Đề cương ôn tập học kì 2 môn Vật lý lớp 9

Nội dung text: Đề cương ôn tập học kì 2 môn Vật lý lớp 9

1. Ôn tập lý 9 Lưu ý: Đề cương chỉ tập trung vào kiến thức trọng tâm, học sinh phải tham khảo các tài liệu khác để hoàn chỉnh kiến thức bộ môn ®Ò c­¬ng «n tËp vËt lý 9 - häc kú i Caâu 1: Phaùt bieåu ñònh luaât OÂm. Vieát coâng thöùc ñònh luaät Höôùng daãn “Cöôøng ñoä doøng ñieän qua daây daãn tyû leä thuaän vôùi hieäu ñieän theá ñaët vaøo hai ñaàu daây vaø tyû leä nghòch vôùi ñieän trôû cuûa daây” U I: Cöôøng ñoä doøng ñieän (A) Coâng thöùc: I Vôùi: U: Hieäu ñieän theá (V) R R: Ñieän trôû ( ) Caâu 2: Ñieän trôû cuûa daây daãn laø gì? Neâu yù nghóa cuûa ñieän trôû. Höôùng daãn U Trò soá R khoâng ñoåi vôùi moät daây daãn ñöôïc goïi laø ñieän trôû cuûa daây daãn ñoù. I * YÙ nghóa cuûa ñieän trôû: Ñieän trôû cuûa moät daây daãn laø ñaïi löôïng ñaëc tröng cho tính caûn trôû doøng ñieän cuûa daây daãn ñoù. Caâu 3: Ñieän trôû cuûa daây daãn phuï thuoäc nhö theá naøo vaøo nhöõng yeáu toá cuûa daây daãn? Vieát bieåu thöùc bieåu dieãn söï phuï thuoäc aáy. Neâu yù nghóa cuûa ñieän trôû suaát. Höôùng daãn “Ñieän trôû daây daãn tyû leä thuaän vôùi chieàu daøi cuûa daây, tæ leä nghòch vôùi tieát dieän cuûa daây vaø phuï thuoäc vaøo vaät lieäu laøm daây daãn” R: ñieän trôû daây daãn ( ) l l: chieàu daøi daây daãn (m) Coâng thöùc: R vôùi: S S: tieát dieän cuûa daây (m2) : ñieän trôû suaát ( .m) * YÙnghóa cuûa ñieän trôû suaát - Ñieän trôû suaát cuûa moät vaät lieäu (hay moät chaát lieäu) coù trò soá baèng ñieän trôû cuûa moät ñoaïn daây daãn hình truï ñöôïc laøm baèng vaät lieäu ñoù coù chieàu daøi laø 1m vaø tieát dieän laø 1m2. .8 VD: cu= 1.7.10  .m là có ý nghĩa gì? Dây đồng có chiều dài 1m, tiết diện m2 thì có điện trở R=1.7.10.8  Ñieän trôû suaát cuûa vaät lieäu caøng nhoû thì vaät lieäu ñoù daãn ñieän caøng toát. Caâu 4: Bieán trôû laø gì? Coù taùc duïng nhö theá naøo? Neâu caáu taïo cuûa bieán trôû con chaïy. Haõy keå teân moät soá bieán trôû thöôøng söû duïng. Höôùng daãn Bieán trôû: laø ñieän trôû coù theå thay ñoåi trò soá vaø ñöôïc duøng ñeå thay ñoåi cöôøng ñoä doøng ñieän trong maïch. Caáu taïo cuûa bieán trôû con chaïy ( tay quay ): goàm con chaïy ( tay quay ) C vaø cuoän daây daãn baèng hôïp kim coù ñieän trôû suaát lôùn ñöôïc cuoán ñeàu ñaën doïc theo moät loõi baèng söù Caùc loaïi bieán trôû ñöôïc söû duïng laø: bieán trôû con chaïy, bieán trôû tay quay, bieán trôû than (chieát aùp). 1
