Câu hỏi và bài tập ôn thi học sinh giỏi Giáo dục công dân lớp 9

Nội dung text: Câu hỏi và bài tập ôn thi học sinh giỏi Giáo dục công dân lớp 9

1. CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP ÔN THI HS GIỎI LỚP 9 Câu 1 Thế nào là năng động, sáng tạo? Nêu ý nghĩa của sống năng động, sáng tạo? Chúng ta cần rèn luyện như thế nào để trở thành người năng động, sáng tạo? Câu 5.(3.5 điểm): Em hiểu thế nào là kế thừa và phát huy truyền thống tốt đẹp của dân tộc? Vì sao chúng ta phải kế thừa và phát huy truyền thống tốt đẹp của dân tộc? Theo em, công dân nói chung, học sinh nói riêng cần làm gì để kế thừa và phát huy truyền thống tốt đẹp của dân tộc? - Khái niệm + Năng động là tích cực, chủ động, dám nghĩ, dám làm + Sáng tạo: là say mê nghiên cứu, tìm tòi để tạo ra những giá trị mới về vật chất và tinh thần hoặc tìm ra cái mới cách giải quyết mới mà không bị gò bó, phụ thuộc vào những cái đã có. - Ý nghĩa của năng động, sáng tạo: + Năng động, sáng tạo là phẩm chất cần thiết của người lao động trong xã hội hiện đại. Nó giúp con người có thể vượt qua khó khăn thử thách, những ràng buộc của hoàn cảnh, rút ngắn thời gian để đạt được mục đích đã đề ra một cách nhanh chóng và tốt đẹp. + Nhờ năng động, sáng tạo mà con người làm nên được những kì tích vẻ vang, mang lại niềm vinh dự cho bản thân, gia đình và đất nước. - Cách rèn luyện: (HS có thể diễn đạt bằng nhiều cách khác nhau. Giám khảo có thể linh hoạt cho điểm) nhưng cơ bản phải nêu được các ý sau: + Nhận thức được phẩm chất năng động, sáng tạo không phải tự nhiên mà có, mà cần phải rèn luyện tính siêng năng, kiên trì trong cuộc sống. + Học sinh phải có ý thức học tập tốt, có phương pháp học tập phù hợp và tích cực áp dụng những kiến thức, kĩ năng đã học vào thực tiễn cuộc sống; khắc phục thói quen ỷ lại, dựa dẫm, bị động hay bảo thủ, trì trệ + Luôn đặt ra câu hỏi trước khi hành động là làm thế nào là tốt hơn; có cách nào làm tốt hơn không; tập thói quen đánh giá hiệu quả công việc của mình và đề ra những yêu cầu cao hơn; kiên nhẫn, say mê, có nghị lực vượt qua hoàn cảnh để đạt mục đích. Câu 2 - Khái niệm: Kế thừa và phát huy truyền thống tốt đẹp của dân tộc là trân trọng, bảo vệ, giữ gìn để các truyền thống đó không bị phai nhạt theo