, có gạch đầu dòng trước lời độc thoại) + Lời của nhân vật có thể được trình bày tách riêng hoặc xen lẫn với lời người kể chuyện. 6 Nội dung chính * Làm ra nháp + Xác định đối tượng chính (1) + Xác định khía cạnh của đối tượng (2) + Xác định dụng ý của tác giả khi kể chuyện (3) * Làm vào bài: Đoạn trích/ văn bản trên kể về (2) của (1) để từ đó thể hiện tình cảm ... dành cho.. hoặc để từ đó nhắc nhở bạn đọc cần ... (có thể dùng cả hai)(3) 7 Chủ đề của Chỉ cần nêu (2) của (1) ở mục 6 truyện 8 Đề tài Chỉ cần nêu (1) ở mục 6 9 Cốt truyện Có hai kiểu cốt truyện: - Cốt truyện đơn tuyến: Tác giả tập trung thể hiện quá trình phát triển tính cách của nhân vật chính, có khi chỉ là một giai đoạn 6 NĂM HỌC 2024 - 2025
7. ĐỌC HIỂU NGỮ LIỆU NGOÀI CHƯƠNG TRÌNH - NGỮ VĂN LỚP 9 trong cuộc đời nhân vật chính. Cốt truyện đơn tuyến thường có dung lượng nhỏ hoặc vừa; thường là cốt truyện của các truyện ngắn, truyện vừa, thậm chí cả tiểu thuyết - Cốt truyện đa tuyến: Tác giả trình bày một chuỗi sự kiện, nhằm phản ánh nhiều bình diện của đời sống; tái hiện những diễn biến phức tạp của nhiều nhân vật; có dung lượng lớn. Chuỗi sự kiện trong cốt truyện đa tuyến được chia thành nhiều dòng, nhiều tuyến gắn liền với số phận các nhân vật chính trong tác phẩm có nhiều chủ đề. 10 Nhận xét về cốt Một số thao tác cơ để bạn có thể làm bài nhận xét về cốt truyện truyện một cách hiệu quả: + Phân tích cấu trúc cốt truyện. Hãy phân tích cách mà câu chuyện được xây dựng, bao gồm sự phát triển của nó từ mở đầu, sự leo thang của tình tiết và bước giảm dần về cuối. + Đánh giá tính logic và mạch lạc của cốt truyệ. Kiểm tra xem cốt truyện có logic không, các sự kiện có được nối tiếp mạch lạc và hợp lý hay không. Nếu có các khuyết điểm, hãy chỉ ra và đưa ra nhận xét của bạn. + Đánh giá sự phát triển nhân vật. Nhận xét về cách mà nhân vật chính và các nhân vật khác được phát triển qua câu chuyện. Điều này bao gồm sự thay đổi của họ, hành động và quan điểm. + Đánh giá ý nghĩa và thông điệp của câu chuyện. Phân tích ý nghĩa sâu xa hơn của câu chuyện, những bài học mà tác giả muốn truyền đạt qua cốt truyện. + Cuối cùng, hãy làm rõ quan điểm về cốt truyện dựa trên các phân tích và đánh giá đã được thực hiện. 11 Câu hỏi: là gì, +Nếu trong câu hỏi có “theo văn bản, theo đoạn trích, theo tác vì sao, như thế giả ”=> thì HS tìm câu trả lời trong ngữ liệu và ghi lại nào, làm gì... + Nếu trong câu hỏi có “ theo em” => thì câu trả lời dựa theo ý hiểu của bản thân mình) 12 Bài học rút ra - Dẫn dắt giới thiệu và nêu bài học chung (bài học về điều từ đoạn truyện/ gì?) câu chuyện - Nêu bài học nhận thức và lí giải - Nêu bài học hành động và lí giải - Nêu ý nghĩa của bài học 7 NĂM HỌC 2024 - 2025
