Phương pháp dạy học tích cực trong giáo dục mầm non

Nội dung text: Phương pháp dạy học tích cực trong giáo dục mầm non

1. NGUYỄN THỊ CẨM BÍCH MODULE mn 20 PH¦¥NG PH¸P D¹Y HäC TÝCH CùC TRONG GI¸O DôC MÇM NON | 69
2. — Vn dng c phng pháp dy hc tích cc vào t chc hot ng giáo dc tr la tui mm non. — Khng nh s cn thit và có ý thc t giác, sáng to vn dng phng pháp dy hc tích cc vào các hot ng giáo dc tr trong trng mm non. C. NỘI DUNG Nội dung 1 SỰ CẦN THIẾT ĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC Hoạt động. Tìm hiểu sự cần thiết đổi mới phương pháp dạy học. i mi phng pháp dy hc là yêu cu cp thit trong giai on hin nay. Bn hãy vit ra suy ngh ca mình bng cách thc hin mt s nhim v sau: 1. Nêu s cn thit i mi phng pháp dy hc. 2. Trình bày nhng thay i cn bn ca i mi phng pháp dy hc hin nay. PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC TÍCH CỰC TRONG GIÁO DỤC MẦM NON | 71
3. khoá VIII (12/1996) tip tc khng nh: “Phi i mi phng pháp giáo dc ào to, khc phc li truyn th mt chiu, rèn luyn thành np t duy sáng to ca ngi hc”. Ngh quyt s 40 nm 2000 ca Quc hi ã khng nh phi i mi ni dung chng trình, sách giáo khoa, phng pháp dy và hc nhm nâng cao cht lng giáo dc toàn din th h tr. i mi phng pháp dy hc cng ã c th ch hoá trong Lut Giáo dc 2005 cng nh ã c c th hoá trong các ch th ca B Giáo dc và ào to. — C s kinh t — xã hi: t nc ta ang trong thi kì công nghip hoá, hin i hoá vi nn kinh t nhiu thành phn theo nh hng xã hi ch ngha. thích ng vi c ch th trng, chun b cho cuc sng và có vic làm ngày càng tt hn, ngi hc phi có s chuyn bin mnh m v mc ích, ng c, thái hc tp. Ngi hc s ý thc c rng hc tp tt trong nhà trng là ha hn mt tng lai tt p, s thành t trong cuc i. Vi mt i tng nh vy, òi hi nhà trng phi có s chuyn bin tích cc, s i mi v ni dung và phng pháp dy hc — giáo dc. Mt khác, s nghip công nghip hoá, hin i hoá t nc òi hi phi có nhng con ngi lao ng có cht lng cao, nng ng, sáng to, có sc gii quyt nhng vn t ra trong thc tin phát trin ca t nc. Vì vy, có th nói i mi giáo dc nói chung, i mi phng pháp dy hc nói riêng là mt vn cp bách hin nay nâng cao cht lng giáo dc, áp ng yêu cu mi ca t nc. — C s tâm lí — giáo dc: Vic hc tp ch có kt qu khi ngi hc t xác nhn ng c hc tp úng n, phát huy ni lc t phát trin chính mình. Nu không có ng c hc tp và phát huy yu t cá nhân thì không th có c kt qu hc tp thành công. Nu trong quá trình hc tp, ngi hc không tích cc suy ngh, tìm tòi, không có s n lc cao t chim lnh nn tri thc nhân loi, thì ch có th tip thu c mt phn nh nhng gì thy truyn th hoc ch hc nh “con vt” mà không hiu bn cht ca tri thc ó. Khi lng tri thc ca nhân loi qua các thi kì phát trin ngày càng s, vic dy hc trong nhà trng không th cung cp c ht khi lng tri thc ó. Mt khác, trong thi i khoa hc công ngh phát trin, con ngi có th tìm kim thông tin bng rt nhiu cách khác nhau, làm cho ngi ta không cn thit phi nh ht tt c các tri thc, PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC TÍCH CỰC TRONG GIÁO DỤC MẦM NON | 73
