Ứng dụng phương pháp dạy học tích cực trong lĩnh vực phát triển nhận thức

Nội dung text: Ứng dụng phương pháp dạy học tích cực trong lĩnh vực phát triển nhận thức

1. HOÀNG THỊ THU HƯƠNG MODULE MN 22 øNG DôNG PH¦¥NG PH¸P D¹Y HäC TÝCH CùC TRONG LÜNH VùC PH¸T TRIÓN NHËN THøC | 7
2. phng oán, lí gii ri kích thích tìm hiu tip. C nh vy, nhng dòng suy ngh c ny sinh, lí gii và làm cho các thao tác t duy ngày càng phát trin theo dòng thi gian (k nng quan sát, phân tích, tng hp, suy lun, lp lun ). Cùng vi nó là vn kin thc ca tr ngày càng m rng làm c s cho vic hc tip tng bc cao hn, sâu hn. Nhng hiu bit ngày càng c m mang làm cho tr càng hng thú hc, thích khám phá và hc tip. ây là c s ca hat ng nhn thc giúp cho ngi giáo viên vn dng nhng phng pháp dy hc tích cc mt cách có hiu qu. Nhn thc là quá trình tr thu nhn thông tin, hiu bit ca mình v th gii xung quanh. Không ch có thu nhn mà tr còn biu t, chia s nhng hiu bit ca mình vi mi ngi xung quanh, giúp tr phát trin nng lc biu t bng các cách khác nhau: li nói/ li nhn xét; ng tác/ hành ng; tranh v/ biu ; sn phm hat ng. ây là hai mt ca quá trình nhn thc, giúp cho giáo viên có th hiu và ánh giá c s phát trin nhn thc ca tr trong tng giai on xây dng ni dung và bin pháp giáo dc phù hp. Tr mu giáo lnh hi khái nim qua quan sát t duy trc quan khi khám phá. Các khái nim khoa hc và toán c tr hc qua tìm hiu và khám phá t s vt hin tng gn gi to nn tng cho vic hc sau này. Khi tr khám phá và th nghim vi môi trng xung quanh, tr thu nhn các quá trình t duy khoa hc — hình thành các khái nim và gii quyt vn , ng thi tr cng thu nhn c kin thc. Giáo viên to môi trng th nghim, tri nghim s to c hi cho tr kin to v các hin tng xung quanh (nên dùng các t d hiu, không dùng t khoa hc cao siêu, khó hiu i vi giáo viên mm non i trà). Hot ng hc ca tr ch có hiu qu khi tr c khám phá, tri nghim trong các tình hung thc và thông qua các hot ng giáo dc a dng, cho tr tham gia vào các tình hung n gin, gn gi vi cuc sng hng ngày tr t cm nhn v môi trng xung quanh theo cách riêng ca mình. phát trin kh nng nhn thc, hình thành thái nhn thc và k nng nhn thc cho tr la tui mm non, giáo viên cn vn dng tt phng pháp dy hc tích cc trong giáo dc mm non nhm hng ti kích thích tr tích cc tìm tòi, khám phá, tìm hiu, tri nghim thông qua các giác quan. Cô giáo là ngi to mi iu kin cho tr hot ng nhm phát huy hng thú, nhu cu, kinh nghim ca bn thân, ng thi m rng không gian hot ng giáo dc, t chc môi trng hot ng ỨNG DỤNG PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC TÍCH CỰC TRONG LĨNH VỰC PHÁT TRIỂN NHẬN THỨC | 9
3. D. NỘI DUNG TT Thi gian Ni dung T hc Tp trung c im và ni dung phát trin nhn thc 1 2 3 trong chng trình giáo dc mm non c thù ca phng pháp dy hc tích cc 2 trong t chc hot ng giáo dc phát trin 2 3 nhn thc i vi tr mm non Vn dng phng pháp dy hc tích cc 3 trong t chc hat ng giáo dc phát trin 2 3 nhn thc Nội dung 1 ĐẶC ĐIỂM VÀ NỘI DUNG PHÁT TRIỂN NHẬN THỨC CHO TRẺ MẦM NON I. MỤC TIÊU — V kin thc: + Giáo viên trình bày c nhng c im c bn phát trin nhn thc ca tr mm non; + Nêu c nhng ni dung phát trin nhn thc ca tr mm non tng tui. — V k nng: Phân loi c các ni dung phát trin nhn thc tr mm non theo tui. — V thái : Tích cc, ch ng, có ý thc nghiêm túc thc hin nhim v có hiu qu. II. CÁC HOẠT ĐỘNG Hoạt động 1. Tìm hiểu đặc điểm phát triển nhận thức của trẻ mầm non (nhà trẻ, mẫu giáo). 1. NHIỆM VỤ Bn ã tng tìm hiu c im phát trin nhn thc ca tr mm non qua sách v và trc tip tip xúc vi tr. Bn hãy vit ra nhng c ỨNG DỤNG PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC TÍCH CỰC TRONG LĨNH VỰC PHÁT TRIỂN NHẬN THỨC | 11
