Phương pháp giải nhanh bài toán trắc nghiệm khách quan - Trần Minh Trường

Nội dung text: Phương pháp giải nhanh bài toán trắc nghiệm khách quan - Trần Minh Trường

1. PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BA TRI TRƯỜNG THCS BẢO THẠNH SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM Đề tài: Môn: HÓA HỌC Đề tài thuộc lĩnh vực chuyên môn : HÓA HỌC Họ và tên người thực hiện : TRẦN MINH TRƯỜNG Chức vụ : TỔ TRƯỞNG Sinh hoạt tổ chuyên môn : HÓA – SINH Ba Tri, ngày 05 tháng 02 năm 2010 NĂM HỌC: 2009-2010
2. Trường THCS Bảo Thạnh Người thực hiện: Trần Minh Trường PHẦN MỞ ĐẦU I/- BỐI CẢNH CỦA ĐỀ TÀI: Trong một xã hội đang phát triển nhanh theo cơ chế thị trường cạnh tranh gay gắt như hiện nay thì việc phát hiện sớm, giải quyết nhanh, sáng tạo và hợp lý về những vấn đề nãy sinh trong thực tiễn là một năng lực đảm bảo sự thành đạt trong học tập và cuộc sống. Vì vậy để đào tạo ra con người có được năng lực đó thì phải học tập thật tốt bằng cách luyện tập thường xuyên, đặc biệt là luyện tập qua hình thức trắc nghiệm khách quan: vì bài tập trắc nghiệm khách quan là một trong những công cụ đo lường kết quả học tập của học sinh. II. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI: Qua thực tế giảng dạy bộ môn Hóa học THCS cho thấy: - Đa số học sinh nắm được kiến thức cơ bản, biết phương pháp chung làm một bài toán hóa học, nhưng giải những bài toán trắc nghiệm phải mất rất nhiều thời gian vì giải theo phương pháp thông thường. Để giúp học sinh phát hiện và tìm ra sự lựa chọn chính xác trong thời gian nhanh nhất tôi xin giới thiệu: “Phương pháp giải nhanh bài toán trắc nghiệm khách quan” III. PHẠM VI VÀ ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU: - Đề tài này được viết theo chuẩn kiến thức: môn Hóa học cấp THCS - Đối tượng nghiên cứu là những học sinh đang học lớp 8, 9 của Trường THCS Bảo Thạnh IV. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU: - Phát huy tính tích cực, chủ động sáng tạo của học sinh. - Rèn kỹ năng phát hiện và giải nhanh các bài toán hóa học. - Làm cho học yêu thích bộ môn hóa học để nâng cao chất lượng bộ môn V. ĐIỂM MỚI TRONG KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU: - Hướng dẫn học sinh giải bài toán hóa học theo phương pháp giải nhanh tạo cơ sở cho học sinh hứng thú và yêu thích môn Hóa học. - Đề tài này mang tính thực tiễn cao, làm tăng khả năng nhạy bén trong học tập và phát triển tư duy của học sinh. Phương pháp giải nhanh bài toán trắc nghiệm khách quan Trang 1
3. Trường THCS Bảo Thạnh Người thực hiện: Trần Minh Trường - Nhiều gia đình phụ huynh chưa thật sự quan tâm đến việc học của con em nên đa số học sinh chưa có tinh thần học tập tốt.  Phương pháp giải nhanh bài toán trắc nghiệm khách quan sẽ: ▪ Phát triển tư duy nhận thức của học sinh. ▪ Phát hiện ra những học sinh có năng khiếu môn Hóa học. ▪ Làm học sinh hứng thú khi học môn Hóa học và yêu thích bộ môn. III/- CÁC BIỆN PHÁP TIẾN HÀNH ĐỂ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ: 1/- Các biện pháp tiến hành: - Giáo viên phải trang bị cho học sinh vốn kiến thức cơ bản về môn Hóa học. - Giúp cho học sinh phân tích, tìm hiểu kỹ đề bài để qua đó kích thích cho học sinh phát hiện ra vấn đề. - Chọn những bài toán từ dễ đến khó và các bài toán đó phải có phương pháp giải nhanh. - Chọn các bài toán trắc nghiệm có tính chất nâng cao dần mức độ tư duy, khả năng phân tích phán đoán, và đồng thời rèn khả năng tính nhanh cho học sinh. - Hướng dẫn gợi ý để học sinh phát hiện ra vấn đề, để học sinh tự tìm ra cách giải quyết vấn đề. 2/- Một số bài tập minh họa: Bài tập 1: Trong các hợp chất sau, hợp chất nào có hàm lượng % của cacbon lớn nhất: A. BaCO3 ; B. CaCO3 ; C. MgCO3 ; D. Na2CO3  Cách giải nhanh Phát hiện vấn đề : Trong 4 hợp chất trên, lượng cacbon là như nhau. Giải quyết vấn đề : Vậy chất nào có khối lương mol nhỏ nhất thì chất đó có chứa hàm lượng % cacbon lớn nhất Kết luận: Câu đúng: C. MgCO3 Bài tập 2: Trong các hợp chất sau, hợp chất nào có hàm lượng % của sắt nhỏ nhất: A. FeSO4 ; B. FeS2 ; C. Fe2O3 ; D. Fe2(SO4) Phương pháp giải nhanh bài toán trắc nghiệm khách quan Trang 3
4. Trường THCS Bảo Thạnh Người thực hiện: Trần Minh Trường  Cách giải nhanh - Phát hiện vấn đề: M M 100(g) KHCO3 CaCO3 - Giải quyết vấn đề: Fe + 2HCl FeCl2 + H2  CaO + 2HCl CaCl2 + H2O 20 n n 0,2(mol) CO2 hh 100 V 0,2.22,4 4,48(lit) CO2 Kết luận: Câu đúng: B Bài tập5: Cho 20 gam hỗn hợp Mg và Fe tác dụng hết với dung dịch HCl thu được 1 gam khí hiđro. Khối lượng muối tạo ra trong dung dịch là: A. 20(g) ; B. 30(g) ; C. 21(g) ; D.55,5(g)  Cách giải nhanh - Phát hiện vấn đề : Từ công thức HCl ta thấy cứ 1 mol nguyên tử H thoát ra thì cũng có 1 mol nguyên tử Cl tạo muối - Giải quyết vấn đề : Muốn tìm khối lượng muối thì lấy khối lượng kim loại cộng với khối lượng gốc axit Khối lượng muối = 20 + 35,5.1= 55,5gam Kết luận: Câu đúng: D Bài tập 6: Khử hoàn toàn 5,8 gam oxit sắt bằng CO ở nhiệt độ cao, sản phẩm khí dẫn vào dung dịch Ca(OH)2 dư tạo ra 10 gam kết tủa. Công thức oxit sắt là: A. FeO ; B. Fe2O3 ; C. Fe3O4 ; D. không xác định  Cách giải nhanh - Phát hiện vấn đề : Phương pháp giải nhanh bài toán trắc nghiệm khách quan Trang 5
5. Trường THCS Bảo Thạnh Người thực hiện: Trần Minh Trường Muối tạo thành sau phản ứng là do sự kết hợp của các kim loại trong kiềm với các gốc trong axit - Giải quyết vấn đề: Khối lượng muối tạo thành: mmuối = mNa + mCa + mSO4 + mCl = 23.0,3 + 40.0,05 + 96.0,1+ 0,2.35,5 = 25,6 gam Kết luận: Câu đúng: D Bài tập 9: Khi đốt cháy hoàn toàn một thể tích hiđrocacbon X thu được thể tích khí CO 2 bằng với thể tích hiđrocacbon X khi đem đốt (đo trong cùng điều kiện). công thức phân tử hiđrocacbon là: A. CH4; B. C2H2; C. C2H4; D. C2H6  Cách giải nhanh - Phát hiện vấn đề: Khi đốt cháy hoàn toàn thì số nguyên tử C trong CO2 sinh ra luôn bằng số nguyên tử C trong X - Giải quyết vấn đề: Trong những hiđrocacbon chỉ có CH4 là khi đốt cháy cho VCO2 = Vhiđrocacbon CH4 + 2O2 CO2 + 2H2O V lít V lít Kết luận: Câu đúng: A Bài tập 10: Đốt cháy hoàn toàn m gam hỗn hợp gồm CH4, C3H6 và C4H10 thu được 17,6 gam CO2 và 10,8 gam nước. Giá trị của m là: A. 4,8(g) ; B. 1,2(g) ; C. 5(g) ; D.6(g)  Cách giải nhanh - Phát hiện vấn đề: Khi đốt cháy hiđrocacbon thì cacbon tạo ra CO 2 và hiđro tạo ra H 2O. Tổng khối lượng C và H trong CO2 và H2O phải bằng khối lượng của hiđrocacbon Phương pháp giải nhanh bài toán trắc nghiệm khách quan Trang 7
6. Trường THCS Bảo Thạnh Người thực hiện: Trần Minh Trường  Cách giải các bài tập trong từng ví dụ trên thì giống nhau, nhưng dữ kiện của mỗi đề bài thì khác nhau. Như vậy vừa hình thành được kĩ năng giải bài tập, vừa đào sâu, mở rộng được kiến thức và sẽ không làm cho học sinh nhàm chán. IV. HIỆU QUẢ SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM: Qua một số kinh nghiệm được tổng kết “Phương pháp giải nhanh bài toán trắc nghiệm khách quan ” mà tôi đã trình bày ở trên, đã được áp dụng ở các năm học gần đây cũng như trong thực tại và bằng những kiểm nghiệm qua khảo sát chất lượng bộ môn, tiết ôn tập, bài tập tại lớp, bài tập về nhà, kiểm tra định kì, kiểm tra học kỳ, được áp dụng cho các đối tượng học sinh, đặc biệt là học sinh khá giỏi, tôi thu được kết quả rất khả quan. - Khi chưa hướng dẫn học sinh theo phương pháp giải nhanh thì tỉ lệ học sinh giải được các bài tập rất ít, nếu giải được thì còn rất chậm, mất nhiều thời gian. - Khi hướng dẫn bằng phương pháp mới có phối hợp với các phương pháp giải thông thường khác, thì đa số học sinh đã tự giải được nhiều bài tập (kể cả một số bài tập) với thời gian rất ngắn. - Các em học sinh rất hứng thú và càng yêu thích bộ môn hóa học. Phương pháp giải nhanh các bài toán trắc nghiệm khách quan này được sử dụng tại Trường THCS Bảo Thạnh có kết quả thu được như sau: THEO DÕI CHẤT LƯỢNG HỌC TẬP HỌC SINH CÁC NĂM HỌC Giỏi Khá Trung bình Yếu 2007-2008 17% 29,3% 37,7% 16% 2008-2009 18,9% 31,2% 34,7% 15,2% Học kì I : 2009-2010 24% 33,3% 28% 14,7% Phương pháp giải nhanh bài toán trắc nghiệm khách quan Trang 9
7. MỤC LỤC Phần mở đầu I Bối cảnh đề tài 1 II Lý do chọn đề tài 1 III Phạm vi và đối tượng nghiên cứu1 IV Mục đích nghiên cứu1 V Điểm mới trong kết quả nghiên cứu1 Phần nội dung I Cơ sở lý luận2 II Thực trạng của vấn đề2 III Các biện pháp đã tiến hành để giải quyết vấn đề3 VI Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm8 Phần kết luận I Những bài học kinh nghiệm 10 II Ý nghĩa của sáng kiến kinh nghiệm 10 III Khả năng ứng dụng, triển khai 10 VI Những kiến nghị, đề xuất 10 Mục lục 11