Giáo án Tiếng Việt Lớp 5 (Tập đọc) - Tiết 52: Hội thổi cơm thi ở Đồng Vân - Năm học 2023-2024 - Phạm Thị Thu Hương

Nội dung text: Giáo án Tiếng Việt Lớp 5 (Tập đọc) - Tiết 52: Hội thổi cơm thi ở Đồng Vân - Năm học 2023-2024 - Phạm Thị Thu Hương

1. GIÁO ÁN THI DẠY - NĂM HỌC 2023- 2024 Môn Tập đọc lớp 5 HỘI THỔI CƠM THI Ở ĐỒNG VÂN (Tiết 52) Người dạy: Phạm Thị Thu Phương-Trường Tiểu học An Tiến I. YÊU CẦU CẦN ĐẠT: 1. Kiến thức, kĩ năng: - Hiểu nội dung và ý nghĩa: Lễ hội thổi cơm thi ở Đồng Vân là nét đẹp văn hoá của dân tộc (Trả lời được các câu hỏi trong SGK). - Biết đọc diễn cảm bài văn phù hợp với nội dung miêu tả. 2. Thái độ: - Giáo dục truyền thống yêu nước, giữ gìn bản sắc dân tộc. 3. Năng lực: - Năng lực tự chủ và tự học, năng lực giao tiếp và hợp tác, năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo. - Năng lực văn học, năng lực ngôn ngữ, năng lực thẩm mĩ. II. ĐỒ DÙNG DẠY HỌC: 1. Đồ dùng - Giáo viên: Tranh minh hoạ SGK, GAĐT - Học sinh: Sách giáo khoa, mã QR 2. Phương pháp và kĩ thuật dạy học: - Phương pháp vấn đáp, động não, thực hành, thảo luận nhóm. - Kĩ thuật đặt câu hỏi, kĩ thuật trình bày một phút, động não. III. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY VÀ HỌC CHỦ YẾU: Hoạt động của GV Hoạt động của HS 1- HĐ1: Khởi động: - GV bật nhạc bài hát: Lớp chúng mình đoàn - Cả lớp hát và vận động phụ họa kết - GV: Qua phần khởi động cô thấy các em hát rất hay. Cô hi vọng sang phần bài mới các em hãy thi đua nhau học thật tốt nhé! 2. HĐ hình thành kiến thức mới: * Giới thiệu bài: - Bài tập đọc hôm trước các em đã đến với mảnh đất Phú Thọ được tìm hiểu lễ hội đền 1
2. Hùng. Tiếp tục với chủ điểm: “ Nhớ nguồn” bài hôm nay chúng ta sẽ đến với 1 lễ hội mới ở một vùng đất mới. Đó là lễ hội gì? - Cô mời các em cùng hướng lên màn hình. - GV đưa bức tranh lên màn hình. - HS quan sát, lắng nghe - GV: Các em hãy quan sát bức tranh và mô - Tranh vẽ 2 đội thi, mỗi đội có từ tả những gì vẽ trong tranh? 2-3 người. Một người mang 1 cái cần tre, 1 đầu cần cắm vào dây lưng, đầu cần kia thì treo cái nồi, vừa đi vừa cầm bó đuốc nấu cơm. - GV: Đúng rồi đấy các em ạ. Bức tranh vẽ lại quang cảnh một hội thi. Đó là hội thi thổi cơm ở làng Đồng Vân. Vậy lễ hội này bắt nguồn từ sự tích gì và lễ hội đó diễn ra như thế nào? Cô cùng các em cùng tìm hiểu qua bài tập đọc “ Hội thổi cơm thi ở Đồng Vân” của tác giả Minh Nhương. - GV ghi tên bài( Nhớ là ghi cả tên tác giả) - 2 HS nhắc tên bài 2.1. Luyện đọc đúng: (8-10 phút) (S/83) * GV đọc mẫu toàn bài - Các em hãy theo dõi vào bài, lắng nghe cô đọc và xác định đoạn cho cô. - Bài chia làm mấy đoạn? - Bài chia 4 đoạn: + Đoạn 1: Từ đầu đến sông Đáy xưa. + Đoạn 2: Từ hội thi bắt đầu đến thổi cơm. + Đoạn 3: Mỗi người nấu cơm đến người xem hội. + Đoạn 4: Còn lại - HS2: E cũng đồng ý với cách chia đoạn như của bạn. - GV: Bài tập đọc này chia làm 4 đoạn như của 2 em là đúng 2