4. * c im phát trin nhn thc ca tr mu giáo + Tr mu giáo bé: + Tr mu giáo nh: + Tr mu giáo ln: Sau ó bn i chiu vi thông tin di ây t hoàn thin ni dung câu tr li ca mình. 2. THÔNG TIN PHẢN HỒI a. c im phát trin nhn thc ca tr nhà tr (3 — 36 tháng) — la tui nhà tr, tr hc v môi trng xung quanh qua các giác quan và bng các vn ng thân th. Vn ng thân th và s phát trin kh nng iu khin c th to iu kin thun li cho vic hc và phát trin nhn thc ca tr. Các giác quan c dùng tip nhn thông tin dn n phát trin nhn thc ca tr. Tr nh s dng ng thi các giác quan và các vn ng thân th trong quá trình nhn thc. Các giác quan không th c s dng không có các vn ng thân th và ngc li. Qua nhn thc, tr nh hc và tr nên thông minh hn. — Tò mò, khám phá và c gng tìm hiu th gii xung quanh là bn tính ca tr nh, ng thi cn thit cho s phát trin nhn thc ca tr. S phát trin nhn thc ca tr òi hi s phát trin lành mnh các lnh vc khác: s phát trin th cht, c x tình cm c m bo và các tác ng qua li xã hi tích cc. — c im phát trin nhn thc ca tr c th hin các mc phát trin sau ây: ỨNG DỤNG PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC TÍCH CỰC TRONG LĨNH VỰC PHÁT TRIỂN NHẬN THỨC | 13
5. + c im phát trin nhn thc ca tr t 24 n 36 tháng tui: • Phân bit gia hai mùi; • Nói các mùi khác nhau; • Phân bit gia các âm thanh và nói rng chúng khác nhau; • Nhn ra âm thanh bng li nói; • Ch vào các vt n khác nhau khi c yêu cu; • Phân bit s khác nhau v hình dng ca các i tng (tròn, vuông, tam giác); • Phân bit s khác nhau v kích thc ca các i tng (to/nh, dài/ngn); • Phân loi các i tng theo trng lng (nng/nh); • Phân loi các i tng theo chiu cao (cao/thp). b. c im phát trin nhn thc ca tr mu giáo (3 — 6 tui) * la tui mu giáo, ba hình thc t duy c bn (t duy trc quan — hành ng, t duy trc quan hình tng, t duy lôgic) ã c hình thành, trong ó t duy trc quan hình tng là loi t duy c bn ca tr. Kh nng nhn thc ca tr c phát trin qua vic tip xúc, tìm hiu các dùng, chi và các nguyên vt liu, qua các hot ng tìm hiu thc vt, ng vt, các hin tng t nhiên. Chi là con ng ch yu tr mu giáo nhn thc th gii xung quanh. Tr chi không phi gii trí mà là hc, th tìm hiu, khám phá th gii xung quanh. * Nhà tâm lí hc Jean Piaget ã gii thích tính ham hiu bit ca tr và khát vng hành ng ca tr trong môi trng bi quá trình t iu chnh hay còn c gi là s làm cân bng. Khi gp iu gì ó trong môi trng không phù hp vi nhng kinh nghim và hiu bit ca tr, tr t tìm hiu trong trng thái không cân bng v tinh thn. tr li trng thái cân bng tinh thn, tr c thúc y hành ng trong môi trng. Tr có th thm dò các i tng hoc các ý tng bng cách tìm ra cái gì ó phù hp vi khung khái nim hin có ca tr — quá trình này gi là ng hóa. Trong quá trình ng hóa, có nhng khái nim c thay i hoc có nhng khái nim mi hình thành — quá trình thích nghi din ra. Qua quá trình ng hóa và thích nghi v tinh thn, vic hc s xut hin. Nghiên cu này ca ông ã có nh hng ln n vic dy khoa hc cho tr mm non và u tiu hc. Tr nh có vai trò tích cc trong s phát trin nhn thc ca mình thông qua tng tác qua li tích cc gia tr vi môi trng vt cht và môi ỨNG DỤNG PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC TÍCH CỰC TRONG LĨNH VỰC PHÁT TRIỂN NHẬN THỨC | 15
