Bài giảng môn Ngữ văn Lớp 7 - Tiết 59: Chơi chữ

Nội dung text: Bài giảng môn Ngữ văn Lớp 7 - Tiết 59: Chơi chữ

1. TRÖÔØNG thCs TAÂN THANH TAÂY
2. TIẾT 59: CHƠI CHỮ I. Thế nào là chơi chữ? Ví dụ: Bài ca dao Bà già đi chợ Cầu Đông, Bói xem một quẻ lấy chồng lợi chăng ? Thầy bói gieo quẻ nói rằng : Lợi thì có lợi nhưng răng không còn. * Ghi nhớ: Ch¬i ch÷ lµ lîi dông ®Æc s¾c vÒ ©m, vÒ nghÜa cña tõ ng÷ ®Ó t¹o s¾c th¸i dÝ dám, hµi híc, lµm cho c©u v¨n hÊp dÉn vµ thó vÞ.
3. TIẾT 59: CHƠI CHỮ I. Thế nào là chơi chữ? Ch¬i ch÷ lµ lîi dông ®Æc s¾c vÒ ©m, vÒ nghÜa cña tõ ng÷ ®Ó t¹o s¾c th¸i dÝ dám, hµi híc, lµm cho c©u v¨n hÊp dÉn vµ thó vÞ. II. C¸c lèi ch¬i ch÷ Ví dụ: Bài ca dao (I)-> Dïng tõ ng÷ ®ång ©m. (1) Sánh với Na-va “ranh tướng” Pháp Tiếng tăm nồng nặc ở Đông Dương. -> Dïng lèi nãi tr¹i ©m (gÇn ©m). (2) Mênh mông muôn mẫu một màu mưa Mỏi mắt miên man mãi mịt mờ. -> Dïng c¸ch ®iÖp ©m. (Tú Mỡ)
4. TIẾT 59: CHƠI CHỮ I. Thế nào là chơi chữ? Ch¬i ch÷ lµ lîi dông ®Æc s¾c vÒ ©m, vÒ nghÜa cña tõ ng÷ ®Ó t¹o s¾c th¸i dÝ dám, hµi híc, lµm cho c©u v¨n hÊp dÉn vµ thó vÞ. II. C¸c lèi ch¬i ch÷ Ví dụ: Bài ca dao -> Dïng tõ ng÷ ®ång ©m. (1) -> Dïng lèi nãi tr¹i ©m (gÇn ©m). (2) -> Dïng c¸ch ®iÖp ©m. (3) -> Dïng lèi nãi l¸i. (4) Ngọt thơm sau lớp vỏ gai, Quả ngon lớn mãi cho ai đẹp lòng Mời cô mời bác ăn cùng, Sầu riêng mà hóa vui chung trăm nhà. (Phạm Hổ) -> Dïng tõ ng÷ tr¸i nghÜa
5. TIẾT 59: CHƠI CHỮ Thảo luận nhóm (3’) Đọc bài thơ và cho biết tác giả đã dùng những từ ngữ nào để chơi chữ? Những từ ngữ đó có đặc điểm gì? Chẳng phải liu điu vẫn giống nhà, Rắn đầu biến học chẳng ai tha. -> Dùng từ Thẹn đèn hổ lửa đau lòng mẹ, đồng nghĩa, Nay thét mai gầm rát cổ cha. gần nghĩa Ráo mép chỉ quen tuồng nói dối, Lằn lưng cam chịu dấu roi tra. Từ nay Trâu Lỗ chăm nghề học, Kẻo hổ mang danh tiếng thế gia. (Lê Quý Đôn)
6. TIẾT 59: CHƠI CHỮ I. Thế nào là chơi chữ? II. C¸c lèi ch¬i ch÷ III. Luyện tập 2. Mỗi câu sau đây có những tiếng nào chỉ các sự vật gần gũi nhau ? Cách nói này có phải là chơi chữ không? -Trời mưa đất thịt trơn như mỡ, dò đến hàng nem chả muốn ăn. - Bà đồ Nứa đi võng đòn tre, đến khóm trúc, thở dài hi hóp. 3. Sưu tầm một số cách chơi chữ trong sách báo:
7. TIẾT 59: CHƠI CHỮ I. Thế nào là chơi chữ? II. C¸c lèi ch¬i ch÷ III. Luyện tập 4. Năm 1946, bà Hằng Phương biếu Bác Hồ một gói cam, Bác Hồ đã làm một bài thơ tỏ lòng cảm ơn như sau: Cảm ơn bà biếu gói cam Nhận thì không đúng, từ làm sao đây ? Ăn quả nhớ kẻ trồng cây, Phải chăng khổ tận đến ngày cam lai ? Trong bài thơ này, Bác Hồ đã dùng lối chơi chữ như thế nào ?
8. TIẾT 59: CHƠI CHỮ CHUÙC CAÙC EM HOÏC TOÁT !!!