Bài phát biểu cảm nghĩ về tác phẩm văn học Cảnh khuya – Hồ Chí Minh

Nội dung text: Bài phát biểu cảm nghĩ về tác phẩm văn học Cảnh khuya – Hồ Chí Minh

1. TRƯỜNG THCS TÂN THANH TÂY - BÀI PHÁT BIỂU CẢM NGHĨ VỀ TÁC PHẨM VĂN HỌC CẢNH KHUYA – Hồ Chí Minh Hồ Chủ tịch không những là vị lãnh tụ vĩ đại, người cha già của dân tộc Việt Nam mà còn là một nhà thơ lớn. Đọc bài thơ Cảnh khuya em càng thấy rõ hơn tâm hồn thi sĩ và tấm lòng người chiến sĩ trong Bác. Em thấy say mê cảnh đẹp hùng vĩ nên thơ của núi rừng Việt Bắc – cái nôi của cách mạng. Em cũng rất khâm phục, kính yêu lòng yêu nước vĩ đại của Bác: Tiếng suối trong như tiếng hát xa Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà. Bức tranh thiên nhiên đẹp của rừng Việt Bắc thể hiện ở hai câu thơ đầu: Tiếng suối trong như tiếng hát xa Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa Cảnh thiên nhiên núi rừng Việt Bắc bỗng trở nên thơ mộng hơn, tươi đẹp hơn nhờ biện pháp so sánh tài tình độc đáo: Tiếng suối trong như tiếng hát xa Âm thanh mới trong trẻo, du dương ngân nga làm sao. Âm “a” ở cuối câu gợi lên cung bậc của tiếng suối, tiếng suối đều đặn, miên man, mang lại cho tâm em một âm hưởng thiết tha, ngọt ngào mà sâu lắng. Nghệ thuật so sánh còn tạo ra một vẻ đẹp mới cho hình ảnh thơ : Bác biến dòng suối thành một con người có tâm hồn, có tình cảm, biến tiếng suối thành tiếng hát, một âm thanh rất trong trẻo, trẻ trung. Tiếng suối như có hồn của người nghệ sĩ. Bác đứng dưới rừng Việt Bắc thưởng thức tiếng suối, thưởng thức cảnh thiên nhiên của núi rừng khi đã về khuya. Phải rất say mê, chan hòa với thiên nhiên, hòa hợp thân thiết với thiên nhiên Bác mới nhìn thấy vẻ đẹp của thiên nhiên như thế. Thiên nhiên tạo ra vẻ đẹp trong tâm hồn Bác. Đọc đến đây dẫu không phải là một người nghệ sĩ, không thân thiết được với thiên nhiên như Bác, em cũng thấy lòng mình rung động mãnh liệt.Em thấy vô cùng sung sướng, xúc động và em như thấy con suối hiện ra trước mắt mình thật lung linh huyền ảo. Nếu như tiếng suối làm cho cảnh vật tĩnh lặng, sâu lắng thì ánh trăng làm cho cảnh vật thơ mộng hơn: Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa Trăng tròn vành vạnh tỏa ánh sáng xuống trần gian. Những lùm cây rậm rạp được trăng chiếu xuống như những sợi kim tuyến lấp lánh trang điểm trên mái tóc bồng bềnh của nàng thiếu nữ. Trăng soi qua kẽ lá, chiếu xuống đất tạo thành muôn vàn những đốm trắng nhỏ li ti trên mặt đất lấm tấm như hoa gấm. Trăng, cây cổ thụ, bóng hoa tuy ở ba tầng bậc khác nhau nhưng chúng không