Tài liệu An toàn giao thông cho nụ cười ngày mai

Nội dung text: Tài liệu An toàn giao thông cho nụ cười ngày mai

1. TÀI LIỆU GIÁO DỤC “An toàn giao thông cho nụ cười ngày mai” Dành cho cấp Trung học cơ sở
2. MỤC LỤC Trang LỜI MỞ ĐẦU .. 1 Bài 1. HỌC SINH VỚI VĂN HOÁ GIAO THÔNG ... 4 Bài 2. TÌNH HÌNH TRẬT TỰ AN TOÀN GIAO THÔNG ĐƯỜNG BỘ VÀ CÁCH XỬ LÍ KHI GẶP TAI NẠN GIAO THÔNG .. 7 Bài 3. HỆ THỐNG BÁO HIỆU ĐƯỜNG BỘ . ... 14 Bài 4. ĐI BỘ, NGỒI SAU XE ĐẠP, XE MÁY, NGỒI TRONG Ô TÔ AN TOÀN VÀ TRANG PHỤC KHI THAM GIA GIAO THÔNG.. 18 Bài 5. CÁCH ĐI XE ĐẠP, XE ĐẠP ĐIỆN AN TOÀN .. . 24 Bài 6 AN TOÀN GIAO THÔNG ĐƯỜNG SẮT VÀ ĐƯỜNG THỦY .. 29 1
3. LỜI NÓI ĐẦU Giáo dục an toàn giao thông trong trường học là nhiệm vụ rất quan trọng. Để xây dựng thói quen chấp hành pháp luật an toàn giao thông, học sinh cần ghi nhớ, hiểu và vận dụng được các quy tắc tham gia giao thông an toàn. Việc cung cấp các tài liệu hướng dẫn quy tắc tham gia giao thông an toàn giúp các em có kiến thức pháp luật về an toàn giao thông và rèn luyện kỹ năng tham gia giao thông an toàn. Đây cũng chính là cơ ởs để các em tự giác chấp hành quy định pháp luật khi tham gia giao thông. Thực hiện đổi mới phương thức giáo dục an toàn giao thông trong nhà trường, Bộ Giáo dục và Đào tạo trân trọng giới thiệu tới bạn đọc bộ tài liệu giáo dục “An toàn giao thông cho nụ cười ngày mai” dùng trong giảng dạy về an toàn giao thông cho học sinh Trung học cơ sở. Cuốn sách này nhằm cung cấp những thông tin cơ bản về tình hình trật tự an toàn giao thông tại Việt Nam; cảnh báo nguy cơ và thiệt hại do tai nạn giao thông gây ra; phân tích nguyên nhân, đồng thời tập trung trang bị cho các em học sinh Trung học cơ sở những kiến thức, kỹ năng, quy tắc tham gia giao thông an toàn. Cuốn sách được xây dựng dựa trên những yêu cầu đòi hỏi từ thực tế, phù hợp với hoạt động dạy và học trong trường Trung học cơ sở, có tham khảo kinh nghiệm của các quốc gia phát triển và trong khu vực, sàng lọc lựa chọn các nội dung phù hợp với điều kiện thực tế tại Việt Nam. Nhiều nội dung mang tính hướng dẫn, gợi mở, khuyến khích tính chủ động và tạo điều kiện để cả học sinh, giáo viên có thể sáng tạo, phát triển năng lực phản biện và tư duy độc lập. Trong quá trình xây dựng, Ban soạn thảo và tổ biên tập đã kết hợp chặt chẽ với các cơ quan có liên quan baogồm Ủy ban An toàn giao thông Quốc gia, Bộ Giao thông vận tải, Cục Cảnh sát giao thông - Bộ Công an, chuyên gia giáo dục, nhà khoa học cũng như tham khảo ý kiến đóng góp từ các thầy cô giáo và học sinh trực tiếp tham gia trong quá trình dạy và học; với sự phối hợp chặt chẽ và hiệu quả của công ty Honda Việt Nam. Mặc dù đã hết sức cố gắng song quá trình biên soạn, tổng hợp tài liệu không tránh khỏi những hạn chế, thiếu sót nhất định. Ban soạn thảo rất mong nhận được những góp ý của người sử dụng, đặc biệt là từ phía nhà trường, các thầy cô giáo, các em học sinh, chuyên gia, nhà khoa