3. * Đọc nối tiếp đoạn. - 4 HS đọc. - GV nhận xét: Cô thấy các em đọc bài có tiến bộ, song để giúp các em đọc tốt hơn chúng ta cùng đi vào phần luyện đọc. - GV y/c: Các em hãy đọc thầm toàn bài, - HS thảo luận nhóm 4 suy nghĩ và thảo luận trong nhóm 4: Tìm ra những từ khó đọc, cách ngắt hơi ở những câu văn dài và tìm hiểu nghĩa từ khó trong bài? ( 3’) - GV đưa y/c lên màn hình - GV: Qua quan sát cô thấy các nhóm rất - Các nhóm nêu từ khó đọc tích cực thảo luận. - Dự kiến: - Cô muốn nghe ý kiến thảo luận của các + HS1: Nhóm em thấy ở đoạn 2, nhóm. câu 1 có từ lấy lửa, leo lên là những từ khó đọc, khó đọc ở âm đầu l trong tiếng lấy, tiếng lửa, tiếng leo - GV ghi bảng từ khó: lấy lửa, leo lên em phải đọc cong lưỡi... - HS1 đọc câu. - GV n/x sửa lỗi phát âm cho HS - Cô muốn nghe ý kiến của nhóm khác? + HS3: Đoạn 3, câu 1 có từ: cái nồi - GV ghi bảng từ khó: cái nồi, nồng nhiệt câu 3 có nồng nhiệt là từ khó đọc . - HS3 đọc câu - GV n/x sửa lỗi phát âm cho HS - Còn nhóm nào có ý kiến gì nữa? Vậy cách + Dự kiến: + HS1: Đoạn 1: Câu 1 ngắt hơi ở các câu văn dài thì sao? là câu văn dài nhóm em thống nhất ngắt hơi sau tiếng Vân/ .. cổ/ - HS1 đọc câu đó. - GV đưa lên màn hình cách ngắt hơi: Hội thổi cơm thi .Vân/ Việt cổ/ .xưa. - Cô mời ý kiến của nhóm khác? + HS2: Ở đoạn 3, câu cuối là câu văn dài nhóm em thống nhất ngắt hơi sau tiếng: Các đội xen nhau/ 3
4. .sân đình/. .xem hội. Ngoài việc ngắt đó em còn ngắt hơi sau dấu phẩy. - GV đưa lên màn hình cách đọc: Các đội vừa xen nhau/ sân đình/ .xem hội. - Như vậy là các em đã tìm ra những hiện tượng khó đọc trong bài rồi đấy, thế các em có băn khoăn gì về nghĩa của từ? ( Ngoài những từ chú giải trong SGK) - GV ghi bảng: làng Đồng Vân ( vào phần - Dự kiến: tìm hiểu bài) + HS1: Chúng em không biết “ làng Đồng Vân” ở vị trí nào trên bản đồ? xin mời cô cho chúng em biết với ạ. - GV giải thích: Quan sát trên lược đồ, phần màu hồng chính là huyện Đan Phượng, vùng có chấm tròn màu đỏ là làng Đồng Vân nơi có con sông Đáy chảy qua. - Vậy bạn nào hãy đặt cho cô 1 câu có từ: + 1HS: Hội thổi cơm thi ở làng “làng Đồng Vân” ? Đồng Vân diễn ra thật vui! - GV giới thiệu thêm một số hình ảnh về làng Đồng Vân, dòng sông Đáy. - Em không hiểu nghĩa của từ “giần - Bạn nào còn băn khoăn gì nữa? sàng”, xin mời cô và các bạn giải - GV: Đưa hình ảnh giần sàng và giải nghĩa giúp em. nghĩa - Còn bạn nào có ý kiến gì nữa không? Bây giờ chúng ta cùng đi luyện đọc đoạn nhé. * Nêu cách đọc đoạn và đọc trong nhóm 4 - HS nêu và đọc đoạn trong nhóm (2’) - HS nêu - Nêu cách đọc đoạn 1? - HS1 đọc - 1 HS đọc. - HS nêu ? Vậy giọng đọc đoạn 2 thì sao? - HS đọc - HS nhận xét - HS nêu - Tương tự như thế, đoạn 3 em cần đọc với 4
5. giọng như thế nào? - Cô cũng đồng ý với cách nêu giọng đọc - HS đọc của bạn. Mời 1 em đọc đoạn 3. - GV nhận xét. ? Còn đoạn 4, bạn nào xung phong? - HS nêu cách đọc và đọc đoạn- n/x - GV hướng dẫn đọc cả bài: Toàn bài đọc to, rõ ràng, lưu loát, phát âm đúng những tiếng khó, ngắt nghỉ hơi đúng dấu câu và đọc với giọng kể linh hoạt. - 1 HS đọc toàn bài - GV: Vừa rồi cô thấy các em đọc bài rất tốt. Vậy để biết được hội thi diễn ra như thế nào chúng ta cùng theo dõi sang phần tìm hiểu bài nhé. 2.2. HĐ Tìm hiểu bài: (8-10 phút) * Ứng dụng Chuyển đổi số - Các em đọc thầm đoạn 1 và suy nghĩ trả - HS đọc thầm đoạn 1. lời câu hỏi 1. Câu hỏi 1: Hội