cách biệt mà gắn bó, đan xen vào nhau, lồng vào nhau, tôn thêm vẻ đẹp cho nhau. Chúng cũng sống động lên nhờ điệp từ “lồng”. Trước mắt em là một bức tranh tươi đẹp, các nét cảnh hòa quyện đan xen khiến cho bức tranh càng lung linh, huyền ảo hơn. Bức tranh đó làm em say mê, ngây ngất. Cảnh rừng Việt Bắc rất phong phú nhưng Bác chỉ khắc họa một vài nét: ánh trăng, tiếng suối. Tuy nhiên em vẫn hình dung thấy một bức tranh thiên nhiên tươi đẹp trong tâm hồn tinh tế, nhạy cảm của Người. Phải chăng Bác thao thức, chưa ngủ vì cảnh thiên nhiên quá đẹp ? Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ
2. cha biết chừng nào. Và ta chợt nghĩ : chao ôi hai thế hệ với biết bao khác biệt nhưng vẫn cứ có một sợi dây vô hình gắn chặt họ vào nhau. Một sự kết tinh thật diệu kì. Nhìn biển khơi vô cùng vô tận, em bé nảy sinh thắc mắc : Sao xa kia chỉ thấy nước với trời Không thấy đất, thấy cây, thấy nhà ở đó? Một câu hỏi thật ngây thơ, trong trẻo và đáng yêu lạ lùng. Hình như điều em bé mong mỏi được cha trả lời cũng chính là điều mà đã có lúc tuổi thơ ta từng trăn trở. Thế giới này thật bí ẩn và hấp dẫn làm sao. Cũng như em bé trong bài thơ, ta cũng mong mỏi được biết gì đằng sau bức màn kì bí ấy của thăm thẳm đại dương : Cha mỉm cười xoa đầu con nhỏ Theo cánh buồm đi mãi đến nơi xa Vẫn có cây, có cửa, có nhà Vẫn là đất nước của ta Lời đáp của người cha thật ngọt ngào, trìu mến và thú vị làm sao. Cánh buồm trắng trong bài thơ lập tức trở thành chiếc chìa khóa vàng để em bé thực hiện mơ ước của mình : Em lại chỉ cánh buồm xa nói khẽ Cha mượn cho con buồm trắng nhé Để con đi Hình ảnh cánh buồm trên biển thường gợi nhớ, gợi ước mơ về những chuyến đi xa. Cha đã khơi dậy cho con ước mơ trong câu trả lời của mình. Vì thế, không một phút chần chừ, em bé đã tỏ bày mong muốn ngây thơ, hồn nhiên nhưng vô cùng táo bạo. Bạn đọc, nhất là tuổi nhỏ chúng em thực sự cảm thấy rạo rực hẳn lên từ ước muốn mãnh liệt ấy của em bé trong bài thơ.Em bé muốn tự mình thực hiện ước mơ ấy, muốn đến nơi cha chưa hề đến chứ đâu chịu bằng lòng dừng lại ở những gì cha kể. Đó là khát vọng vươn tới những chân trời xa của Tổ quốc. Một ước mơ thật đẹp và đáng khâm phục làm sao! Vậy nên, ta sẽ hiểu vì sao “cha trầm ngâm nhìn mãi cuối chân trời” và nghe lòng mình xao xuyến : Lần đầu tiên trước biển khơi vô tận Cha gặp lại mình trong tiếng ước mơ con Hình ảnh thơ bộc lộ sự xúc động dâng trào trong lòng người cha khi khát vọng của con đã dội vào kí ức của lòng cha thời trẻ. Ước mơ, nhiệt tình của cha như được