2. Ôn tập lý 9 “Nhieät löôïng toûa ra treân daây daãn khi coù doøng ñieän chaïy qua tæ leä thuaän vôùi bình phöông cöôøng ñoä doøng ñieän, vôùi ñieän trôû vaø thôøi gian doøng ñieän chaïy qua” Q: nhieät löôïng toûa ra (J) Coâng thöùc: Q = I2.R.t vôùi: I: cöôøng ñoä doøng ñieän (A) R: ñieän trôû ( ) t: thôøi gian (s) Neáu nhieät löôïng Q tính baèng ñôn vò calo (cal) thì ta coù coâng thöùc: Q = 0,24.I2.R.t Caâu 9: Ñeå ñaûm baûo an toaøn khi söû duïng ñieän, ta caàn phaûi tuaân theo nhöõng quy taéc naøo? Höôùng daãn - Chæ laøm thí nghieäm vôùi hieäu ñieän theá döôùi 40V - Söû duïng caùc day daãn coù voû boïc caùch ñieän ñuùng tieâu chuan - Phaûi maéc caàu chì cho moãi duïng cuï ñieän ñeû ngaét maïch töï ñoäng khi ñoaûn maïch. - Khi tieáp xuùc vôùi maïng ñieän gia ñình can löu yù can thaän. - Ngaét ñieän tröôùc khi söûa chöõa - Ñaûm baûo caùch ñieän giöõa ngöôøi vaø neàn nhaø trong khi söûa chöõa. - Noái ñaát cho voû kim loaïi cuûa caùc duïng cuï ñieän Caâu 10: Vì sao can phaûi söû duïng tieát kieäm ñieän naêng? Haõy neâu caùc bieän phaùp söû duïng tieát kieäm ñieän naêng? Höôùng daãn Caàn phaûi tieát kieäm ñieän naêng vì: - Giaûm chi tieâu cho gia ñình. - Caùc duïng cuï vaø thieát bò ñieän ñöôïc söû duïng laâu beàn hôn. - Giaûm bôùt caùc söï coá gaây toån haïi chung do heä thoáng cung caáp ñieän bò quaù taûi, ñaëc bieät trong nhöõng giôø cao ñieåm. - Daønh phaàn ñieän naêng tieát kieäm cho saûn xuaát. Caùc bieän phaùp tieát kieäm ñieän naêng: - Caàn phaûi löïa choïn, söû duïng caùc duïng cuï thieát bò ñieän coù coâng suaát phuø hôïp. - Chæ söû duïng caùc duïng cuï hay thieát bò ñieän trong thôøi gian can thieát. Caâu 11: Nam chaâm laø gì? Keå teân caùc daïng thöôøng gaëp. Neâu caùc ñaëc tính cuûa nam chaâm. Höôùng daãn - Nam chaâm laø nhöõng vaät coù ñaëc tính huùt saét (hay bò saét huùt). - Caùc daïng nam chaâm thöôøng gaëp: kim nam chaâm, nam chaâm thaúng, nam chaâm hình chöõ U. - Ñaëc tính cuûa nam chaâm: + Nam chaâm coù hai cöïc: moät cöïc laø cöïc Baéc (kí hieäu N, sôn maøu ñoû), moät cöïc laø cöïc Nam (kí hieäu S, sôn maøu xanh hoaëc traéng ). + Hai nam chaâm ñaët gaàn nhau thì töông taùc vôùi nhau: Caùc cöïc cuøng teân thì ñaåy nhau, caùc cöïc khaùc teân thì huùt nhau. Caâu 12: Löïc töø laø gì? Töø tröôøng laø gì? Caùch nhaän bieát töø tröôøng? 3
3. Ôn tập lý 9 Caâu 17: Neâu ñieàu kieän sinh ra löïc ñieän töø? Chieàu cuûa löïc ñieän töø phuï thuoäc yeáu toá naøo? Phaùt bieåu qui taéc baøn tay traùi. Höôùng daãn - Ñieàu kieän sinh ra löïc ñieän töø: Moät daây daãn coù doøng ñieän chaïy qua ñaët trong töø tröôøng vaø khoâng song song vôùi ñöôøng söùc töø thì chòu taùc duïng cuûa löïc ñieän töø. Chieàu cuaû löïc ñieän töø phuï thuoäc : Chieàu doøng ñieän chaïy trong day daãn vaø chieàu cuûa ñöôøng söùc töø - Qui taéc baøn tay traùi: Ñaët baøn tay traùi sao cho caùc ñöôøng söùc töø höôùng vaøo loøng baøn tay, chieàu töø coå tay ñeàn ngoùn tay giöõa höôùng theo chieàu doøng ñieän thì ngoùn tay caùi choaõi ra 90o chæ chieàu cuûa löïc ñieän töø. Caâu 18: Haõy neâu nguyeân taéc, caáu taïo vaø hoaït ñoäng, söï bieán ñoåi naêng löôïng cuûa ñoäng cô ñieän moät chieàu. Höôùng daãn - Nguyeân taéc: Ñoäng cô ñieän moät chieàu hoaït ñoäng döïa treân taùc duïng cuûa töø tröôøng leân khung daây daãn coù doøng ñieän chaïy qua. - Caáu taïo: Ñoäng cô ñieän moät chieàu coù hai boä phaän chính laø nam chaâm taïo ra töø tröôøng vaø khung daây daãn coù doøng ñieän chaïy qua. - Hoaït ñoäng: Khi khung daây daãn ñaët trong töø tröôøng vaø cho doøng ñieän chaïy qua thì döôùi taùc duïng cuûa löïc ñieän töø khung daây seõ quay. - Söï bieán ñoåi naêng löôïng: Khi ñoäng cô ñieän moät chieàu hoaït ñoäng, ñieän naêng ñöôïc bieán ñoåi thaønh cô naêng. Caâu 19: Doøng ñieän caûm öùng laø gì? Neâu ñieàu kieän xuaát hieän doøng ñieän caûm öùng? Hieän töôïng caûm öùng ñieän töø laø gì? Höôùng daãn - Duøng nam chaâm ñeå taïo ra doøng ñieän trong cuoän daây daãn kín. Doøng ñieän taïo ra theo caùch ñoù goïi laø doøng ñieän caûm öùng. - Ñieàu kieän xuaát hieän doøng ñieän caûm öùng: Doøng ñieän caûm öùng xuaát hieän trong cuoän daây daãn kín khi soá ñöôøng söùc töø xuyeân qua tieát dieän S cuûa cuoän daây bieán thieân. - Hieän töôïng caûm öùng ñieän töø : laø hieän töôïng xuaát hieän doøng ñieän caûm öùng. MOÂT SOÁ BAØI TAÄP ÑÒNH TÍNH 1. Khi bóng đèn bị đứt dây tóc, ta có thể lắc cho hai đầu dây tóc ở chỗ bị đứt dính lại với nhau và có thể sử dụng thêm một thời gian nữa. Hỏi khi đó công suất và độ sáng của đèn lớn hay nhỏ hơn so với lúc chưa bị đứt ? Tại sao ? 2.Viết công thức tính điện trở tương đương của đoạn mạch điện gồm: a, R1 nt ( R2 //R3 ) . b,( R1 nt R2) //R3. -Có mấy cách mắc 3 điện trở giống nhau thành một mạch điện ( 4 cách) -Có mấy cách mắc 3 điện trở khác nhau thành một mạch điện ( 8 cách 3. Điện trở suất của một chất là gì? Nói điện trở xuất của đồng là 1,7.10 -8 Ω.m ghĩa là thế nào? Tính điện trở của dây đồng dài 100m , tiết diện 0,2 mm2 5
4. Ôn tập lý 9 18. Vôùi qui öôùc: + Doøng ñieän coù chieàu töø sau ra tröôùc trang giaáy. . Doøng ñieän coù chieàu töø tröôùc ra sau trang giaáy. Tìm chieàu cuûa löïc ñieän töø taùc duïng vaøo daây daãn coù doøng ñieän chaïy qua trong caùc tröôøng hôïp sau: N + S N . S b) c) 19 Xaùc ñònh cöïc cuûa nam chaâm trong caùc tröôøng hôïp sau. Vôùi F laø löïc ñieän töø taùc duïng vaøo daây daãn: F F . + . F a) b) c) 20. Xaùc ñònh chieàu doøng ñieän chaïy trong daây daãn trong caùc tröôøng hôïp sau: N S N F F F S N S a) b) c) MỘT SỐ BÀI TẬP VÍ DỤ CỤ THỂ: 1. Cho điện trở R1=30Ω mắc nối tiếp với điện trở R2 vào hiệu điện thế không đổi 12V, khi đó cường độ dòng điện đi qua mạch là 0,2A. a. Tính giá trị điện trở R2. -6 b. Biết điện trở R 2 làm bằng dây dẫn có ρ=0,4.10 Ωm, chiều dài l=800cm. Tính tiết diện của dây dẫn làm điện trở R2. 2. Cho điện trở R 1 = 100 Ω chỉ chịu được cường độ dòng điện lớn nhất là 2A, điện trở R 2= 25 Ω chỉ chịu được cường độ dòng điện lớn nhất là 1A. a. Hỏi nếu mắc hai điện trở này nối tiếp với nhau thì có thể mắc hai điện trở này vào hiệu điện thế tối đa bằng bao nhiêu để hai điện trở không bị hư? b. Hỏi nếu mắc hai điện trở này song song với nhau thì có thể mắc hai điện trở này vào hiệu điện thế tối đa bằng bao nhiêu để hai điện trở không bị hư? 7
5. Ôn tập lý 9 b. Nếu gập đôi sợi dây đun lại thì thời gian đun nước tăng hay giảm? Bao nhiêu lần? 13) Cho mạch điện như hình vẽ, trong đó R1= 5  , R2=12  , R3= 8  , R4 =20  ; hiệu điện thế là 30V. a) Tính điện trở tương đương của toàn mạch b) Tìm cường độ dòng điện qua mỗi điện trở R2 D R3 c) Tính hiệu thế UAC, UCD R1 A B R4 14) Trên 1 biến trở con chạy có ghi 50  -2,5A. a) Con số 50  -2,5A cho ta biết điều gì? b) Tính hiệu điện thế lớn nhất được phép dặt vào 2 đầu dây cố định của biến trở. c) Biến trở được làm bằng dây dẫn hợp kim nikêlin có điện trở suất 0,4.106  .m và có chiều dài 25m.Tính tiết diện của dây dẫn dùng để làm biến trở. 15) Trên 1 bóng đèn xe máy có ghi 12V-6W và đèn này được sử dụng với đúng hiệu điện thế định mức trong 1 giờ .Hãy tính: a.Điện trở của đèn khi đó b.Điện năng mà đèn sử dụng trong thời gian trên. 16) Một biến trở con chạy có điện trở lớn nhất là 22  .Dây điện trở của biến trở là 1 dây hợp kim nicrôm có tiết diện 0,25mm2 và được quấn đều xung quanh 1 lõi sứ tròn có đường kính 2cm.Tính số vòng dây của biến trở này. 17) cho maïch ñieän nhö hình veõ: Trong ñoù ñieän trôû R1 = 5  R2=15  , voân keá chæ 3V a)Soá chæ cuûa ampe keá laø bao nhieâu? b)Tính hieäu ñieän theá giöõa hai ñaàu AB cuûa ñoaïn maïch 9