thổi cơm thi ở làng Đồng Vân bắt nguồn từ đâu? - HS chọn đáp án bằng cách quét A, Bắt nguồn từ thời đại các vua Hùng. mã QR. B, Bắt nguồn từ các cuộc trẩy quân đánh giặc của người Việt cổ bên bờ sông Đà xưa. C, Bắt nguồn từ các cuộc trẩy quân đánh giặc của người Việt cổ bên bờ sông Đáy xưa. D, Bắt nguồn từ các ngày lễ hội của làng. - Mời 1 HS đọc đoạn 1 để tìm câu trả lời câu hỏi 1. - HS đọc. => Đáp án C. Chúc mừng các em đã chọn đúng đáp án. - GV: Các em ạ, ở Việt Nam, bất kì 1 lễ hội nào đều gắn liền với 1 sự tích có ý nghĩa lịch sử và hội thổi cơm thi ở làng Đồng Vân cũng vậy. Nó gắn liền với các cuộc trẩy quân đánh giặc của người Việt cổ bên bờ sông Đáy xưa. ? Vậy hội thổi cơm thi diễn ra như thế nào chúng ta cùng tìm hiểu sang đoạn 2. - Học sinh theo dõi - Các em hãy đọc thầm đoạn 2 và cho cô biết: 5
6. Câu hỏi 2: Hội thi bắt đầu bằng việc gì? - HS chọn đáp án bằng cách quét A, Hội thi bắt đầu bằng việc lấy gạo. mã QR. B, Hội thi bắt đầu bằng việc lấy lửa. C, Hội thi bắt đầu bằng việc lấy nồi cơm. D, Hội thi bắt đầu bằng việc lấy nước. ? Vì sao em chọn đáp án .? - HS trả lời. - Ngay từ đầu đoạn 2 chúng ta đã thấy hội - Học sinh lắng nghe thi bắt đầu từ việc lấy lửa. Cô xin chúc mừng các bạn đã chọn đáp án B => Cô thấy các em tìm đúng thông tin và chọn đáp án rất nhanh và chính xác. Xin chúc mừng các em. - GV: Các em ạ, việc lấy lửa diễn ra như thế nào chúng ta cùng tìm hiểu sang câu hỏi tiếp theo. Câu hỏi 3: Kể lại việc lấy lửa trước khi nấu - Khi tiếng trống hiệu vừa dứt... cơm? ngọn. Khi mang được nén hương xuống châm vào 3 que diêm để hương cháy thành ngọn lửa. - GV đưa tranh lấy lửa: Các em thấy không, đây là 4 người chơi của 4 đội thi, họ đang leo lên thân cây chuối này. Nếu chỉ leo lên thân cây chuối không đã khó rồi. Thế nhưng độ khó càng được tăng lên khi người ta còn bôi mỡ trên thân cây chuối. - Đây là một việc làm rất khó khăn, thử thách sự khéo léo của mỗi đội đấy các em ạ. - Vậy lấy lửa được rồi thì nhiệm vụ mỗi đội là gì? - Đọc thầm đoạn 2, 3: Tìm những chi tiết - HS đọc thầm đoạn 2,3 và trả lời cho thấy thành viên của mỗi đội thổi cơm thi đều phối hợp nhịp nhàng, ăn ý với nhau? câu hỏi. - GV ghi bảng: Nấu cơm - GV nhận xét. => Như vậy, việc lấy lửa rồi nấu cơm là những việc làm rất khó khăn, thử thách sự khéo léo, gắn kết nhịp nhàng giữa những thành viên của mỗi đội để có được thành quả là những nồi cơm với hạt cơm trắng, dẻo, thơm đặc biệt là không bị cháy. => Bây giờ chúng ta cùng theo dõi đoạn video của hội thi xem có giống như tác giả - HS theo dõi. miêu tả không nhé. - GV: Bằng những từ ngữ miêu tả rất chân 6
7. thực, rõ nét về hoạt động diễn ra hội thi thì phần kết quả cũng khiến cho mỗi đội và mọi người đến xem cũng rất hồi hộp, háo hức và chờ đợi. ? Nêu các tiêu chuẩn để ban giám khảo - 3 tiêu chuẩn: cơm trắng, dẻo và chấm? không có cháy. - Rất chính xác, vậy bạn nào hãy cho cô biết: Câu hỏi 4: Tại sao nói việc giật giải trong + HS 1: Vì giật được giải trong hội cuộc thi là “ niềm tự hào khó có gì sánh nổi thi cho thấy đôi thi đó rất tài giỏi, đối với dân làng”? khéo léo, phối hợp với nhau rất nhịp nhàng, ăn ý. + HS 2: Vì giải thưởng là kết quả của sự nỗ lực, khéo léo, nhanh nhẹn, thông minh của cả tập thể. Câu hỏi 5: Qua bài văn, tác giả đã thể hiện - Tác giả thể hiện tình cảm trân tình cảm gì đối với một nét đẹp cổ truyền trọng, tự hào với một nét đẹp trong văn hóa của dân tộc. sinh hoạt văn hóa của dân tộc. GV: Các em ạ, khi miêu tả hội thổi cơm thi ở Đồng Vân, tác giả không chỉ thể hiện sự quan sát tinh tế của mình mà còn bộc lộ niềm trân trọng, mến yêu đối với một nét đẹp cổ truyền trong sinh hoạt văn hóa của dân tộc. Qua đó tác giả đã truyền cảm xúc của mình đến người đọc đấy. - Vậy qua bài văn em cảm nhận được điều - 3 HS nêu ( Mỗi HS nêu 1 ý) gì? Hãy nói cảm nhận của mình cho nhau nghe trong nhóm đôi. + HS1: Hội thổi cơm thi ở Đồng Vân đem lại không khí vui tươi, sôi nổi, nhanh nhẹn của người tham gia hội thi. - Em có cảm nhận gì khác so với bạn? + HS2: Lễ hội này mang đậm tư tưởng của người Việt Nam ta về đạo lí “ Uống nước nhớ nguồn” - Cô muốn nghe cảm nhận của bạn khác? + HS3: Diễn ra hội thi nhằm tái hiện lại truyền thống trẩy quân, đánh giặc của người Việt cổ xưa. 7
8. - GV: Qua cảm nhận của các em, cô thấy các em đã nắm được nội dung bài rồi đấy. Các em ạ, qua bài văn tác giả đã thể hiện tình cảm yêu mến và niềm tự hào đối với một đẹp cổ truyền trong sinh hoạt văn hóa của dân tộc. Đó cũng chính là nội dung bài. - GV đưa nội dung lên màn hình. 2.3. HĐ Luyện đọc diễn cảm: (8-10 phút) - Qua phần tìm hiểu bài, các em thấy đây là một bài văn thể hiện không khí vui tươi, náo nhiệt của hội thi cũng như thể hiện tình cảm của tác giả. Vậy làm thế nào để đọc hay và thể hiện giọng đọc đúng. Các em cùng chuyển sang phần luyện đọc diễn cảm. * Đoạn 1: - Đoạn 1 đọc với giọng kể nhẹ nhàng, chậm rãi nhấn giọng ở những từ ngữ gợi tả: bắt nguồn, trẩy quân, Việt cổ, xưa. - 1-2 HS đọc - Nhận xét bạn đọc? - HS nhận xét - GV nhận xét. * Đoạn 2: - Đoạn 2 đọc với giọng kể dồn dập, - Ở đoạn 2, khi đọc đoạn lấy lửa, chuẩn bị náo nức nhấn giọng ở những từ ngữ nấu cơm em cần đọc với giọng như thế nào? gợi tả: lấy lửa, nhanh như sóc, thoăn thoắt, leo lên, tụt xuống,... - Cô đồng ý với cách nêu giọng đọc của bạn. - 1-2 HS đọc - Cô thấy bạn thể hiện giọng đọc rất tốt, các - HS n/x em cố gắng phát huy giọng đọc như bạn nhé. * Đoạn 3+4: Tương tự như 2 đoạn trên, ở - Đoạn 3+4 đọc với giọng kể khoan đoạn 3+4 em cần thể hiện giọng đọc ra sao? thai ở đoạn nấu cơm, khi náo nức, khi hồi hộp chờ đợi kết quả nhấn 8
9. giọng ở những từ ngữ gợi tả: bập bùng, uốn lượn, hồi hộp,... - 1-2 HS đọc - Bạn nào xung phong đọc diễn cảm toàn - 1HS đọc ( HS đọc tốt - cả lớp bài? tuyên dương ) - GV: Những tràng vỗ tay của các em là lời động viên, khen ngợi bạn đọc tốt rồi đó. Các em hãy phát huy giọng đọc như bạn nhé! 3. HĐ vận dụng, trải nghiệm: (2-3 phút) - Mời 1-2 HS đọc diễn cảm một đoạn mình - 1-2 HS đọc diễn cảm đoạn mình thích nhất. thích. ? Vì sao em thích đoạn đó? - Giáo viên nhận xét, tuyên dương. - Hãy kể một số lễ hội ở quê hương mà em - Lễ hội núi Voi, lễ hội chọi trâu,... biết? GV: Đó là những nét đẹp cổ truyền của địa phương cần được bảo tồn và phát huy. - GV n/x tiết học. 9