8. ĐỌC HIỂU NGỮ LIỆU NGOÀI CHƯƠNG TRÌNH - NGỮ VĂN LỚP 9 (Cách làm như dạng ngữ liệu là thơ) 13 Câu hỏi thông - Dẫn dắt giới thiệu và nêu thông điệp chung (thông điệp về điệp điều gì?)(1) - Nêu thông điệp thứ nhất và lí giải (2) - Nêu thông điệp thứ hai và lí giải(3) - Nêu ý nghĩa của thông điệp (4) (Cách làm như dạng ngữ liệu là thơ) 14 + Trích dẫn ý kiến (Bước 1) + Em/ tôi đồng ý/không đồng ý với ý kiến/ quan điểm trên(Bước 2) Câu hỏi “Em + Vì: (Bước 3) có đồng ý với ý - Lí do thứ nhất: dựa vào tình huống, sự việc trong văn bản để lí kiến/ hành giải động của nhân - Lí do thứ 2: Nêu quan điểm bản thân . vật không? Vì - Lí do thứ 3: Nếu ngược lại thì sao? sao?” 15 Nghệ thuật kể Để nhận xét về nghệ thuật kể truyện trong một đoạn trích,ta có thể chuyện làm theo các bước sau: + Xác định ngôi kể của câu chuyện và tác dụng của việc lựa chọn ngôi kể đó + Đánh giá cấu trúc câu chuyện được kể. Lưu ý các yếu tố như mở đầu, phát triển sự kiện, đỉnh điểm, và kết thúc. Có sự chuyển tiếp mạch lạc giữa các phần không? + Đánh giá cách diễn đạt và ngôn từ. Phân tích cách mà tác giả sử dụng từ ngữ để kể lại các tình huống và cảm xúc của nhân vật. + Nhận xét về nghệ thuật xây dựng nhân vật. Chỉ ra xem nhân vật được xây dựng dựa trên những yếu tố nào? Qua đó nhân vật hiện lên như thế nào? + Nếu cần thiết, bạn có thể so sánh đoạn trích này với các đoạn khác trong cùng tác phẩm hoặc so sánh với các tác phẩm khác của cùng tác giả để làm rõ điểm nổi bật và đặc biệt của nghệ thuật kể chuyện trong đoạn trích đề yêu cầu. II. LUYỆN ĐỀ ĐỌC HIỂU Đề 1: Đọc đoạn trích sau và trả lời các câu hỏi từ câu 1 đến câu 5: 8 NĂM HỌC 2024 - 2025
9. ĐỌC HIỂU NGỮ LIỆU NGOÀI CHƯƠNG TRÌNH - NGỮ VĂN LỚP 9 Cảm ơn mẹ vì luôn bên con Lúc đau buồn và khi sóng gió Giữa giông tố cuộc đời Vòng tay mẹ chở che khẽ vỗ về. Bỗng thấy lòng nhẹ nhàng bình yên Mẹ dành hết tuổi xuân vì con Mẹ dành những chăm lo tháng ngày Mẹ dành bao hi sinh để con chạm lấy ước mơ. Mẹ là ánh sáng của đời con Là vầng trăng khi con lạc lối Dẫu đi trọn cả một kiếp người Cũng chẳng hết mấy lời mẹ ru (Trích lời bài hát “Con nợ mẹ”- Nguyễn Văn Chung) Câu 1 (0,5 điểm): Đối tượng trữ tình trong bài thơ là ai? Câu 2 (0,5 điểm): Theo em khi viết đoạn thơ này, tác giả đã cảm nhận được điều gì ở mẹ? Câu 3 (1,0 điểm): Biện pháp tu từ so sánh được sử dụng trong hai câu thơ sau có tác dụng gì? Mẹ là ánh sáng của đời con Là vầng trăng khi con lạc lối Câu 4 (1,0 điểm): Em hiểu thế nào về ý nghĩa của lời ru trong hai câu thơ: Dẫu đi trọn cả một kiếp người Cũng chẳng hết mấy lời mẹ ru Câu 5: (1 điểm) Theo em trong thời đại ngày nay, khi cuộc sống đã ngày càng hiện đại thì lời ru của mẹ còn cần thiết hay không? Vì sao? Câu Nội dung Điểm 1 - Đối tượng trữ tình: người mẹ 0,5 - Khi viết đoạn trích này, tác giả đã cảm nhận được sự hi sinh, tình yêu 0,5 2 thương của người mẹ dành cho con - Biện pháp tu từ: So sánh (Mẹ là ánh sáng, là vầng trăng) 0,25 - Tác dụng: + Làm cho lời thơ trở nên sinh động, gợi cảm, lời cảm ơn của người con 0,25 thêm tha thiết, chân thành. 3 + Biện pháp so sánh khẳng định vai trò không thể thiếu của người mẹ trong 0,25 cuộc đời người con, cũng như mặt trời, mặt trăng không thể thiếu đối với sự tồn tại của nhân loại. + Qua đó tác giả bộc lộ tình cảm yêu mến, kính trọng, biết ơn dành cho mẹ 0,25 9 NĂM HỌC 2024 - 2025