thời gian, mà ngày càng phát triển phong phú hơn, sâu đậm hơn. - Chúng ta phải kế thừa và phát huy truyền thống dân tộc vì: + Truyền thống tốt đẹp của dân tộc là tài sản vô cùng quý giá, góp phần tích cực vào quá trình phát triển của dân tộc và của mỗi cá nhân. Vì vậy chúng ta phải bảo vệ, kế thừa và phát huy truyền thống tốt đẹp của dân tộc để góp phần giữ gìn bản sắc dân tộc Việt Nam. + Đối với mỗi cá nhân, việc kế thừa, phát huy truyền thống giúp ta dễ dàng hòa nhập cộng đồng dân tộc, phát triển nhân cách của mình trên cơ sở tiếp thu các giá trị truyền thống và giá trị hiện đại. - Công dân nói chung, học sinh nói riêng cần phải: + Tìm hiểu về các truyền thống tốt đẹp của dân tộc trong mọi lĩnh vực. Tự hào, trân trọng, bảo 1
2. vÒ truyÒn thèng ®ã. - Tr×nh bµy m¹ch l¹c, râ rµng, logic - Nªu ®­îc kh¸i niÖm ®oµn kÕt, t­¬ng trî. - ThÓ hiÖn nÐt ®Ñp v¨n hãa cña con ng­êi ViÖt Nam - LÊy ®­îc c¸c dÉn chøng: + Tr­íc ®©y: Trong c¸c cuéc ®Êu tranh gi¶i phãng d©n téc + HiÖn nay: C¸c phong trµo ñng hé ng­êi nghÌo - Nªu ®­îc gi¸ trÞ cña truyÒn thèng: T¹o nªn søc m¹nh ®Ó v­ît qua khã kh¨n - Lªn ¸n c¸c biÓu hiÖn tiªu cùc nh­: chia rÏ, côc bé, bÌ ph¸i. lèi sèng Ých kØ - X¸c ®Þnh ®­îc tr¸ch nhiÖm cña b¶n th©n: §oµn kÕt víi b¹n bÌ, quan t©m gióp ®ì ng­êi kh¸c Tõ n¨m 2008, Bé Gi¸o dôc vµ §µo t¹o ®· ph¸t ®éng mét phong trµo thi ®ua C©u lín trong c¸c tr­êng phæ th«ng. Em h·y cho biÕt ®ã lµ phong trµo thi ®ua g×? Em 6 biÕt néi dung nµo cña phong trµo thi ®ua ®ã? - Phong trµo “ X©y dùng tr­êng häc th©n thiªn, häc sinh tÝch cùc” - Nªu ®­îc mét trong n¨m néi dung: + X©y dùng tr­êng, líp xanh, s¹ch, ®Ñp, an toµn + D¹y vµ häc cã hiÖu qu¶, phï hîp . + RÌn luyÖn kü n¨ng sèng cho häc sinh + Tæ chøc c¸c ho¹t ®éng tËp thÓ vui t­¬i, lµnh m¹nh. + Häc sinh tham gia t×m hiÓu, ch¨m sãc vµ ph¸t huy gi¸ trÞ c¸c di tÝch C©u 7. Trong bøc th­ cña §¹i héi §oµn toµn quèc lÇn thø IX diÔn ra t¹i thñ ®« Hµ Néi tõ ngµy 17- 21/12/ 2007 göi thanh thiÕu nhi c¶ n­íc cã ®o¹n viÕt: “ §èi víi tuæi trÎ, thêi c¬, vËn héi ®ang t¹o ra ®iÒu kiÖn cho tõng ng­êi häc tËp, cèng hiÕn, tr­ëng thµnh; khã kh¨n th¸ch thøc l¹i lµ m«i tr­êng cho mçi ng­êi chóng ta rÌn luyÖn ý chÝ, b¶n lÜnh ®Ó v­¬n lªn tù kh¼ng ®Þnh, tù hoµn thiÖn b¶n th©n ”. Tõ nhËn ®Þnh