thổi bùng lên. Cha “gặp lại mình” hay sự tiếp nối giữa các thế hệ để thực hiện những ước mơ đẹp đẽ của con người ? Ý nghĩa bài thơ cứ thế nhân lên, càng lúc càng thắp nhen trong lòng người đọc bao hoài bão, bao ước vọng, bao khao khát chân chính, cao đẹp. Những cánh buồm thực sự là một bài ca đẹp về tình cha con đằm thắm, là sự tiếp nối giữa các thế hệ trong việc thực hiện ước mơ chung. Bài thơ sẽ mãi sống trong cùng năm tháng để chắp cánh cho bao mơ ước tươi sáng của con người. Em tin chắc như thế. Ngaøy soaïn: T3/2/2014 Tuaàn 25 - Tieát 98,99 Ngaøy daïy : 27.2&1.3.2014
3. vaø chæ huy cuoäc chieán ñaáu cuûa boä ñoäi vaø nhaân daân ta. -Ñoïc caùc töø khoù -> giải -Yeâu caàu ñoïc caùc töø khoù cuûa baøi ? thích. II. ÑOÏC-HIEÅU VAÊN BAÛN: Hoaït ñoäng 2: (10’) Höôùng daãn hoïc sinh ñoïc vaên baûn. Muïc tieâu : HS bieát caùch ñoïc thô töï 1) Ñoïc: söï ñöôïc vieát theo theå thô naêm chöõ. HD : Ñoïc nhòp chaäm, nhòp thaáp ôû - Theo doõi. ñoaïn ñaàu vaø nhòp nhanh hôn, gioïng cao hôn moät chuùt ôû ñoaïn sau, khoå cuoái cuøng caàn ñoïc chaäm vaø maïnh ñeå khaúng ñònh moät chaân lí. -Ñoïc theo yeâu caàu cuûa giaùo -Ñoïc tröôùc moät ñoaïn vieân. 2) Boá cuïc: Chia laøm 3 ñoaïn -Yeâu caàu hoïc sinh ñoïc tieáp -Nhaän xeùt. Ñ1: 9 khoå ñaàu -> Caâu chuyeän -Nhaän xeùt – söûa sai. - Tìm boá cuïc cuûa baøi. thöù nhaát cuûa anh ñoäi vieân vôùi H.Em haõy chia boá cuïc cuûa baøi ? - Nhaän xeùt- boå sung. BH. Ñ2: Töø khoå 10-> 15 -> Caâu chuyeän thöù 2 giöõa Baùc vaø anh ñoäi vieân. Ñ3: Khoå 16 -> Suy ngaãm cuûa anh ñoäi vieân khi thöùc luoân cuøng Baùc. Hoaït ñoäng 3: (60’) Tìm hieåu baøi 3) Hieåu vaên baûn: thô . Muïc tieâu : HS Naém ñöôïc vaøi neùt veà noäi dung ngheä thuaät cuûa baøi thô. -Keå laïi caâu chuyeän khoâng H.Baøi thô keå veà chuyeän gì ? nguû treân ñöôøng ñi chieán -Baøi thô keå moät caâu chuyeän dòch. khoâng nguû cuûa Baùc treân ñöôøng H.Em haõy toùm taét dieãn bieán caâu -Keå toùm taét laïi caâu chuyeän. ñi chieán dòch trong khaùng chieán chuyeän ñoù ? choáng Phaùp. - Nhaän xeùt - söûa sai. + Hoaøn caûnh: Trôøi möa vaø H.Baøi thô coù maáy nhaân vaät ? -Hai nhaân vaät ñoù laø Baùc vaø laïnh. anh ñoäi vieân. + Thôøi gian: Moät ñeâm khuya. H.Anh ñoäi vieân thöùc daäy maáy laàn -Coù 3 laàn anh ñoäi vieân thöùc + Ñòa ñieåm: Trong tuùp leàu ? daäy. tranh xô xaùc. - Baên khoaên, lo laéng, theo a) Taâm traïng cuûa anh ñoäi H.Taâm traïng cuûa anh ñoäi vieân doõi töøng cöû chæ cuûa Baùc. vieân ñoái vôùi Baùc: dieãn bieán nhö theá naøo trong laàn -Khi thaáy Baùc khoâng nguû