Kế hoạch dạy học môn KHTN Lớp 6 - Chủ đề: Đa dạng về tập tính của ngành động vật có xương sống - Năm học 2019-2020 - Lê Thị Ẩn

Nội dung text: Kế hoạch dạy học môn KHTN Lớp 6 - Chủ đề: Đa dạng về tập tính của ngành động vật có xương sống - Năm học 2019-2020 - Lê Thị Ẩn

1. Phòng GD và ĐT huyện Đông Hòa Tên chủ đề: Đa dạng về tập tính của ngành Động vật có xương sống KẾ HOẠCH DẠY HỌC THEO CHỦ ĐỀ CHỦ ĐỀ ĐA DẠNG VỀ TẬP TÍNH CỦA NGÀNH ĐỘNG VẬT CÓ XƯƠNG SỐNG Số tiết: 01 tiết Ngày soạn: 15/10/2019 A. MÔ TẢ CHỦ ĐỀ: Chủ đề này nằm trong chương trình Sinh học 7, chương VI: Ngành Động vật có xương sống. Nội dung chủ đề: 1. Khái niệm tập tính động vật 2. Một số dạng tập tính của ngành Động vật có xương sống. 3. Ý nghĩa của tập tính trong đời sống động vật. B. MỤC TIÊU CHỦ ĐỀ: 1. Chuẩn kiến thức: - Biết: + Nêu được khái niệm về tập tính động vật. + Trình bày được một số tập tính phổ biến của ngành Động vật có xương sống. + Nêu được các ví dụ về ứng dụng hiểu biết của một số dạng tập tính. - Hiểu: + Biết phân loại các tập tính của ngành Động vật có xương sống. + Ý nghĩa của các tập tính đối với đời sống của động vật. - Vận dụng: + Nêu được những ứng dụng của con người về tập tính của động vật vào thực tiễn. + Hình thành được tập tính cho vật nuôi. 2. Kĩ năng: + Rèn luyện kĩ năng tư duy phân tích, so sánh và nghiên cứu tài liệu. + Rèn luyện khả năng khái quát hóa kiến thức, vận dụng kiến thức vào thực tế. + Rèn luyện kĩ năng thu thập và xử lý thông tin, kĩ năng hợp tác học tập theo nhóm. + Kĩ năng quan sát tranh, xem phim tìm ra kiến thức. 3. Trọng tâm bài học: + Tập tính của động vật. + Các dạng tập tính của động vật có xương sống. Ví dụ minh họa. + Ý nghĩa của tập tính trong đời sống động vật. Con người vận dụng tập tính của động vật để giải thích một số hoạt động của động vật và hình thành được một số tập tính cho động vật nuôi tại nhà... Giáo viên: Lê Thị Ẩn -Trang 1- Năm học: 2019 -2020
2. Phòng GD và ĐT huyện Đông Hòa Tên chủ đề: Đa dạng về tập tính của ngành Động vật có xương sống 4. Định hướng hình thành, phát triển năng lực và phẩm chất: -Năng lực: + Năng lực chung: HS có khả năng phân tích tài liệu, kênh hình, trao đổi với bạn bè để tự lĩnh hội kiến thức về đa dạng tập tính của động vật dưới sự hướng dẫn của giáo viên. + Năng lực chuyên biệt: Học sinh vận dụng kiến thức vào thực tế cuộc sống để giải thích tập tính của mỗi loài động vật tùy vào khả năng của mỗi học sinh. - Phẩm chất: + Giáo dục tính đoàn kết, giúp đỡ thông qua việc học tập theo nhóm. + Yêu thiên nhiên, bảo vệ các loài động vật. + Có tinh thần, thái độ phê phán, lên án những hành động săn bắt động vật hoang dã quý hiếm. C. CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH 1. Chuẩn bị của giáo viên: - Dụng cụ/ thiết bị dạy học: Máy chiếu, phiếu học tập - Học liệu: Hình ảnh, đoạn phim, tài liệu có liên quan đến tập tính của động vật. 2. Chuẩn bị của học sinh: - Tìm hiểu một số tập tính của động vật ngành Động vật có xương sống. - Sưu tầm tư liệu, tranh ảnh về tập tính của động vật. 3. Thống kê số lượng câu hỏi/bài tập sử dụng kiểm tra, đánh giá liên quan nội dung chủ đề Nội dung Nhận biết Thông hiểu Vận dụng Vận dụng Vận dụng cao Thế nào là Khi mèo bắt 1. Khái tập tính chuột thì nó niệm về động vật? thường thực tập tính hiện những động vật động tác nào? -Hoạt động - Phân biệt tập - Cho các ví dụ về -Tìm ví dụ về một số nào của tính bẩm sinh tập tính ở các loài tập tính học được chỉ động vật và tập tính học động vật khác có ở người không có sinh ra đã được? Ví dụ nhau? ở động vật? 2. Một số có, hoạt minh họa? - Học sinh tự sưu - Hiện tượng cụp lá dạng tập động nào - Phân biệt giữa tầm tranh ảnh về của cây trinh nữ (cây tính của của động tập tính động tập tính động vật. xấu hổ) hay bắt mồi Ngành vật học vật và cảm ứng - Học sinh tìm hiểu của cây bắt ruồi có Giáo viên: Lê Thị Ẩn -Trang 2- Năm học: 2019 -2020
3. Phòng GD và ĐT huyện Đông Hòa Tên chủ đề: Đa dạng về tập tính của ngành Động vật có xương sống Động vật được trong thực vật? thêm về đa dạng phải là tập tính của có xương quá trình - Ngành Động tập tính của động thực vật không? Vì sống sống? vật không vật trong tự nhiên? sao? - Quan sát xương sống với - Vì sao tập tính bẩm hình ảnh Ngành Động vật sinh lại bền vững, chỉ ra các có xương sống không thay đổi trong tập tính tập tính ở ngành khi tập tính học được phổ biến ở nào phong phú thì có thể thay đổi và động vật? hơn? Vì sao? rất đa dạng? - Hình thành được một số tập tính cho động vật nuôi tại nhà? Tập tính có ý - Con người đã vận Tìm ví dụ về một số nghĩa như thế dụng tập tính của tập tính của động vật 3. Ý nào trong đời động vật vào thực có vai trò phát triển nghĩa sống động vật? tiễn đời sống như bền vững môi trường của tập thế nào? Ví dụ sinh thái? tính chứng minh? trong đời - Em có suy nghĩ gì sống trước tình trạng động vật. động vật quý hiếm ngày càng khan hiếm như hiện nay và đề xuất biện pháp khắc phục? Thống kê 3 câu 5 câu 5 câu 5 câu số câu D. TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG HỌC TẬP I. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG Mục tiêu: - HS biết quan sát hình ảnh, trò chơi hình thành kiến thức về tập tính động vật. Phương pháp/ kĩ thuật dạy học tích cực: Quan sát hình ảnh, tham gia trò chơi. Hình thức tổ chức hoạt động: Quan sát hình ảnh Mèo bắt chuột: Giáo viên: Lê Thị Ẩn -Trang 3- Năm học: 2019 -2020
4. Phòng GD và ĐT huyện Đông Hòa Tên chủ đề: Đa dạng về tập tính của ngành Động vật có xương sống - Khi mèo bắt chuột, nó thường thực hiện những động tác nào? - Tổ chức cho học sinh trò chơi “Mèo bắt chuột” Từ hình ảnh và trò chơi, lượng kiến thức học sinh cần nắm trong chủ đề này là: - Tập tính động vật là gì? Có thể chia thành những loại nào? - Ý nghĩa tập tính đối với động vật? Con người đã vận dụng tập tính đó như thế nào vào thực tiễn đời sống? Chuyển ý: Để giải thích được những vấn đề vừa nêu trên. Hôm nay chúng ta cùng nhau tìm hiểu chủ đề “ĐA DẠNG VỀ TẬP TÍNH CỦA NGÀNH ĐỘNG VẬT CÓ XƯƠNG SỐNG”. II. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI Mục tiêu: - Nêu được khái niệm về tập tính động vật. - Trình bày được một số tập tính phổ biến ở Ngành động vật có xương sống. - Ý nghĩa của các tập tính đối với đời sống của động vật. Phương pháp/ kĩ thuật dạy học tích cực: Quan sát hình ảnh, xem phim, thảo luận nhóm, luyện tập, liên hệ thực tế. Hình thức tổ chức hoạt động: 1. Khái niệm tập tính động vật - Từ hình ảnh mèo bắt chuột và trò chơi phần khởi động, GV cho học sinh hình thành khái niệm tập tính động vật. Tập tính động vật là một chuỗi phản ứng của động vật trả lời kích thích từ môi trường (bên trong hay bên ngoài cơ thể), nhờ đó mà động vật thích nghi với môi trường sống để tồn tại và phát triển. - GV đưa một số tranh không có chú thích và yêu cầu học sinh đặt tên cho các hoạt động đó. Giáo viên: Lê Thị Ẩn -Trang 4- Năm học: 2019 -2020
5. Phòng GD và ĐT huyện Đông Hòa Tên chủ đề: Đa dạng về tập tính của ngành Động vật có xương sống HÌNH 1 HÌNH 2 (Chim mẹ mớm mồi chim con) (Sự gặp gỡ của ếch trong mùa sinh sản) HÌNH 3 HÌNH 4 (Cuộc chiến giữa trâu rừng và sư tử) ( Đàn sếu di cư) HÌNH 5 HÌNH 6 (Ngụy trang của bò sát) (Tập tính bầy đàn của cá heo) Giáo viên: Lê Thị Ẩn -Trang 5- Năm học: 2019 -2020
6. Phòng GD và ĐT huyện Đông Hòa Tên chủ đề: Đa dạng về tập tính của ngành Động vật có xương sống Từ phần này GV tổng kết và chuyển ý 2. Một số dạng tập tính của Ngành động vật có xương sống Quan sát đoạn phim (chim mẹ mớm mồi cho chim con và chó đi xe đạp). Cho biết: - Hoạt động nào của động vật sinh ra đã có, hoạt động nào của động vật học được trong quá trình sống? Chim mẹ mớm mồi cho chim con Chó đi xe đạp - GV cung cấp kiến thức cho HS: Những hoạt động sinh ra đã có → tập tính bẩm sinh. Những hoạt động học được → tập tính học được. - GV yêu cầu HS làm việc theo nhóm: Hoàn thành Phiếu học tập số 1: Loại tập tính Tập tính bẩm sinh Tập tính học được Khái niệm Là loại tập tính sinh ra đã có, Là loại tập tính được hình thành được di truyền từ bố mẹ và đặc trong quá trình sống của cá thể, thông trưng cho loài. qua học tập và rút kinh nghiệm. Tính chất Bền vững, không thay đổi. Có thể thay đổi. Ví dụ Tập tính phóng lưỡi bắt mồi của Vẹt biết nói tiếng người. cóc. Chỉ định, gọi đại diện một số nhóm trình bày. Các nhóm khác nhận xét, bổ sung. → GV tổng hợp kiến thức. HS: kết luận kiến thức, phân biệt được hai loại tập tính cơ bản của động vật. - Yêu cầu HS kể thêm một số ví dụ về tập tính động vật. Dựa vào các ví dụ, GV đưa ra các tập tính phổ biến ở động vật. -GV yêu cầu HS thảo luận theo nhóm nhỏ (đôi bạn) và hoàn thành Phiếu học tập số 2: Nối các ý ở cột A sao cho phù hợp với các ý cột B Giáo viên: Lê Thị Ẩn -Trang 6- Năm học: 2019 -2020
7. Phòng GD và ĐT huyện Đông Hòa Tên chủ đề: Đa dạng về tập tính của ngành Động vật có xương sống CỘT A ĐÁP CỘT B Tên tập tính ÁN Ví dụ a. Voi có tập tính sống theo bầy đàn, đầu đàn là một con cái giàu kinh nghiệm, các con non khi 1. Tập tính kiếm ăn 1 – e sinh ra sẽ được bảo vệ trong đàn trước kẻ thù và con đầu đàn sẽ giúp cả đàn định hướng nơi sẽ di cư đến đâu và có uy tín rất cao trong đàn. 2.Tập tính bảo vệ lãnh 2 – d b. Chim trống tạo ra chiếc tổ đẹp, nhảy múa để thổ thu hút sự chú ý của chim mái. 3 – b c. Ếch giun lẩn trốn kẻ thù bằng cách chui vào 3. Tập tính sinh sản khe đất. 4 – f d. Cầy hương dùng mùi của tuyến thơm để đánh 4. Tập tính di cư dấu; chó, mèo, hổ đánh dấu lãnh thổ bằng nước tiểu. 5 – a e. Khi hổ, báo săn mồi thì chúng nhẹ nhàng tiến 5. Tập tính xã hội gần đến con mồi, sau đó nhảy vồ lên hoặc rượt đuổi để bắt con mồi. 6.Tập tính tự vệ 6 – c f. Chim én di cư về phương Nam để tránh rét. - GV thu khoảng 5 bài nhanh nhất chấm điểm, cặp đôi nào trả lời chính xác và nhanh nhất có phần thưởng. - GV hoàn chỉnh đáp án, tổng kết các đặc điểm về tập tính của động vật như: Tập tính kiếm ăn: Gồm các hoạt động: rình mồi, vồ mồi, bỏ chạy hoặc lẩn trốn. Tập tính bảo vệ lãnh thổ: Các loài động vật dùng mùi hoặc nước tiểu, phân của mình để đánh dấu lãnh thổ. Chúng có thể chiến đấu quyết liệt khi có đối tượng xâm nhập vào lãnh thổ của mình. Tập tính sinh sản: Là tập tính bẩm sinh, mang tính bản năng gồm một chuỗi các phản xạ phức tạp do kích thích của môi trường ngoài (thời tiết, ánh sáng, âm thanh) hay do môi trường bên trong (tác động của hormone sinh dục). Tập tính di cư: Do sự thay đổi nhiệt độ, độ ẩm một số loài động vật có hiện tượng di cư để tránh rét (chim di cư) hoặc sinh sản (cá hồi vượt đại dương để sinh sản) Tập tính xã hội: Là tập tính sống bầy đàn, trong đàn có thứ bậc như hươu, nai, khỉ, sư tử Tập tính tự vệ: gồm các hoạt động bảo vệ cơ thể: trốn chạy, ẩn nấp, dọa nạt, tiết nhựa độc. 3. Ý nghĩa của tập tính trong đời sống động vật. - Tập tính có ý nghĩa như thế nào trong đời sống động vật? Cho ví dụ chứng minh? Giáo viên: Lê Thị Ẩn -Trang 7- Năm học: 2019 -2020
8. Phòng GD và ĐT huyện Đông Hòa Tên chủ đề: Đa dạng về tập tính của ngành Động vật có xương sống Giúp cho động vật thích nghi với môi trường sống để tồn tại và phát triển. * Kết luận: - Tập tính động vật là một chuỗi phản ứng của động vật trả lời kích thích từ môi trường (bên trong hay bên ngoài cơ thể), nhờ đó mà động vật thích nghi với môi trường sống để tồn tại và phát triển. - Các dạng tập tính: + Tập tính bẩm sinh: Sinh sản, di cư... + Tập tính học được: Bắt mồi, tự vệ.. - Ý nghĩa: Giúp cho động vật thích nghi với môi trường sống để tồn tại và phát triển. III. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP Mục tiêu: - Hoàn thiện kiến thức về tập tính của động vật. - Phân biệt tập tính và cảm ứng. - Nêu được những ứng dụng của con người về tập tính của động vật vào thực tiễn. - Lên án hành động săn bắt động vật hoang dã quý hiếm. Phương pháp/ kĩ thuật dạy học tích cực: phân tích, so sánh, liên hệ thực tế. Hình thức tổ chức hoạt động: Quan sát một số đoạn phim và cho biết: 1/ Hiện tượng cụp lá của cây trinh nữ (cây xấu hổ) hay bắt mồi của cây bắt ruồi có phải là tập tính của thực vật không?Vì sao? Cây trinh nữ Cây bắt ruồi 2/ Phân biệt giữa tập tính động vật và cảm ứng thực vật? Cảm ứng thực vật là khả năng đáp ứng của cơ thể thực vật đối với các kích thích của môi trường. Tập tính là phản xạ liên quan đến hệ thần kinh, chỉ xuất hiện ở động vật có hệ thần kinh (dù đơn giản hay phức tạp). 3/ Ngành Động vật không xương sống với Ngành động vật có xương sống tập tính ở ngành nào phong phú hơn? Vì sao? Giáo viên: Lê Thị Ẩn -Trang 8- Năm học: 2019 -2020
9. Phòng GD và ĐT huyện Đông Hòa Tên chủ đề: Đa dạng về tập tính của ngành Động vật có xương sống Tập tính ngành ĐVCXS phong phú hơn vì: có hệ thần kinh phát triển có tuổi thọ dài, đặc biệt là giai đoạn sinh trưởng và phát triển kéo dài cho phép động vật thành lập nhiều phản xạ có điều kiện, hoàn thiện các tập tính phức tạp thích ứng với điều kiện sống luôn biến động. 4/ Con người đã vận dụng tập tính của động vật vào thực tiễn đời sống như thế nào? Ví dụ chứng minh? Chó nghiệp vụ diễn tập tấn công tội phạm Voi làm họa sĩ Giáo viên: Lê Thị Ẩn -Trang 9- Năm học: 2019 -2020
10. Phòng GD và ĐT huyện Đông Hòa Tên chủ đề: Đa dạng về tập tính của ngành Động vật có xương sống Xiếc chó Xiếc cá heo Giáo viên tổng kết: ▪ Giải trí: Dạy hổ, voi, khỉ, cá heo làm xiếc. ▪ Săn bắn: Dạy chó, chim ưng đi săn mồi. ▪ Bảo vệ mùa màng: Làm bù nhìn trên ruộng để đuổi chim chóc phá hoại mùa màng. ▪ Chăn nuôi: Nghe tiếng kẻng, trâu bò nuôi trở về chuồng. ▪ An ninh quốc phòng: Dạy chó giữ nhà, phát hiện ma túy, tội phạm 5/Cho HS quan sát một số hình ảnh (đoạn phim) về nạn săn bắt động vật quý hiếm: Da hổ Voọc xám quý hiếm Giáo viên: Lê Thị Ẩn -Trang 10- Năm học: 2019 -2020