trªn em h·y lµm râ tr¸ch nhiÖm cña thÕ hÖ trÎ trong giai ®o¹n hiÖn nay. Trả lời: Trong giai ®o¹n hiÖn nay tuæi trÎ ®ang ®øng tr­íc nh÷ng thêi c¬, th¸ch thøc: -Thêi c¬: xu thÕ héi nhËp , sù ph¸t triÓn kinh tÕ - chÝnh trÞ x· héi cña ®Êt n­íc -Th¸ch thøc: tr×nh ®é ngo¹i ng÷ , nh÷ng c¸m dç , sù c¹nh tranh , Tr¸ch nhiÖm: -X¸c ®Þnh lý t­ëng sèng ®óng ®¾n, chñ ®éng v­ît qua mäi khã kh¨n, th¸ch thøc -TËn dông nh÷ng thêi c¬ mµ ®Êt n­íc, x· héi ®ang t¹o cho tÊt c¶ mçi ng­êi ®Æc biÖt lµ ®èi víi thanh thiÕu nhi - Ra søc häc tËp v¨n ho¸, khoa häc kü thuËt, tu d­ìng ®¹o ®øc, t­ t­ëng chÝnh trÞ -Cã lèi sèng lµnh m¹nh, rÌn luyÖn c¸c kü n¨ng, ph¸t triÓn c¸c n¨ng lùc, cã ý thøc rÌn luyÖn søc khoÎ, -TÝch cùc tham gia c¸c ho¹t ®éng chÝnh trÞ – x· héi, lao ®éng s¶n xuÊt, x©y dùng n­íc ta thµnh mét n­íc c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸, - Liªn hÖ b¶n th©n 3
3. Lưu ý :- Kể được 4 tập quán lạc hậu, hủ tục: - Nêu tác hại của chúng: C©u 1 1) H·y nªu sù cÇn thiÕt cña ®øc tÝnh n¨ng ®éng s¸ng t¹o ? Em hiÓu g× vÒ c©u nãi: “TrÎ kh«ng n¨ng ®éng, giµ hèi hËn”. 2) a/ T¹o sao ®Ó trë thµnh mét c«ng d©n ch©n chÝnh, mçi ng­êi cÇn ph¶i cã lÝ t­ëng sèng cao ®Ñp ? LÝ t­ëng sèng cña thanh niªn trong thêi ®¹i ngµy nay lµ g× ? b/ Trong bøc th­ göi häc sinh nh©n ngµy khai tr­êng (9/1945) B¸c Hå viÕt: “Non s«ng ViÖt Nam cã trë nªn t­¬i ®Ñp hay kh«ng, d©n téc ViÖt Nam cã b­íc tíi ®µi vinh quang ®Ó s¸nh víi c¸c c­êng quèc n¨m ch©u ®­îc hay kh«ng, chÝnh lµ nhê mét phÇn lín ë c«ng häc tËp cña c¸c ch¸u” . - C©u nãi trªn cã ®Ò cËp tíi vÊn ®Ò thuéc vÒ lÝ t­ëng kh«ng ? - T¹i sao häc tËp ®­îc coi lµ néi dung quan träng ®Ó thùc hiÖn lÝ t­ëng. Trả lời: 1) N¨ng ®éng s¸ng t¹o lµ phÈm chÊt rÊt cÇn thiÕt cña ng­êi lao ®éng trong x· héi hiÖn ®¹i . Nã gióp con ng­êi cã thÓ v­ît qua nh÷ng rµng buéc cña hoµn c¶nh, rót ng¾n thêi gian ®Ó ®¹t ®­îc môc ®Ých ®· ®Ò ra mét c¸ch nhanh chãng vµ tèt ®Ñp. - CÇn hiÓu ®óng nghÜa c©u nãi: + C©u nµy ý nãi tuæi trÎ kh«ng n¨ng ®éng s¸ng t¹o, kh«ng tÝch cùc d¸m nghÜ, d¸m lµm, say mª t×m tßi tiÕp thu n¾m b¾t nh÷ng c¸i míi ®Ó vËn dông vµo cuéc sèng th× khi giµ cã hèi hËn còng ®· muén a) - Mçi ng­êi cÇn ph¶i cã lÝ t­ëng sèng cao ®Ñp v× khi lý t­ëng cña mçi ng­êi phï hîp víi lÝ t­ëng chung cña d©n