4. th c d y h c trong toàn b quá trình d y h c là phng h ng quan tr ng phát huy tính tích c c và nâng cao ch t l ng d y h c. i mi phng pháp dy hc cn khai thác nhng yu t tích cc ca các phng pháp dy hc truyn thng; s dng chúng mt cách hp lí, có hiu qu trong s kt hp hài hòa vi các phng pháp dy hc hin i. Bn cht ca i mi phng pháp dy hc là "ly ngi hc làm trung tâm". Ngi dy (giáo viên) thay vì ch truyn t tri thc, chuyn sang t chc các hot ng phù hp nhm cung cp cho ngi hc phng pháp thu nhn thông tin mt cách h thng, có t duy phân tích và tng hp. Khi ó, ngi dy phi hiu c nhu cu ca ngi hc cn gì và có th hc nh th nào hiu qu nht cung cp thông tin, nh hng mc tiêu hc tp, t chc, hng dn ngi hc ch ng t duy, nhn thc, thc hành, sáng to trong quá trình tip nhn tri thc. iu này òi hi ngi dy phi tìm kim, la chn các phng pháp giáo dc phù hp vi ngi hc. Trong giáo dc mm non cng vy, i mi phng pháp dy hc không có ngha là ph nhn nhng phng pháp dy hc c mà chính là quá trình vn dng, phi hp các phng pháp dy hc mt cách phù hp, phát huy ht nhng u im và kh nng có sn ca các phng pháp dy hc truyn thng, ng thi phi hp các phng pháp ó trong quá trình t chc các hot ng ca tr mt cách hp lí, nhm phát huy cao tính tích cc, ch ng, t duy sáng to ca tr. 3. Những điều cần lưu ý khi đổi mới phương pháp dạy học * Phng pháp dy hc c hiu là cách thc, là con ng hot ng chung gia ngi dy và ngi hc trong nhng iu kin dy hc xác nh, nhm t ti mc ích dy hc. Phng pháp dy hc c xem xét di ba bình din: — Bình din v mô là quan im v phng pháp dy hc (dy hc hng vào ngi hc, dy hc phát huy tính tích cc ). Quan im dy hc là nhng nh hng tng th cho các hành ng phng pháp, trong ó có s kt hp gia các nguyên tc dy hc, nhng c s lí thuyt ca lí lun dy hc, nhng iu kin dy hc và t chc cng nh nhng nh hng v vai trò ca ngi dy và ngi hc trong quá trình dy hc. Quan im dy hc là nhng nh hng mang tính chin lc, cng lnh, là mô hình lí thuyt ca phng pháp dy hc. PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC TÍCH CỰC TRONG GIÁO DỤC MẦM NON | 75
5. — Phng pháp dy hc có tính k tha . Yêu cu này tránh cho ngi hc không b lúng túng khi tip nhn phng pháp dy hc mi l. — Phng pháp dy hc phù hp vi ni dung chng trình hin ti . Ni dung, chng trình hin ti c xây dng nhm m bo cho ngi hc tip nhn c các tri thc phù hp vi s phát trin kinh t — xã hi, vì vy nó cng thay i theo s phát trin ó. Mi ni dung, chng trình có th có nhng yêu cu riêng v phng pháp dy hc. Do ó cn tìm c các phng pháp dy hc phù hp cho mi ni dung chng trình. CÂU HỎI ĐÁNH GIÁ 1) Hãy chng minh s cn thit phi i mi phng pháp dy hc. Các c s ca vic i mi phng pháp dy hc là gì? 2) Trình bày nhng thay i cn bn ca i mi phng pháp dy hc. 3) Hãy chia s nhng vn cn lu ý khi la chn phng pháp dy hc ni bn dy. Nội dung 2 KHÁI QUÁT CHUNG VỀ PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC TÍCH CỰC Hoạt động 1. Tìm hiểu khái niệm và bản chất của phương pháp dạy học tích cực. Bn ã tng c tài liu v phng pháp dy hc tích cc, ã tng s dng phng pháp dy hc tích cc trong giáo dc mm non, hãy nh li và vit ra suy ngh ca mình bng cách tr li các câu hi sau: 1. Th nào là phng pháp dy hc tích cc? PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC TÍCH CỰC TRONG GIÁO DỤC MẦM NON | 77