anh thöùc giaác ñaàu tieân ? - Khoâng muoán caâu chuyeän ñoäi vieân : H.Vì sao nhaø thô khoâng keå, taû laàn bò truøng laëp. + Ngaïc nhieân ñeán xuùc ñoäng thöùc daäy thöù 2 ? + Anh chöùng kieán caûnh Baùc chaêm soùc cho caùc chieán só aân caàn nhö ngöôøi cha lo cho con. - Hoát hoaûng giaät mình. + Laàn thöù 3 thöùc daäy anh thaáy H.Taâm traïng thaùi ñoä cuûa anh ñoäi Baùc vaãn chöa nguû anh hoát
4. thô chæ laø moät ñeâm trong voâ vaøn thô leân moät taàm khaùi quaùt lôùn. nhöõng ñeâm khoâng nguû cuûa Baùc, vieäc Baùc khoâng nguû ñeå lo cho boä ñoäi vaø daân coâng laø leõ thöôøng tình vì Baùc laø Hoà Chí Minh vò laõnh tuï -Baøi thô 5 tieáng moãi khoå 4 cuûa daân toäc vaø laø ngöôøi cha thaân doøng. yeâu cuûa daân toäc. H.Baøi thô ñöôïc laøm theo theå thô gì * Theå thô: ? Theå thô aáy coù thích hôïp vôùi caùch -Baøi thô 5 chöõ, moãi ghöõ 4 doøng keå chuyeän cuûa baøi thô khoâng ? vaàn lieàn ôû moãi chöõ cuoái doøng 2, - Tìm töø laùy trong baøi vaø 3. neâu giaù trò bieåu caûm cuûa caùc -Theå thô 5 tieáng trong thô ca töø laùy ñoù . thöôøng thaáy ôû moät soá caâu tuïc H.Tìm caùc töø laùy trong baøi vaø cho ngöõ vaø moät soá baøi veø keå bietá gía trò bieåu caûm cuûa 1 soá töø chuyeän. laùy maø em cho laø ñaëc saéc? -Töø laùy: Traàm ngaâm, xô xaùc, ñinh ninh, phaêng phaéc, loàng loäng. -> Töø laùy taêng giaù trò mieâu taû taïo hình. -Töø laùy: Mô maøng, thaàm thì, naèng naëc. -> Taêng giaù trò bieåu caûm dieãn Hoaït ñoäng 3: (10’) HDHS toång -Neâu ngheä thuaät baøi thô . taû cuï theå caùc traïng thaùi, tình keát. caûm, caûm xuùc. Muïc tieâu : HS khaùi quaùt ñöôïc noäi III. TOÅNG KEÁT: dung, ngheä thuaät baøi thô. H.Em haõy neâu neùt ñaëc saéc cuûa baøi 1) Ngheä thuaät: thô ? -Löïa choïn, söû duïng theå thô 5 chöõ, keát hôïp mieâu taû, keå vôùi bieåu caûm. - Löïa choïn, söû duïng lôøi thô giaûn dò, coù nhieàu hình aûnh theå -Neâu noäi dung chính cuûa baøi hieän tình caûm töï nhieân, chaân thô thaønh. -Söû duïng töø laùy taïo giaù trò gôïi hình vaø bieåu caûm, khaéc hoïa H.Noäi dung chính cuûa baøi noùi leân hình aûnh cao ñeïp veà Baùc Hoà ñieàu gì ? kính yeâu. -Ñoïc ghi nhôù SGK. 2) YÙ nghóa : Baøi thô theå hieän taám loøng yeâu thöông bao la cuûa Baùc vôùi boä ñoäi vaø nhaân nhaân ñoàng thôøi theå hieän tình caûm -Yeâu caàu hoïc sinh ñoïc ghi nhôù. -Ñoïc dieãn caûm baøi thô. yeâu kính, caûm phuïc cuûa boä ñoäi, Hoaït ñoäng 7: ( 5’) HDHS luyeän - Nhaän xeùt. cuûa nhaâ daân ta ñoái vôùi Baùc. taäp. * Ghi nhôù : SGK Muïc tieâu : HS reøn kó naêng ñoïc. IV. LUYEÄN TAÄP: