Sáng kiến kinh nghiệm: Một số biện pháp dạy kỹ năng tự phục vụ cho trẻ lớp 3 tuổi - Lò Thị Vi Nga

Nội dung text: Sáng kiến kinh nghiệm: Một số biện pháp dạy kỹ năng tự phục vụ cho trẻ lớp 3 tuổi - Lò Thị Vi Nga

1. Thứ 6, 17/05/2024 | 17:10 SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM: “Một số biện pháp dạy kỹ năng tự phục vụ cho trẻ lớp 3 tuổi B, trường mầm non Sông Đà, thị trấn Nậm Nhùn, Nậm Nhùn, Lai Châu”. CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập - Tự do - Hạnh phúc ĐƠN YÊU CẦU CÔNG NHẬN SÁNG KIẾN VÀ HIỆU QUẢ ÁP DỤNG CỦA SÁNG KIẾN Kính gửi: Hội đồng xét công nhận, phạm vi ảnh hưởng và hiệu quả áp dụng sáng kiến ở cấp cơ sở Chúng tôi ghi tên dưới đây:
2. Số Họ và Tên Ngày tháng Nơi công tác (hoặc nơi TT năm sinh thường trú) 1 Lò Thị Vi Nga 21/11/1986 Trường Mầm Non Sông Đà 2 Nguyễn Thị Nhung 14/6/1991 Trường Mầm Non Sông Đà 3 Nguyễn Phương Thảo 19/1/1985 Trường Mầm Non Sông Đà Là nhóm tác giả đề nghị xét công nhận sáng kiến hoặc phạm vi ảnh hưởng và hiệu quả áp dụng của sáng kiến: “Một số biện pháp dạy kỹ năng tự phục vụ cho trẻ lớp 3 tuổi B, trường mầm non Sông Đà, thị trấn Nậm Nhùn, Nậm Nhùn, Lai Châu”. - Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: Chuyên môn. - Ngày sáng kiến được áp dụng lần đầu: Ngày 01 tháng 09 năm 2023 - Mô tả bản chất của sáng kiến: Sự cần thiết của đề tài Dạy kỹ năng tự phục vụ giữ một vai trò rất quan trọng đối với trẻ mầm non, nhằm giúp cho trẻ hình thành những kỹ năng cơ bản để trang bị cho trẻ có những kiến thức sơ đẳng khi bước vào cuộc sống một cách dễ dàng, tích cực và chủ động. Dạy kỹ năng tự phục vụ cho trẻ ngay từ khi còn nhỏ không những trẻ có khả năng tự phục vụ mà còn là một trong những điều kiện quan trọng để hình thành sự tự tin, năng động, sáng tạo, làm cơ sở hình thành các kỹ năng sống. Những trẻ được dạy kỹ năng tự phục vụ ngay từ khi còn nhỏ không chỉ giúp trẻ nhanh nhẹn mà còn hoạt bát hơn hẳn so với những trẻ khác. Bởi vậy dạy trẻ
3. kỹ năng tự phục vụ giữ một vai trò rất quan trọng đối với trẻ, không những giúp trẻ hình thành các kỹ năng trong cuộc sống mà còn giúp trẻ tham gia tích cực vào các hoạt động vì trẻ thường có một tâm hồn nhạy cảm với thế giới xung quanh, trẻ thích khám phá và rất thích thú nếu trẻ được tự tay mình làm, được trải nghiệm những công việc hàng ngày để tự phục vụ bản thân cũng như giúp đỡ những người xung quanh sẽ khơi gợi ở trẻ những điều tốt đẹp về cuộc sống từ đó góp phần hình thành các phẩm chất nhân cách của trẻ, giúp trẻ phát triển một cách toàn diện. Hiện nay việc dạy các kỹ năng sống cho trẻ được thực hiện tại các trường mầm non và có ý nghĩa quan trọng đối với sự phát triển của trẻ. Thực tế hiện nay ở trường chúng tôi nói riêng cũng như một số trường mầm non trên địa bàn huyện nói chung, việc dạy kỹ năng sống cũng như kỹ năng tự phục vụ cho trẻ còn rất hạn chế. Như chúng ta đã biết đặc điểm tâm sinh lý của trẻ lứa tuổi lên 3 trẻ đã bắt đầu hình thành ý thức về bản thân mình, cái “Tôi” của trẻ rõ ràng nhất khi trẻ muốn tự làm mọi việc, mong muốn được làm người lớn và độc lập là động lực thúc đẩy sự phát triển cái “tôi” của trẻ. Nhưng đa số trẻ vẫn chưa phát huy được tính tự lập, tự phục vụ, chủ động của mình trong các hoạt động. Đa số giáo viên vẫn sử dụng các phương pháp dạy học kỹ năng cũ như sử dụng tranh, ảnh để dạy cho trẻ, vì thế trẻ thường thụ động. Đối với một số trẻ cha mẹ còn nuông chiều con hoặc nghĩ rằng trẻ còn nhỏ nên tự làm cho nhanh dẫn đến trẻ không biết làm một số việc đơn giản để tự lập phục vụ bản thân. Hay trong các tiết học trẻ còn chưa biết tự giác lấy đồ dùng và cất đồ dùng. Trẻ chưa có tính tự giác, chưa chủ động trong mọi hoạt động, chưa phát huy được tính tích cực, sáng tạo của mình. Để việc dạy kỹ năng sống tự phục vụ cho trẻ có hiệu quả thì việc giúp trẻ nắm chắc những nội dung cần thiết, cung cấp kiến thức, kỹ năng cơ bản cho trẻ, để hình thành cho trẻ thói quen, kỹ năng tự phục vụ nâng cao chất lượng tổ chức các hoạt động giáo dục trong nhà trường mang ý nghĩa vô cùng quan trọng. Việc dạy kỹ năng sống, kỹ năng tự phục vụ cho trẻ đã phát huy được tính tích cực và chủ động,
4. sáng tạo của trẻ, trẻ biết tự làm một số việc để phục vụ bản thân, trẻ được hoạt động, được khám phá, tự làm các công việc nhỏ vừa sức mà không còn nhờ đến sự giúp đỡ của người lớn: Khi trời nóng hoặc khi quần áo ướt, bẩn trẻ có thể tự thay, tự cất vào ba lô và để ba lô vào đúng nơi quy định, trẻ đến lớp tự biết đi giày dép và cất giày dép lên giá, tự biết rửa tay khi tay bẩn, lau mặt và phơi khăn lên giá, biết tự bê bát khi ăn cơm tự xúc cơm ăn mà không làm rơi vãi, biết kê đệm, xếp gối và gấp chăn, những công việc đó được lặp đi lặp lại hàng ngày, khi trẻ được khuyến khích, được tự làm dần dần sẽ hình thành các hành vi, thói quen giúp trẻ có những kỹ năng tự phục vụ. Xuất phát từ tầm quan trọng của việc dạy kỹ năng cho trẻ giúp trẻ có những kỹ năng cơ bản tự phục vụ bản thân chúng tôi đã lựa chọn và nghiên cứu đề tài “Một số biện pháp dạy kỹ năng tự phục vụ cho trẻ lớp 3 tuổi B, trường mầm non Sông Đà, thị trấn Nậm Nhùn, Nậm Nhùn, Lai Châu”. Một số biện pháp dạy kỹ năng tự phục vụ cho trẻ, giúp trẻ được hoạt động, trải nghiệm, làm những công việc nhỏ vừa sức tự phục vụ bản thân trẻ, giúp trẻ phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo. Đồng thời, giáo dục trẻ biết giữ gìn vệ sinh, biết quan tâm chia sẻ, giúp đỡ mọi người xung quanh. + Mô tả giải pháp trước khi tạo ra sáng kiến * Thực trạng của sáng kiến Khi chưa thực hiện sáng kiến, qua tổ chức các hoạt động trên lớp, chúng tôi nhận thấy trẻ tuy cùng độ tuổi nhưng mỗi trẻ có một tính cách, một tâm lý khác nhau và kỹ năng sống, kỹ năng tự phục vụ của trẻ chất lượng trẻ lớp 3 tuổi B chúng tôi còn có những hạn chế sau: Thời gian đầu đến lớp vẫn còn có trẻ khóc nhiều, trẻ chưa quen với các hoạt động sinh hoạt ở lớp, trẻ chưa có ý thức trong việc chăm sóc bản thân, trẻ vẫn quen lối sống tự do quen được bao bọc bởi ông bà, cha mẹ, một số trẻ ít nói, rụt rè, vẫn còn nhút nhát, thiếu tự tin, chưa linh hoạt, trẻ còn ỷ lại, chưa biết tự cất ba lô, cất giày, dép, chưa biết tự thay quần áo, cởi giày dép, xúc cơm ăn, lấy nước uống,
5. kê ghế về chỗ ngồi, .. Trong các tiết học dạy kỹ năng đa số trẻ chưa được thao tác, thực hành với các đồ dùng để hình thành kỹ năng tự phục vụ. Giáo viên đôi khi chưa linh hoạt , vẫn sử dụng tranh, ảnh để dạy các tiết học dạy kỹ năng tự phục vụ cho trẻ nên trẻ thụ động không biết thao tác với các đồ dùng. Trong các giờ học trẻ ko biết tự lấy đồ dùng, cất đồ dùng, xếp đồ dùng gọn gàng ngăn nắp Nguyên nhân những hạn chế trên: Do đặc điểm tâm sinh lý của trẻ mẫu giáo thường là nhìn theo và bắt chước, trong quá trình chăm sóc giáo dục trẻ ở lớp đôi khi giáo viên vẫn chưa chủ động, linh hoạt, chưa tạo cho trẻ nhiều cơ hội được hoạt động khiến trẻ thụ động, trẻ không biết thao tác với các đồ dùng, giáo viên đa phần chỉ giao việc cho một vài trẻ nổi trội, nhanh nhẹn trong lớp mà chưa quan tâm đồng đều tới các trẻ khác dẫn đến việc hình thành kỹ năng tự phục vụ cho trẻ đạt hiệu quả chưa cao. - Còn một số phụ huynh ở tổ dân phố Nậm Nhùn, Nậm Hàng, Pá Kéo do tính chất công việc đi làm xa gửi con ở với ông bà nên chưa thực sự quan tâm đến việc học của trẻ ở trường, đặc biệt là chưa phối hợp tốt với cô giáo trong việc dạy kỹ năng tự phục vụ cho con em mình khi ở nhà, bên cạnh đó một số trẻ được bố mẹ nuông chiều làm hết mọi việc nên khiến trẻ thụ động, chưa có kỹ năng tự phục vụ bản thân. Để khắc phục được những hạn chế và giúp trẻ có kỹ năng tự phục vụ, có những hành vi thói quen tốt. Giúp trẻ linh hoạt, mạnh dạn, tự tin, chủ động. Ngay từ đầu năm học trước khi thực hiện đề tài, chúng tôi đã khảo sát thực tế trẻ tại lớp 3 tuổi B trường mầm non Sông Đà với kết quả như sau: Bảng kết quả khảo sát trẻ đầu năm học. T STT Nội dung khảo sát Trước khi áp dụng sáng kiến Đạt Tỉ lệ %
6. 1 Trẻ tự thực hiện được những việc đơn 11/30 36 giản trong vệ sinh cá nhân 2 Trẻ biết tự lấy và cất đồ dùng 12/30 40 3 Trẻ có một số hành vi, thói quen tốt 13/30 43 trong ăn uống, vui chơi. 4 Trẻ biết quan tâm, chia sẻ giúp đỡ mọi 12/30 40 người xung quanh 5 Trẻ thể hiện sự tự tin và tự lực. 11/30 36 Qua khảo sát ban đầu như trên, chúng tôi nhận thấy việc dạy kỹ năng sống cho trẻ tỷ lệ còn thấp: Trẻ tự thực hiện được những việc đơn giản trong vệ sinh cá nhân mới chỉ đạt 46%. Trẻ biết tự lấy và cất đồ dùng chỉ đạt 40%, trẻ có một số hành vi thói quan tốt trong ăn uống vui chơi chỉ đạt 43%, biết quan tâm chia sẻ giúp đỡ mọi người xung quanh đạt 40%, trẻ thể hiện sự tự tin tự lực mới chỉ đạt 36%. Từ những hạn chế nêu trên, chúng tôi đề xuất 3 giải pháp khắc phục như sau: - Giải pháp 1: Dạy kỹ năng tự phục vụ cho trẻ thông qua hoạt động học. - Giải pháp 2: Dạy kỹ năng tự phục vụ cho trẻ qua các hoạt động khác. - Giải pháp 3: Tuyên truyền, phối hợp phụ huynh trong công tác dạy kỹ năng tự phục vụ cho trẻ. Mô tả giải pháp sau khi tạo ra sáng kiến Giải pháp 1: Dạy kỹ năng tự phục vụ cho trẻ thông qua hoạt động học. Giúp giáo viên linh hoạt, sáng tạo, tận dụng mọi tình huống để định hướng cho trẻ tự lựa chọn đồ dùng đồ chơi phục vụ cho
7. một hoạt động học và hoạt động dạy kỹ năng tự phục vụ cho trẻ. Trẻ được tự do lựa chọn đồ dùng và được thao tác thực hành, trải nghiệm giúp trẻ có kỹ năng tự phục vụ, biết tự làm, tự lấy và cất đồ dùng, phát huy tính tích cực, chủ động ham học hỏi, khám phá cho trẻ. Trẻ vừa được cung cấp kiến thức, mà còn giúp trẻ hứng thú với các hoạt động khám phá và trải nghiệm. Hình thành cho trẻ ý thức tự chủ, gọn gàng, ngăn nắp, không dựa dẫm, ỷ lại vào sự giúp đỡ của cô, trẻ biết lắng nghe và thấu hiểu, đoàn kết, biết giúp đỡ bạn trong hoạt động học. * Cách thực hiện: Trẻ lên 3 đã nhận thức về mọi thứ xung quanh và muốn thể hiện bản thân nhiều hơn, nhưng đối với trẻ lên 3 để hiểu rõ vấn đề bằng lời trẻ chưa hoàn toàn hiểu hết được, trẻ vẫn có tâm lý hoạt động tự do theo ý thích, đòi hỏi người lớn chấp nhận phục vụ và làm theo nhu cầu của trẻ. Dẫn đến trẻ ỷ lại và chưa có kỹ năng tự phục vụ bản thân. vì vậy qua hoạt động dạy kỹ năng sống cho trẻ chúng tôi thường sử dụng đồ dùng trực quan, kích thích trí tưởng tượng tư duy của trẻ, giúp trẻ dễ dàng tiếp cận và học nhanh từ đó giúp trẻ nhớ nhanh, hình thành các kỹ năng trong trí nhớ của mình và có thể tự mình thực hiện được. Hoạt động “Dạy trẻ kỹ năng gấp quần áo”. Với hoạt động dạy trẻ kỹ năng tự gấp quần áo, chúng tôi cung cấp cho trẻ kiến thức về tính tự lập, gọn gàng và ngăn nắp. Ngoài ra, khi học gấp quần áo, trẻ còn phát triển được khả năng vận động và rèn luyện kỹ năng ghi nhớ của bản thân. Do đó, trong nội dung này, chúng tôi sẽ hướng dẫn trẻ 3 tuổi cách gấp quần áo đơn giản, dễ nhớ từ đó tạo thành thói quen hàng ngày cho trẻ. Để dạy trẻ gấp được quần áo, đầu tiên chúng tôi giáo dục trẻ về cách ăn mặc, cách giữ gìn quần áo sạch sẽ, gọn gàng, ngăn nắp, từ đó trẻ biết giữ gìn đồ dùng cá nhân sạch sẽ, trẻ nhận biết được cái xấu cái đẹp trong cuộc sống thu hút trẻ tích cực tham gia vào hoạt động một cách hứng thú.
8. Chúng tôi dạy trẻ nhận biết từ dễ đến khó, giới thiệu cho trẻ nhận biết về các phần trên quần áo như: tay áo, cổ áo, thân áo, gấu áo, vạt áo, mặt trước áo, mặt sau áo; cạp quần, ống quần, gấu quần, lưng quần, mặt sau quần, mặt trước quần. Sau khi trẻ nhận biết về các phần của quần áo chúng tôi tiến hành dạy trẻ thực hành, trải nghiệm gấp quần áo. Để có kỹ năng này, trước tiên chúng tôi làm mẫu cho trẻ quan sát và sử dụng những câu hỏi gợi mở giúp trẻ khắc sâu được kiến thức về cách gấp quần áo sao cho gọn gàng. *Cách gấp áo: Đầu tiên chúng tôi dạy trẻ trải áo lên trên một bề mặt phẳng và vuốt phẳng áo để tránh áo bị nhăn, lấy tay vuốt áo cho thật phẳng phiu, rồi nhẹ nhàng gấp tay áo phải vào trong thân áo, sau đó gấp tiếp tay áo bên trái vào trong thân áo. Cầm 2 bên gấu áo gấp lên trên làm sao cho gấu áo bằng với tay áo, cuối cùng gấp đôi thêm một lần nữa. *Cách gấp quần: Cách gấp quần chúng tôi cũng dạy trẻ tương tự như gấp áo, tuy nhiên quần có ít bộ phận và dài hơn áo một chút. Các bước cụ thể sẽ như sau:Trải phẳng quần lên trên một bề mặt phẳng, cầm cạp quần và gấu quần bên trái hoặc phải gấp sang phía còn lại và vuốt phẳng sau đó cầm gấu quần gấp từ dưới lên trên sao cho gấu quần bằng với cạp quần, gấp đôi lên thêm một lần nữa. Với hình thức này chúng tôi cho trẻ được thao tác làm lặp lại hai đến ba lần, sau khi trẻ có kỹ năng thành thục thì chúng tôi thay đổi hình thức để khuyến khích trẻ thể hiện được khả năng tự phục vụ một cách rõ nét theo tốc độ thời gian.
9. Hình ảnh trẻ tự gấp quần áo và cô hướng dẫn trẻ tự cất quần áo vào ba lô Với tiết “ Dạy trẻ kỹ năng rửa tay”. Đầu tiên chúng tôi tạo tình huống: Sáng ngày chủ nhật được nghỉ bạn Trúc được bố mẹ cho ra vườn trải nghiệm trồng hoa, khi làm tay bạn đã bị bẩn. Nhưng khi nghỉ vào nhà, thấy trên bàn có đĩa dâu tây rất ngon, bạn vội vàng lau tay vào áo và cầm lấy quả dâu tây trong đĩa để ăn. Đến buổi chiều bạn Trúc kêu đau bụng. Bố mẹ vội đưa bạn đi bác sỹ khám, sau thăm khám bác sỹ nói do vi khuẩn gây đau bụng. Với tình huống này chúng tôi gợi hỏi trẻ: Theo các con hành động vừa rồi của bạn là đúng hay sai? Có đảm bảo vệ sinh không? Nếu là con khi tay bẩn thì con sẽ làm gì trước khi ăn? Chuyện gì sẽ xảy ra nếu tay bẩn mà các con vẫn cầm đồ để ăn? Theo cô hành động đó là không không đúng vì khi tay bẩn rất mất vệ sinh, dễ có vi