6. * Trong thc t dy hc, mi phng pháp dy hc nh quan sát, làm mu, hi áp, gii thích, nêu vn , thc hành u có nhng u và nhc im riêng nhng tu chung li ít nhiu u có kh nng sau: — Phát huy tính tích cc, sáng to ca ngi hc. — To c hi cho ngi hc tìm tòi, khám phá, tri nghim, phát trin t duy. — To mi quan h giao tip gia cá nhân vi tp th. — Khuyn khích ngi hc tích cc hot ng cá nhân và hot ng trong nhóm. — Gn vic hc vi thc t cuc sng, giúp ngi hc hiu bn cht ca s vt hin tng. — Rèn luyn cách t hc, t ánh giá, iu chnh bn thân Nh vy, phng pháp dy hc tích cc không phi là s ph nhn các phng pháp dy hc truyn thng. Phng pháp dy hc tích cc chính là vic s dng và phi hp mt cách khéo léo, hp lí các phng pháp dy hc khác nhau nhm phát huy ti a hot ng tích cc nhn thc và s hp tác ca ngi hc. Trong ó, ngi dy là ngi t chc, nh hng, to iu kin; ngi hc là ngi thc hin, “thi công”. 2. Bản chất của phương pháp dạy học tích cực Bn cht ca phng pháp dy hc tích cc chính là phát huy tính tích cc, t giác nhn thc, ch ng và sáng to ca ngi hc khi chim lnh kin thc: — Ly ngi hc làm trung tâm. Giáo viên là “nhc trng” nh hng, h tr, gii áp, khuyn khích ngi hc. — Phát huy tính ch ng sáng to ca c ngi dy và ngi hc. — Phát huy tính nng ng, kh nng thích ng cao vi môi trng. — Tính hng ni cao, phát huy kh nng t do t duy nhn thc và hành ng. — Tính k tha: k tha k nng và phng pháp dy hc truyn thng thích hp. — Tính hin i: phng tin, quan h vi th gii mi, tng quan trong h thng kinh t tri thc toàn cu. PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC TÍCH CỰC TRONG GIÁO DỤC MẦM NON | 79
7. Dy theo cách này, giáo viên không ch n gin là truyn t tri thc mà còn hng dn ngi hc hành ng và t chc môi trng hc tp thích hp. Chng trình dy hc phi giúp cho tng hc sinh bit hành ng và tích cc tham gia các chng trình hành ng ca cng ng. — Dy hc chú trng phng pháp t hc: Hot ng ca giáo viên không ch dng li vic t chc các hot ng ngi hc tham gia vào các dng hot ng lnh hi tri thc mà còn có tác dng nh hng giúp ngi hc hình thành, rèn luyn phng pháp, thói quen t hc. Phng pháp dy hc tích cc xem vic rèn luyn phng pháp hc tp cho hc sinh không ch là mt bin pháp nâng cao hiu qu dy hc mà còn là mt mc tiêu dy hc. Trong xã hi hin i ang bin i nhanh vi s bùng n thông tin, khoa hc, k thut, công ngh phát trin nh v bão thì không th “nhi nhét” vào u hc sinh khi lng kin thc ngày càng nhiu nh vy. Do ó, phi quan tâm dy cho hc sinh phng pháp hc ngay t la tui mm non và càng lên bc hc cao hn càng phi c chú trng. Trong các phng pháp hc thì t hc là phng pháp ct lõi. Nu rèn luyn cho ngi hc có c phng pháp, k nng, thói quen, ý chí t hc thì s to cho h lòng ham hc, khi dy ni lc vn có trong mi con ngi, kt qu hc tp s c nhân lên gp bi. Vì vy, ngày nay ngi ta nhn mnh mt hot ng hc trong quá trình dy hc, n lc to ra s chuyn bin t hc tp th ng sang t hc ch ng, t vn phát trin t hc ngay trong trng hc, không ch t hc nhà sau bài lên lp mà t hc trong lp hc có s hng dn ca giáo viên. — Tng cng hc tp cá nhân, phi hp hc tp hp tác trong nhóm bn bè: Phng pháp dy hc tích cc mt mt cn c vào hng thú, nng lc, nhu cu ca ngi hc la chn ni dung và phng pháp dy hc phù hp, mt khác giáo viên cn to iu kin ngi hc phát huy c nng lc bn thân ng thi phát huy các mi quan h hp tác vi bn. Trong mt lp hc mà trình kin thc, t duy ca hc sinh không th ng u tuyt i thì khi áp dng phng pháp tích cc buc phi chp nhn s phân hoá v cng , tin hoàn thành nhim v hc tp, nht là khi bài hc c thit k thành mt chui công tác c lp. PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC TÍCH CỰC TRONG GIÁO DỤC MẦM NON | 81