6. chuyn chú ý t mt thuc tính này sang thuc tính khác khi tr nhóm các i tng. Tr có th di chuyn nh th da vào kh nng tp trung chú ý, mc t duy, chng hn nh kh nng phân loi và xp hng các i tng. Các khái nim khoa hc và toán c tr hc qua tìm hiu và khám phá th gii hin tng gn gi to nn tng cho vic hc sau này. Khi tr khám phá và th nghim vi môi trng xung quanh, tr thu nhn các quá trình t duy khoa hc — hình thành các khái nim và gii quyt vn , ng thi tr cng thu nhn c kin thc. Giáo viên to môi trng th nghim s to c hi cho tr kin to hiu bit v các hin tng xung quanh. Tr mu giáo lnh hi khái nim qua thao tác bng tay, quan sát và khám phá. Nên giành thi gian cho tr th nghim và s dng tip cn th và sai. Các tri nghim v toán cho tr mu giáo nên tính n kh nng nhn thc ca tr. Tr cn các nguyên vt liu sn có gn gi vi cuc sng hng ngày cho các thao tác bng tay, các hành ng sp xp phân loi. Kh nng tr hiu khái nim liên quan n toán và khoa hc trong giai on tin thao tác c phát trin qua phân bit, phân loi và tng ng 1 — 1. Tr có th dùng phân bit so sánh v hình dng, kích thc và mu sc. Phân bit c im các i tng có th c dùng nhóm các i tng và xác nh th nào thuc v mt nhóm và th nào không thuc nhóm ó. Bit tng ng 1 — 1 là iu kin tiên quyt có th m, thêm, bt. i vi tr, vic i chiu so sánh các tp hp i trc hiu v s, trái li vic xp hng dn n kh nng xp th t theo kích thc, cu to, s lng và các thuc tính khác. i vi tr giai on t duy tin thao tác, vic hc m là bc trng yu hiu v s. Trc tiên, mun hc m tr cn dùng các t ch s m tng t, hoc các t ch s th t. Tip theo, tr hiu rng s liên tc ca các s m luôn theo th t ging nhau. Ri tr có th kt ni gia các s và quá trình m. Giáo viên nên cho tr c tri nghim nhiu vi các con s trc khi cho tr gi tên các ch s. Qua quan sát hoc phân bit, tr bt u có kinh nghim phân loi các i tng. Nh phân bit nhng im ging nhau và khác nhau, tr i n quyt nh cái gì thuc mt loi và cái gì không thuc phân loi ó. * c im phát trin nhn thc ca tr mu giáo c th hin các mc phát trin sau ây: ỨNG DỤNG PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC TÍCH CỰC TRONG LĨNH VỰC PHÁT TRIỂN NHẬN THỨC | 17
7. + Có th làm mt s thí nghim do cô hng dn và có th gii thích theo nhiu cách khác nhau. + Thng dành nhiu thi gian và chú ý hn vào các hot ng mà tr thích. Thích chi theo nhóm 5 — 6 tr và thích trao i trong nhóm nh. + Có th nm bt các khái nim tru tng nhng tr vn cn các s vic có thc gii thích các khái nim ó. + Thích v và vit ghi li các s vic. Họat động 2. Tìm hiểu nội dung giáo dục lĩnh vực phát triển nhận thức của trẻ mầm non. 1. NHIỆM VỤ Bn ã tng thc hin nhim v phát trin nhn thc cho tr mm non. Hãy vit ra nhng ni dung chính ca nhim v này tr li câu hi sau: Câu hi: Nêu ni dung chính và so sánh các ni dung phát trin nhn thc cho tr mm non theo tng tui. * Ni dung phát trin nhn thc tr tui nhà tr: * Ni dung phát trin nhn thc tr tui mu giáo: ỨNG DỤNG PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC TÍCH CỰC TRONG LĨNH VỰC PHÁT TRIỂN NHẬN THỨC | 19