học, tổ chức cá nhân có quan tâm để tiếp tục hoàn thiện tài liệu trong những năm tiếp theo. Đảm bảo an toàn giao thông là mong muốn của tất cả chúng ta - mà trong đóừ t ng thành viên trong xã hội đều có trách nhiệm thực hiện. Ban soạn thảo hy vọng cuốn tài liệu sẽ có giá trị thiết thực trong việc nâng cao an toàn giao thông, đặc biệt cho các em học sinh Trung học cơ sở; để giao thông tại Việt Nam sẽ ngày càng an toàn và bền vững. Trân trọng cảm ơn. CÁC TÁC GIẢ 2
4. Bài 1. HỌC SINH VỚI VĂN HÓA GIAO THÔNG Mục tiêu Sau bài học này, học sinh: - Nêu được khái niệm văn hóa giao thông và ý nghĩa của văn hóa giao thông. - Chỉ ra được biểu hiện của văn hóa giao thông và nâng cao ý thức thực hiện văn hóa giao thông. Phân biệt được những biểu hiện có văn hóa giao thông và những biểu hiện thiếu văn hóa giao thông. - V ận dụng được kiến thức đã học để tuyên truyền mọi người cùng thực hiện văn hóa giao thông khi tham gia giao thông. - Nâng cao ý thức trách nhiệm của bản thân trong việc xây dựng và thực hiện văn hóa giao thông. A. TÌNH HUỐNG XUẤT PHÁT Quan sát đoạn clip dưới đây và nhận xét về cách ứng xử của những người điều khiển phương tiện giao thông trong clip đó. Nguồn: youtube.com/watch?v=Fgz62-ZtcNg B. NỘI DUNG BÀI HỌC 1. Tìm hiểu về văn hóa giao thông Đọc thông tin sau đây và cho biết: - Thế nào là văn hóa giao thông? - Ý nghĩa của văn hóa giao thông khi tham gia giao thông. - Trách nhiệm của học sinh trong việc thực hiện văn hóa giao thông. 3
5. THÔNG TIN Văn hoá giao thông là cách ứng xử khi tham gia giao thông, thể hiện sự tôn trọng pháp luật, tôn trọng mọi người và có trách nhiệm với hành vi của bản thân. Văn hoá giao thông biểu hiện trước hết ở chỗ phải có hiểu biết đầy đủ và chấp hành nghiêm chỉnh pháp luật về giao thông; tôn trọng, nhường nhịn và quan tâm giúp đỡ người khác khi tham gia giao thông; ứng xử có văn hoá khi xảy ra va chạm giao thông. Văn hoá giao thông là biểu hiện của lối sống văn minh trong mỗi con người, giúp chúng ta làm chủ được bản thân trong các tình huống đi đường, có cách ứng xử đúng đắn, phù hợp, tránh được những va chạm đáng tiếc có thể xảy ra làm tổn thương bản thân và người khác. Thực hiện tốt văn hoá giao thông thì trật tự an toàn giao thông trong xã hội được bảo đảm, xây dựng được môi trường giao thông lành mạnh và thân thiện. Học sinh cần thực hiện văn hoá giao thông và nhắc nhở nhau cùng thực hiện tốt. Trước hết, chúng ta phải nghiêm chỉnh thực hiện, không vi phạm những quy định của pháp luật về giao thông; không gây mất trật tự an toàn giao thông; không gây gổ, cãi vã hoặc có thái độ thiếu lịch sự khi xảy ra va chạm giao thông; giúp đỡ người già, em nhỏ, người khuyết tật, người bị tai nạn giao thông; giữ gìn trật tự, vệ sinh và thực hiện tốt các quy định tại các bến xe, nhà ga, trên các phương tiện giao thông công cộng khi tham gia giao thông. 2. Tìm hiểu biểu hiện văn hóa giao thông * Quan sát các hình ảnh dưới đây và cho biết: - Em có nhận xét gì về hành vi tham gia giao thông của những bạn trong ảnh? - Em đồng tình và không đồng tình với những hành vi nào? Vì sao? Nguồn: Phim tôi yêu Việt Nam Nguồn: dantri.com.vn Nguồn: giaothonghanoi.kinhtedothi.vn Nguồn: ninhbinh.gov.vn 4
6. * Thảo luận với bạn và cho biết trong những hành vi, việc làm dưới đây thể hiện có văn hóa khi tham gia giao thông. Hãy đánh dấu X vào cột tương ứng. Có văn hóa Thiếu văn hóa Hành vi, việc làm giao thông giao thông 1. Đi xe đạp trên hè phố 2. Thấy người bị nạn chỉ đứng nhìn, không có hành động gì 3. Đi xe đạp và xe đạp điện ở làn đường dành cho ô tô 4. Bấm còi inh ỏi trên đường 5. Nhường chỗ cho người già, phụ nữ, em nhỏ trên xe buýt 6. Nhổ nước bọt khi đang điều khiển xe đạp hoặc xe đạp điện 7. Đeo tai nghe, nghe nhạc khi điều khiển xe đạp, xe đạp điện 8. Đi bộ bên trái đường, trên vỉa hè dành cho người đi bộ 9. Nói chuyện to gây ồn ào khi ngồi trên các phương tiện công cộng 10. Đi xe đạp, xe đạp điện trên làn đường bên trái 3. Liên hệ bản thân Em hãy nhớ lại và cho biết: - Bản thân mình đã có những hành vi việc làm nào thể hiện có văn hóa khi tham gia giao thông và những hành vi việc nào nào chưa ểth hiện có văn hóa khi tham gia giao thông. - Em sẽ điều chỉnh như thế nào để trở thành người có văn hóa khi tham gia giao thông? C. LUYỆN TẬP VÀ VẬN DỤNG 1. Giải quyết tình huống: Sáng thứ Hai, Minh đèo An đến trường bằng xe đạp điện. Khi còn cách trường hơn 01km và chỉ còn 5 phút nữa là đến tiết học đầu tiên nhưng đến ngã tư đường hai bạn gặp tín hiệu đèn giao thông chuyển sang màu đỏ và phải dừng xe lại. An nhìn đồng hồ liên tục rồi lo lắng nói với Minh “Đoạn này vắng phương tiện giao thông, hay là mình vượt đèn đỏ đi, nếu không mình sẽ bị phạt vì đi học muộn đấy”. Nghe lời bạn, Minh điều khiển xe vượt đèn đỏ và đi nhanh về hướng trường học. a. Em có nhận xét gì về hành vi tham gia giao thông của Minh và An. b. Hãy đưa ra lời khuyên cho các bạn trong lớp để các bạn tham gia giao thông an toàn. 5
7. 2. Thực hiện dự án tuyên truyền về văn hóa giao thông Hãy tập hợp một nhóm bạn cùng suy nghĩ và hành động thực hiện một dự án tuyên truyền về văn hóa giao thông cho cộng đồng dân cư (phường, xã hoặc thôn, xóm, tổ dân phố) hoặc cho học sinh toàn trường. Gợi ý cách thực hiện: - Thành lập nhóm bạn cùng thực hiện - Xây dựng kế hoạch thực hiện - Suy nghĩ và đặt ra các câu hỏi và cùng nhau xây dựng đề cương - Phân công cho các thành viên trong nhóm cùng làm việc, đặt ra lịch làm việc cụ thể. - Tổ chức truyên truyền, báo cáo kết quả và triển lãm. 6