10. ĐỌC HIỂU NGỮ LIỆU NGOÀI CHƯƠNG TRÌNH - NGỮ VĂN LỚP 9 Lý giải được ý nghĩa lời ru trong 2 câu thơ: + "lời mẹ ru" không chỉ là lời ca và giai điệu để dỗ dành con ngủ ngon mà 0,25 còn thể hiện tâm hồn, tấm lòng, tình yêu thương vô bờ bến của người mẹ. + Tiếng ru của mẹ còn gửi gắm bao ước mong, hi vọng, nhắn nhủ, khuyên 0,25 răn, dạy bảo dành cho con. 0,25 + Qua hình ảnh lời hát ru, tác giả ca ngợi vai trò lớn lao của mẹ đối với những 4 người con. Dù con có đi đến chân trời góc biển nào cũng không thể hiểu thấu được hết những tình cảm to lớn, thiêng liêng mà mẹ dành cho con. + Nhắc nhở người con cần thấu hiểu, biết ơn, kính yêu, hiếu thảo với cha mẹ 0,25 của mình. (Học sinh có thể diễn đạt khác nhưng đưa ra những nội dung hợp lí, người chấm căn cứ bài làm cho điểm phù hợp) + Lời ru của mẹ vẫn là một điều vô cùng cần thiết trong thời đại hiện đại ngày nay, dù có sự thay đổi về môi trường sống và các yếu tố xã hội vì: ➢ Lời ru của mẹ thể hiện sự quan tâm, yêu thương và sự chăm sóc đặc biệt từ mẹ đối với con cái. ➢ Lời ru của mẹ thường mang những thông điệp về đạo đức, phẩm hạnh 5 và nhân văn, giúp con cái hiểu về giá trị tình người, sự biết ơn và tôn trọng. ➢ Lời ru của mẹ thường mang trong đó những giá trị truyền thống và văn hóa, giúp con cái tiếp nhận và kết nối với nguồn gốc của mình. => Dù cuộc sống có hiện đại thì lời ru của mẹ vẫn là một phần không thể thiếu trong cuộc đời của mỗi người Đề số 2: Đọc đoạn trích sau và trả lời câu hỏi: MÓN QUÀ SINH NHẬT Nhân kỉ niệm ngày sinh năm nay của tôi, bạn bè đến chơi vui vẻ quá. (...)Vui thì vui thật, xong tôi vẫn bồn chồn không yên. Không hiểu sao cái Trinh, đứa bạn thân nhất của tôi, giờ này vẫn chưa đến. Chẳng lẽ nó lại quên ngày vui của tôi? Không, con bé vốn chu đáo lắm kia mà! Bạn bè đã bắt đầu ra về lác đác, tôi cũng bồn chồn. Tôi không trách Trinh nữa mà bắt đầu lo. Hay là... Trinh đã gặp tai nạn gì giữa đường chăng? Tôi đang đăm chiêu nghĩ ngợi, chợt cái Thanh reo lên: - Kia rồi! Chị Trinh kia rồi! Tôi quay phắt ra cửa, nhìn thấy Trinh đang tươi cười đi vào sân. Tôi chạy ào ra, xô đổ cả ghế. Thấy Trinh bình thường, tự nhiên tôi thấy tủi thân và giận Trinh. Tôi trách: - Sao bây giờ mới đến? Tưởng quên người ta rồi? Ghét! Trinh cười lỏn lẻn, đầu hơi nghiêng nghiêng trông thật hiền lành. Nhìn nét cười ấy không thể nào mà giận cho được. Tôi phát vào lưng Trinh một cái rõ đau, rồi hỏi: - Xe đâu không dắt vào, lại để ngoài cổng hả? 10 NĂM HỌC 2024 - 2025