téc, cña ®¶ng th× hµnh ®éng cña hä sÏ gãp phÇn thùc hiÖn tèt nh÷ng nhiÖm vô chung vµ chÝnh hä sÏ ®­îc x· héi, nhµ n­íc t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó ph¸t triÓn kh¶ n¨ng cña m×nh + Ng­êi sèng cã lÝ t­ëng cao ®Ñp sÏ ®­îc mäi ng­êi t«n träng - LÝ t­ëng sèng cña thanh niªn trong thêi ®¹i ngµy nay lµ : PhÊn ®Êu thùc hiÖn môc tiªu x©y dùng n­íc ViÖt Nam ®éc lËp , d©n giµu, n­íc m¹nh, x· héi c«ng b»ng, d©n chñ, v¨n minh. - C©u nãi trªn cã vÊn ®Ò thuéc vÒ lÝ t­ëng lµ: B¸c Hå ®· kh¼ng ®Þnh vai trß to lín cña c¸c ch¸u häc sinh lµ ph¶i phÊn ®Êu häc tËp ®Ó ®­a ®Êt n­íc b­íc tíi ®µi vinh quang, s¸nh vai víi c¸c c­êng quèc n¨m ch©u. §ã chÝnh lµ lÝ t­ëng cao ®Ñp cña häc sinh. Häc tËp lµ néi dung quan träng ®Ó thùc hiÖn lÝ t­ëng v×: - Häc tËp lµ con ®­êng ng¾n nhÊt ®Ó thùc hiÖn lÝ t­ëng - Häc tËp gióp chóng ta tiÕp thu tri thøc nh©n lo¹i, thµnh tùu khoa häc kü thuËt, nh÷ng tinh hoa v¨n ho¸ nh©n lo¹i ®Ó vËn dông vµo ®iÒu kiÖn, hoµn c¶nh cña ®Êt n­íc nh»m ph¸t triÓn ®­a ®Êt n­íc ®i lªn. - Häc tËp vµ rÌn luyÖn vÒ mäi mÆt ®Ó cã ®ñ tri thøc, phÈm chÊt vµ n¨ng lùc cÇn thiÕt nh»m thùc hiÖn lÝ t­ëng sèng cao ®Ñp 5
4. Chóng ta nªn cho r¸c vµo thïng r¸c chung, hoÆc n¬i thu gom r¸c th¶i ®Ó gi÷ vÖ sinh chung. C©u 5: B¹n H häc cïng líp víi em, H giao du réng. Mét h«m b¹n ®Õn rñ em ®Õn qu¸n cµ phª, b¹n Êy bËt mÝ cho em “®Õn ®Êy cã nhiÒu trß ch¬i hay l¾m, nhÊt lµ thÊy ng­êi s¶ng kho¸i cùc l¹c khi ®­îc dïng mét chÊt bét tr¾ng hoÆc uèng mét viªn thuèc mµu hång, tí ®­îc dïng råi, ®i víi tí b¹n sÏ biÕt, tiÒn nong kh«ng thµnh vÇn ®Ò” Em sÏ lµm g× cho phï hîp trong tr­êng hîp nµy? Trả lời: - Em tr¶ lêi víi H “C«ng viÖc ®ang chê m×nh nh­ n¾ng h¹n chê m­a” - Khuyªn b¹n H kh«ng nªn ®i ®Õn ®ã v× n¬i ®ã kh«ng phï hîp víi b¹n víi m×nh. - Gi¶i thÝch cho b¹n hiÓu: + nÕu ®Õn ®ã ®i ch¬i sÏ ¶nh h­ëng ®Õn th©n thÓ cña b¶n th©n do chuyÖn Èu ®¶ cã thÓ bÊt ngê x¶y ra; mÊt thêi gian cho häc tËp mµ häc tËp lµ v« cïng quan trong ®èi víi cuéc ®êi mçi con ng­êi “Ngäc bÊt tr¸c bÊt thµnh khÝ, nh©n bÊt häc bÊt tri lÝ”, “ ng­êi kh«ng häc kh«ng biÕt râ ®¹o lµm ng­êi” ; tèn tiÒn cña cha mÑ, lµm cha mÑ buån lßng. + thø bét tr¾ng vµ thuèc hång lµ chÊt g©y nghiÖn, mét vµi ba lÇn dïng sÏ bÞ nghiÖn, mµ nghiÖn th× kh«ng thÓ thiÕu chÊt ®ã ®­îc, nÕu nghiÖn sÏ bÞ ¶nh h­ëng nhiÒu: thø nhÊt lµ vi ph¹m ph¸p luËt vÒ phßng chèng ma tuý cña Nhµ n­íc (tiÕp tay cho bän bu«n ma tuý), thø hai lµ lµm cho c¬ thÓ yÕu ®i, sinh bÖnh tËt, ®au ®ín khi thiÕu thuèc, dÔ sinh ra viÖc lµm xÊu nh­ ¨n c¾p, ¨n trém, lµ con ®­êng ng¾n nhÊt dÉn ®Õn c¸i chÕt v× dÔ bÞ nhiÔm HIV/ AIDS - c¨n bÖnh thÕ kØ- ; thø 3 lµ thiÖt h¹i vÒ kinh tÕ, bÞ mäi ng­êi xa l¸nh, xem th­êng vµ kh«ng tin t­ëng m×nh n÷a, t­¬ng lai cña b¹n mï mÞt nÕu bÞ ph¸t hiÖn ®­a vµo tr¹i cai nghiÖn. - NÕu b¹n H tøc giËn bá ®i, em ph¶i kiªn tr× khuyªn can, cÇn phèi hîp víi c¸c b¹n trong líp, b¸o cho cha mÑ cña b¹n H vµ thÇy c« gi¸o trong tr­êng gióp ®ì ®Ó ®­a b¹n tho¸t khái vßng v©y cña tö thÇn. C©u 6: Ph©n tÝch ý nghÜa cña viÖc kÕ thõa, ph¸t huy truyÒn thèng tèt ®Ñp cña d©n téc vµ t«n träng, häc hái , còng nh­ hîp t¸c quèc tÕ. ChÝnh s¸ch cña §¶ng, Nhµ n­íc vµ nh©n d©n ta vÒ c¸c vÊn ®Ò ®ã. Trả lời: - Søc m¹nh cña viÖc kÕt hîp gi÷a kÕ thõa, ph¸t huy truyÒn thèng tèt ®Ñp cña d©n téc víi viÖc t«n träng häc hái vµ hîp t¸c quèc tÕ : lµ ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c quèc gia, d©n téc ph¸t triÓn . Ngµy nay thÕ giíi ®ang cã xu thÕ nh­ vËy HS ph©n tÝch + KÕ thõa , ph¸t huy truyÒn thèng tèt ®Ñp cña d©n téc lµ lµm theo, ph¸t huy nh÷ng gi¸ trÞ tinh thÇn tèt ®Ñp ®· ®­îc h×nh thµnh tõ rÊt l©u ®êi. Nhê cã viÖc kÕ thõa, ph¸t huy truyÒn thèng ®ã mµ chóng ta gi÷ ®­îc b¶n s¾c riªng cña m×nh, kh«ng bÞ ®¸nh mÊt m×nh. Thùc tÕ cho thÊy nh÷ng quèc gia d©n téc bá qua yÕu tè nµy sÏ dÔ dµng bÞ lÖ thuéc. Nø¬c ta ®· chiÕn th¾ng biÕt bao kÎ thï bëi nhê cã viÖc kÕ thõa truyÒn thèng tèt ®Ñp cña d©n téc nh­ : truyÒn thèng yªu n­íc, c¨m thï giÆc, yªu hßa b×nh, yªu tù do, ®éc lËp, ®oµn kÕt, cÇn cï trong lao ®éng, anh dòng, m­u trÝ trong chiÕn ®Êu Kh«ng nãi ®©u xa, tr­íc n¨m 1945 thùc d©n ph¸p muèn ®ång ho¸ d©n téc ta, xo¸ tªn n­íc ta trªn b¶n ®å thÕ giíi . Nh­ng tÊt c¶ ®Òu bÞ ®¸nh b¹i, vÉn cßn mét ViÖt Nam m¸u ®á, da vµng, cong cong h×nh ch÷ S , ®éc lËp , thèng nhÊt, mu«n ng­êi nh­ mét.(HS cã thÓ lÊy dÉn chøng thªm) + T«n träng, häc hái, hîp t¸c quèc tÕ còng kh«ng thÓ bá qua trªn con ®­êng x©y dùng n­íc nhµ. Bëi lÏ thÕ giíi cã nhiÒu kinh nghiÖm quý b¸u vÒ c¸c lÜnh vùc kinh tÕ, chÝnh trÞ, 7