8. Bài 2. TÌNH HÌNH TRẬT TỰ AN TOÀN GIAO THÔNG ĐƯỜNG BỘ VÀ CÁCH XỬ LÍ KHI GẶP TAI NẠN GIAO THÔNG Mục tiêu Sau bài học này, học sinh: - Đánh giá ợđư c tình hình trật tự an toàn giao thông đường bộ ở nước ta hiện nay. - Nhận thức được tầm quan trọng của việc thực hiện Luật Giao thông đường bộ. - Vận dụng được những kiến thức đã học để tham gia giao thông an toàn. - Chấp hành tốt Luật Giao thông đường bộ và tuyên truyền, vận động mọi người cùng thực hiện nghiêm túc Luật Giao thông đường bộ. - Nâng cao ý thức, trách nhiệm của bản thân trong việc giữ gìn trật tự an toàn giao thông. A. TÌNH HUỐNG XUẤT PHÁT Bằng hiểu biết của bản thân, kết hợp với quan sát các hình ảnh sau đây, hãy: Quan sát những hình ảnh dưới đây, kết hợp với hiểu biết của bản thân, hãy: a) Nhận xét về tình hình trật tự, an toàn giao thông ở nước ta hiện nay? b) Nêu hậu quả của thực trạng tham gia giao thông kể trên Nguồn: baogiaothong.vn Nguồn: tienphong.vn Nguồn: batgt.camau.gov.vn Nguồn: tapchigiaothong.vn 7
9. B. NỘI DUNG BÀI HỌC 1. Thực trạng giao thông đường bộ và tình hình tai nạn giao thông đường bộ nước ta Bằng kiến thức đã học, đọc thông tin, kết hợp với phân tích biểu đồ, hãy: a . Nêu thực trạng về trật tự an toàn giao thông đường bộ ở nước ta Giao thông tại nông thôn Giao thông tại TP. Cần Thơ Giao thông tại TP Hồ Chí Minh b. Nhận xét tình hình tai nạn giao thông đường bộ ở nước ta. Tình hình tai nạn giao thông ở lứa tuổi học sinh. 30,000Số vụ Số vụ tai nạn Số người bị thương Số người bị chết 25,322 25,000 22,404 21,589 24,417 20,289 20,000 18,232 20,556 17,626 19,280 15,000 17,404 14,194 13,624 10,000 8,996 8,671 8,685 8,279 5,000 8,125 7,624 - Năm 2014 Năm 2015 Năm 2016 Năm 2017 Năm 2018 Năm 2019 Tình hình TNGT ở nước ta (Nguồn: UB ATGT Quốc gia) Số1,400 vụ 1,329 1,177 1,200 1,150 1,108 1,000 956 800 727 600 400 200 - Năm 2014 Năm 2015 Năm 2016 Năm 2017 Năm 2018 Năm 2019 Tình hình TNGT dưới 18 tuổi (Nguồn: UB ATGT Quốc gia) 8
10. THÔNG TIN Tình hình trật tự an toàn giao thông đường bộ rất phức tạp với nhiều vấn đề nghiêm trọng: - Tai nạn giao thông với số người chết, bị thương ở mức cao. - Ùn tắc giao thông nghiêm trọng, đặc biệt là ở các thành phố lớn. - Các hành vi vi phạm trật tự an toàn giao thông diễn ra ở mọi đối tượng. Tỷ lệ tai nạn giao thông có xu hướng giảm, tuy nhiên vẫn ở mức rất cao, đặc biệt so với các quốc gia thuộc khu vực Châu Á, tỷ lệ tử vong do tai nạn giao thông ở lứa tuổi học sinh tại Việt Nam cao hơn 2,73 lần so với Nhật Bản, 1,84 lần so Hàn Quốc và 1,25 lần so với Campuchia. Trung bình mỗi năm có tới 2.000 trẻ em thiệt mạng vì tai nạn giao thông. (theo nguồn Uỷ ban ATGT Quốc gia) 2. Hậu quả của tai nạn giao thông Bằng kiến thức đã học, kết hợp với quan sát các hình ảnh, hãy trình bày những hậu quả khi xảy ra tai nạn giao thông? Mất người thân Ảnh hưởng đến thể lực, trí lực & tính mạng Nguồn: suckhoedoisong.vn Nguồn: atgt.vn Gia đình (người giám hộ) chịu Gia đình bị tổn thất về kinh tế trách nhiệm pháp lý 3. Nguyên nhân gây ra tai nạn giao thông ở lứa tuổi học sinh và cách phòng tránh Hãy quan sát các hình ảnh, đọc thông tin sau đây và cho biết: - Nguyên nhân chủ yếu xuất phát từ học sinh gây ra tai nạn giao thông. - Những giải pháp để phòng tránh tai nạn giao thông. 9